Pojęcie wdzięczności ma szerokie znaczenie, wykracza daleko poza samo słowo „dziękuję”. Określamy nim postawę i stan umysłu, które mogą radykalnie – na lepsze – odmienić nasze życie. Zarówno badania naukowe, jak i statystyki potwierdzają niezbicie: wdzięczność nie tylko wywiera pozytywny wpływ na nasze fizyczne i psychiczne zdrowie, ale jest pomocna także w kształtowaniu trwałych relacji międzyludzkich. Ba! Może nawet wydłużyć nasze życie.
Patrząc z tej perspektywy, nie ma miejsca na wątpliwości – warto praktykować wdzięczność jako sposób na osiągnięcie szczęścia i dobrostanu.
Wdzięczność – definicja
Wdzięczność ma definicję wielowymiarową i złożoną. Stanowi zarazem emocję, ale i postawę, którą możemy kultywować i rozwijać. W jej zakres wchodzi niejeden aspekt naszego życia, a dodatkowo przybiera ona różne odcienie zależnie od okoliczności, w jakich występuje.
Co charakterystyczne dla wdzięczności, ma ona wiele definicji, aczkolwiek żadna z nich nie oddaje całokształtu tego pojęcia. Z tego powodu warto poznać kluczowe aspekty, dzięki którym zrozumiemy pełne znaczenie tego słowa. Należą do nich:
- Wymiar emocjonalny – jest pierwszym, a jednocześnie najbardziej oczywistym aspektem postawy wdzięczności. Oznacza uczucie, którego doznajemy pod wpływem dobroci drugiego człowieka lub też dostrzegając i doceniając określone dobro w naszym życiu. Reagujemy w ten sposób, czując często potrzebę i chęci, by odwzajemnić się, ewentualnie podzielić rzeczonym dobrem z innymi.
- Wymiar kognitywny – wdzięczność to również stan naszego umysłu. W sposób świadomy uznajemy i doceniamy otrzymane lub doświadczane dobro. W tym rozumieniu nie stanowi ona jedynie reakcji na jakąś konkretną okoliczność czy sytuację – jest też naszą postawą, którą możemy poddawać kształtowaniu i pielęgnacji.
- Wymiar społeczny – wdzięczność bardzo wyraźnie i znacząco oddziałuje na nasze relacje interpersonalne. Stanowi swego rodzaju metodę czy też narzędzie, dzięki któremu budujemy trwałe i obustronnie satysfakcjonujące związki z innymi ludźmi. Wdzięczność nobilituje zarówno współpracę, jak i altruizm, a ponadto umożliwia tworzenie mocnych więzi społecznych.
- Wymiar duchowy – wielu z nas pojmuje pojęcie wdzięczności także w tym aspekcie. Nieraz powiązana jest ona z określonymi praktykami czy rytuałami religijnymi i duchowymi, uosabiając głęboko pojmowaną duchową równowagę.
Dopiero poznanie powyższych aspektów wdzięczności pozwala w pełni dostrzec złożoność, wielowymiarowość i bogactwo tego pojęcia. To nie tylko emocja, ale kompleksowe podejście oddziałujące na różne obszary naszego życia.
Wdzięczność – korzyści z praktyki
Wdzięczność należy do najbardziej zdumiewających i zarazem wszechstronnych emocji, jakich doznajemy. Nie jest to jedynie ulotny wyraz uznania – to przyjęte przez nas stanowisko wobec życia, za którym idą liczne korzyści, zarówno dla zdrowia psychicznego, fizycznego, jak i relacji interpersonalnych i rozwoju osobistego. Będąc szczerze i prawdziwie wdzięcznymi, dostrzegamy otaczające nas dobre rzeczy i doceniamy je.
Wdzięczność a zdrowie psychiczne
Wpływ wdzięczności na poziom stresu
Wdzięczność okazuje się niezwykle skuteczna, jeśli chodzi o regulowanie poziomu stresu. Jak udowodniły badania naukowe, praktykując ją, oddziałujemy na rejony mózgu powiązane z zarządzaniem stresem. Umożliwia nam to lepiej stawiać czoła trudnym sytuacjom. Co więcej, odczuwanie wdzięczności za wszystko, co mamy i czego doświadczamy, stymuluje wydzielanie hormonów obniżających poziom stresu. W efekcie jesteśmy w większym stopniu spokojni i zrelaksowani.
Wpływ wdzięczności na lęki i depresję
Wdzięczność i uznanie za choćby najmniejsze pozytywy w naszym życiu mogą okazać się pomocne w sytuacji, gdy zmagamy się z lękami czy depresją. Skupianie się na dobrych rzeczach w miejsce zauważania samych negatywów, automatycznie zmienia na plus nasze myślenie, a co za tym idzie także postępowanie.
Wpływ wdzięczności na jakość snu
Co fascynujące, dobroczynne działanie wdzięczności trwa nawet wtedy, gdy idziemy spać – wywołane za jej sprawą pozytywne myśli i uczucia wyraźnie wpływają na poprawę jakości naszego snu. Jeśli kładąc się do łóżka, czujemy się wdzięczni, stanowi to czynnik wspierający relaks naszego ciała i mózgu, a co za tym idzie, skutkuje głębszym i bardziej odprężającym snem.
Wdzięczność a zdrowie fizyczne
Rozważając kwestię wdzięczności, zazwyczaj myślimy o tym, jak oddziałuje ona na nasz umysł i emocje. Tymczasem wdzięczność niesie też ze sobą wiele realnych korzyści w aspekcie zdrowia fizycznego. Na podstawie badań dowiedziono pozytywnego wpływu jej praktykowania na różnorodne kwestie zdrowotne, np. na układ sercowo-naczyniowy czy immunologiczny.
Praktykując wdzięczność, czy to poprzez afirmowanie, prowadzenie dziennika czy inną technikę, oddziałujemy na nasze zdrowie. Przykładowo zostało udokumentowane, że ci z nas, którzy systematycznie oddają się tej praktyce, częściej odczuwają poczucie szczęścia, ponadto zauważają lepszy stan swojego zdrowia.
Wpływ wdzięczności na długość życia
Obecnie prowadzone są również badania nad związkiem wdzięczności z długością życia. Z pierwszych obserwacji naukowców wynika, że może ona wpływać na jego wydłużenie. Wyrabiając w sobie nawyk dostrzegania i doceniania wszelkich pozytywów i dobra w naszym życiu, czujemy większe szczęście, satysfakcję i zadowolenie. Przyczynia się to do lepszego samopoczucia i zdrowia na przestrzeni lat, dzięki czemu żyjemy dłużej.
Wdzięczność możemy więc postrzegać jako istotną składową w naszym codziennym życiu – mającą wpływ zarówno na nasze samopoczucie psychiczne, jak i na ciało. Jej odczuwanie i ćwiczenie się w niej skutkuje polepszeniem się jakości naszego życia i to w wielu jego aspektach.
Wdzięczność a relacje interpersonalne
Jak się okazuje, wdzięczność ma też to do siebie, że nie stanowi wyłącznie naszej osobistej praktyki, która ma na celu wewnętrzny rozwój i transformację. Wywiera ona również głębokie oddziaływanie na nasze relacje międzyludzkie, bez względu na to, czy dotyczą one rodziny, przyjaciół czy też naszych kontaktów zawodowych. Wdzięczność może nas prowadzić w tworzeniu zdrowych i trwałych związków.
Wpływ wdzięczności na relacje
To, że potrafimy i jesteśmy zdolni wybaczyć, stanowi jeden z najbardziej ewidentnych i widocznych efektów oddziaływania wdzięczności na nasze relacje. Nie dostrzegamy jedynie błędów i negatywnych nawyków czy gestów innych osób, ale zamiast tego dostrzegamy i doceniamy ich pozytywne cechy i zachowania. Dzięki temu prościej przychodzi nam wybaczanie i budowanie trwałych relacji.
Wpływ wdzięczności na empatię i altruizm
Dzięki praktyce wdzięczności uczymy się dostrzegać całe bogactwo i obfitość wokół nas, już nie skupiamy uwagi na brakach. A odczuwając, że otacza nas dobro, doznajemy wzrostu naszego poczucia szczęścia i dobrostanu. Automatycznie stajemy się wtedy bardziej skłonni i zdolni zarówno do empatii, jak i altruizmu.
Praktykowanie wdzięczności wywiera wpływ na nasz sposób postrzegania ludzi wokół nas, a także na to, jak oni widzą nas. W ten sposób polepsza się jakość naszych związków, ale nie tylko – wpływa to także na nasze ogólne poczucie szczęścia, dobrostanu i spełnienia. Postawa wdzięczności może znacząco wpłynąć na wzbogacenie naszych relacji oraz całokształtu życia społecznego.
Wdzięczność a rozwój osobisty
Kolejnym benefitem bezpośrednio związanym z wdzięcznością jest jej rola w naszym rozwoju osobistym.
Wpływ wdzięczności na poczucie własnej wartości
Wyrabiając w sobie nawyk dostrzegania i doceniania dobrych rzeczy i doświadczeń w naszym życiu, w sposób naturalny zaczynamy odczuwać wzrost naszego poczucia własnej wartości. Przyjmując postawę wdzięczności, doznajemy pozytywnych uczuć, dzięki którym stajemy się świadomi znaczenia i wartości każdego człowieka, w tym oczywiście nas samych. Zgodnie z opinią psychologów osoby wdzięczne mają poczucie własnej wartości, co przekłada się na to, że dążą do osiągnięć.
Wpływ wdzięczności na zarządzanie czasem i realizację celów
Warto sobie uświadomić, że umiejętność zarówno dostrzegania, jak i uznania każdego naszego (choćby małego) sukcesu czy pomyślnego aspektu naszej codzienności może nas wspaniale wspomóc w procesie zarządzania czasem. Wypróbujmy praktykę wdzięczności pod kątem celów, do jakich dążymy. Pozwoli nam to dostrzec związek między stałą świadomością i docenieniem tego, co już udało nam się osiągnąć, a motywacją do dalszych działań. Dzięki temu po pierwsze lepiej i bardziej efektywnie zarządzamy czasem, po drugie z powodzeniem realizujemy cele długoterminowe.
Podsumowanie
Praktykę wdzięczności charakteryzuje prostota, jeśli chodzi o dodanie jej do naszego codziennego życia, a wachlarz korzyści z niej płynący jest naprawdę szeroki. Nasze zdrowie psychiczne i fizyczne, relacje interpersonalne czy rozwój osobisty – każdy z nas może czerpać z niej profity.
Do kwestii wdzięczności odnosi się również Pismo Święte. Zaleca ją ono m.in. w poniższych słowach:
- „Zawsze się radujcie. Nieustannie się módlcie. Za wszystko dziękujcie. Taka jest bowiem wola Boga w Chrystusie Jezusie względem was” (I Tesaloniczan 5,16-18).
- „A pokój Boży niech rządzi w waszych sercach, do którego też jesteście powołani w jednym ciele. Bądźcie też wdzięczni” (Kolosan 3,15).
- „Trwajcie w modlitwie, czuwając na niej z dziękczynieniem” (Kolosan 4,2).
- „Słowo Chrystusa niech mieszka w was obficie ze wszelką mądrością, nauczajcie i napominajcie się wzajemnie przez psalmy, hymny i pieśni duchowe, z wdzięcznością śpiewając w waszych sercach Panu” (Kolosan 3,16).
Źródła
- W. Tokarski, Wdzięczność – czym jest wdzięczność i jak ją praktykować?, Wiktor Tokarski, 20.09.2023, https://www.wiktortokarski.pl/wdziecznosc-czym-jest/ [dostęp 23.04.2024].
