Siedząca pułapka: Jak praca biurowa wpływa na Twój układ krwionośny?

Król Dawid modlił się do Boga słowami: „Stwórz we mnie serce czyste”¹. Ten fragment należy rozpatrywać w sferze duchowej, ale czy Bóg jako Stwórca wszechświata nie dał nam serca jako organu, by pompowało krew i odżywiało cały organizm? Powinniśmy je utrzymywać w jak najlepszej kondycji, by służyło nam przez całe życie.

Choroby układu krążenia stały się problemem ogólnoświatowym. Zajmują kluczową pozycję wśród wiodących chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że rocznie na choroby układu krwionośnego umiera około 17,9 mln ludzi². W Polsce notuje się rocznie około 175 tys. zgonów, których przyczyną są choroby kardiologiczne³. Praca biurowa, siedzący tryb życia i nieprawidłowa dieta mają swoje skutki w schorzeniach układu krwionośnego.

Choroby układu krwionośnego zazwyczaj nie występują nagle, lecz w wyniku już istniejących problemów zdrowotnych (o ile nie są to wrodzone wady serca lub innych składowych układu krwionośnego), np. cukrzycy czy otyłości. Źródłowym czynnikiem wpływającym na powstawanie chorób układu krwionośnego jest nieprawidłowy styl życia. Dobrą nowiną jest jednak to, że umiarkowana aktywność fizyczna wpływa korzystnie na zniwelowanie tych skutków.

Jednorazowy wysiłek fizyczny o intensywności 80-100% obciążenia powoduje obniżenie ciśnienia skurczowego o 18-20 mmHg i rozkurczowego ciśnienia krwi o 7-9 mmHg. Zmiany te utrzymują się do 16 godzin po wysiłku. Jednak aby utrzymać stan zdrowia, należy ruszać się każdego dnia⁴.

Erytrocyty

Erytrocyty, inaczej czerwone krwinki, to składowa krwi. Pełnią kluczową rolę w oddychaniu komórkowym – odpowiadają za transport tlenu z płuc do tkanek organizmu oraz usuwanie dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Brak ruchu, czyli hipokinezja, powoduje powolne i stopniowe zmniejszanie się liczby czerwonych krwinek we krwi. Przyczyną tego jest spowolnienie wydzielania hormonu erytropoetyny w nerkach, która bierze udział w wytwarzaniu erytrocytów.

Dodatkowo dochodzi do wzmożenia przepływu krwi przez śledzionę. Erytrocyty zostają w niej zatrzymane. Skutkuje to zmniejszeniem ilości czerwonych krwinek we krwi obwodowej.

Fibrynoliza

Fibrynoliza jest fizjologicznym procesem rozkładu zakrzepu. Ćwiczenia fizyczne poprawiają sprawność fibrynolizy i wpływają na polepszenie krzepliwości krwi. Natomiast brak ruchu prowadzi do zaburzenia tego procesu, co może być fatalne w skutkach i doprowadzić nawet do śmierci. W stanach chorobowych, takich jak zawał mięśnia sercowego, zatorowość płucna, udar niedokrwienny mózgu, dochodzi do zamknięcia światła naczynia krwionośnego przez skrzeplinę⁵.

Aktywny tryb życia obniża ryzyko wystąpienia zawału serca, arytmii komorowych oraz wielu innych schorzeń układu krwionośnego. Należy również pamiętać, że aktywność fizyczna pełni nie tylko funkcję prewencyjną. Po przebytej chorobie układu krwionośnego ruch pomaga w powrocie do zdrowia oraz zapobiega przedwczesnej śmierci⁶.

Fizjoterapia kardiologiczna

Istnieje cały odrębny dział fizjoterapii zajmujący się terapią pacjentów kardiologicznych. Ćwiczenia dobierane przez wykształconych terapeutów są zawsze dostosowane do możliwości pacjenta. Terapia może zacząć się jeszcze w momencie, gdy pacjent jest w łóżku szpitalnym. Prowadzone są ćwiczenia oddechowe oraz poprawiające krążenie krwi obwodowej.

Warto pamiętać o usprawnianiu, zwłaszcza po przebytej chorobie, ale jeszcze lepiej jest dbać o układ krwionośny tak, by do stanu chorobowego nie doszło. Nie można zapominać, że jednostka chorobowa nie jest chorobą jednego organu. Zwykle problem jest złożony i należy podejść do niego holistycznie. Dlatego w przebiegu chorób kardiologicznych należy korzystać z pomocy zespołu specjalistów: lekarza kardiologa, fizjoterapeuty oraz dietetyka.

Zakończenie

Świadomość społeczeństwa w zakresie zdrowego odżywiania wzrasta. Odpowiednio dobrana zawczasu dieta, połączona z regularnym wysiłkiem fizycznym, zapewni długotrwałe zdrowie i pomoże uniknąć wielu chorób, w tym chorób układu krwionośnego. Po chorobie ten duet również jest niezbędny w drodze do powrotu do zdrowia i sprawności. Pamiętajmy, że w zdrowym ciele zdrowy duch!

Przypisy

1. Ps 51:10 UBG
2. Cardiovascular diseases, www.who.int [24.11.2023]
3. Co roku 175 tys. Polaków umiera z przyczyn kardiologicznych, www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia [24.11.2023]
4. Kesaniemi Y. A., Danforth E., Jr.Jensen M. D., Kopelman P.G., Lefebvre P., Reeder B.A., Dose-response issues concerning physical activity and health: an evidence-based symposium, Official Journal of the American College of Sports Medicine, 2001, str. 353
5. Górski J., Fizjologiczne Podstawy Wysiłku Fizycznego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006, str. 157-229
6. Warburton D.E.R., Nicol C.W., Bredin S.S.D., Health Benefits of Physical Activity: The Evidence, CMAJ, 2006, str. 801-802