W pierwszej części omówiliśmy ważną rolę diagnostyki w chorobie nadciśnieniowej. Przyjrzeliśmy się także temu, w jaki sposób nadmierna ilość tłuszczu w naczyniach oraz przewlekły stres powodują, że ciśnienie tętnicze wzrasta. W niniejszym artykule przeczytasz o tym, jak skutecznie ograniczać sól w diecie, jaki rodzaj ćwiczeń fizycznych jest wskazany oraz o wspierającej roli roślin leczniczych.
W jaki sposób sól zwiększa ciśnienie tętnicze?
Dieta obfitująca w chlorek sodu jest obecnie uznawana za jeden z czynników rozwoju i postępu nadciśnienia tętniczego. Jednym z mechanizmów tego zjawiska jest retencja wody wywołana podażą dużych ilości sodu. Znowu więc mamy czystą fizykę: im więcej soli, tym więcej organizm gromadzi wody, by ją zobojętnić. Im więcej wody, tym większy nacisk i co za tym idzie, większe ciśnienie w naczyniach.
Najczęściej porzucane postanowienie
Wyniki badań pokazały, że zwiększenie spożycia sodu w diecie o 100 mmol powoduje wzrost ciśnienia skurczowego o 9 mm Hg. W temacie soli ciekawe jest to, że o ile jest to pierwsza rzecz, którą pacjenci zmieniają po usłyszeniu diagnozy, jest to również jeden z szybciej porzucanych zdrowych nawyków1. Dlaczego i jak możemy temu zapobiec?
Jedną z przyczyn może być zbyt restrykcyjne odrzucenie soli jako dodatku do posiłków. Nadal jeszcze zbyt mało mówi się o ilości soli, jaka jest dodawana do żywności przetworzonej. Tak naprawdę stanowi ona przeważającą część spożywanej soli w stosunku do tej, którą używamy, soląc ziemniaki czy kanapkę z pomidorem. Ukrytą nadmierną ilość soli znajdziemy w przekąskach, fast foodach, wędlinach, serach, gotowych zupach czy nawet chlebie. Wydaje się więc dobrym pomysłem najpierw ograniczyć tę przetworzoną żywność poprzez zwiększenie ilości samodzielnie przygotowywanych posiłków i produktów, do których stopniowo będziemy dodawać coraz mniejszą ilość soli.
Warto zaznaczyć, że choroba nadciśnieniowa może być także wtórna, to znaczy spowodowana następstwem innych chorób. W takim przypadku nie osiągnie się poprawy, dopóki nie rozpocznie się leczenia chorób wywołujących ją.
Rola wysiłku fizycznego w leczeniu nadciśnienia tętniczego krwi
Czasami jeszcze panuje błędne przekonanie, że chory z nadciśnieniem nie powinien wykonywać wysiłku fizycznego. Badania wskazują, że jest wręcz odwrotnie: systematyczny, umiarkowany wysiłek fizyczny rozszerza naczynia krwionośne, zmniejszając tym samym ciśnienie krwi.
Jaki rodzaj wysiłku fizycznego przy wysokim ciśnieniu?
Wśród najbardziej zalecanych form ruchu dla osób początkujących są:
- spacery2,
- pływanie,
- jazda na rowerze.
Najlepsze rezultaty przynosi naturalne wdrożenie tych aktywności w codzienny plan dnia/tygodnia, ponieważ efekty przynosi regularny wysiłek stosowany przez dłuższy okres.
Rzadziej wybieranym, a bardzo przyjemnym sposobem na ruch, jest taniec. Bieganie też jest zalecane pod warunkiem korzystania z dobrego obuwia i stopniowego zwiększania intensywności. Jedynie przy znacznej otyłości może być to niezalecane ze względu na zbyt duże obciążenie dla stawów.
Przy nadciśnieniu nie powinno wykonywać się ćwiczeń wymagających utrzymywania napięcia mięśniowego przez dłuższy czas, ponieważ może ono powodować chwilową zwyżkę ciśnienia tętniczego.
Genetyka przyszłością leczenia
Jednym z dość niedawno odkrytych i wciąż badanych mechanizmów, na które wpływa ruch, jest modulacja mikroRNA. Cząstki te biorą udział w cyklu przemian zachodzących w sercu pod wpływem obciążenia. MikroRNA oddziałuje na syntazę tlenku azotu w śródbłonku, regulując napięcie mięśni gładkich ścian naczyń, przyczyniając się do obniżenia ciśnienia tętniczego3.
Fitoterapia jako czynnik wspomagający
Leczenie nadciśnienia tętniczego można także uzupełnić stosowaniem roślin leczniczych. Wśród znanych polskich ziół, u których obserwuje się działanie obniżające ciśnienie jest: serdecznik pospolity, głóg dwuszyjkowy, aronia, jarząb pospolity i melisa lekarska. Najlepsze efekty przynoszą indywidualne mieszanki ziołowe przygotowane dla pacjenta, gdy bierze się pod uwagę inne choroby towarzyszące, alergie oraz tryb życia. Najczęściej stosuje się napary lub odwary ziołowe do picia. Czas stosowania kuracji to kilka tygodni do kilku miesięcy4.
Są także zioła, których należy unikać przy nadciśnieniu – to lukrecja, żeń-szeń, przęśl i janowiec.
Nie rezygnuj z czosnku w obawie o przykry zapach!
Badania naukowe potwierdzają też skuteczność czosnku w regulacji ciśnienia krwi5. Często, martwiąc się o brzydki zapach z ust po jego spożyciu na surowo, rezygnujemy z czosnku. A to wielka szkoda. Jego przykry zapach można bardzo skutecznie zneutralizować za pomocą świeżego jabłka lub soku z cytryny. Można wypróbować także dodawanie do kanapek z czosnkiem świeżej natki pietruszki.
Bardzo korzystne działanie obniżające ciśnienie wykazuje kwas α-linolenowy zawarty w lnie. Jedną z wygodnych form suplementacji jest stosowanie oleju lnianego (koniecznie tego z lodówki) do polewania nim surówek warzywnych lub jako dodatku do past czy chleba.
Powyższy artykuł nie ma na celu zastąpienia wizyty lekarskiej, a jedynie jest zbiorem praktycznych informacji zachęcających do diagnostyki, profilaktyki i zdrowego trybu życia.
Przypisy
- https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/47522/3567
- https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/008/946/original/68-72.pdf?1469018724
- Jose das Neves V i wsp. Exercise training in hypertension: Role of microRNAs , LINK: World J Cardiol 2014;6:713
- https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/ziola-na-nadcisnienie-ktore-mozna-stosowac-a-ktorych-unikac/
- Garlic Lowers Blood Pressure in Hypertensive Individuals, Regulates Serum Cholesterol, and Stimulates Immunity: An Updated Meta-analysis and Review, Karin Ried, www.pubmed.pl
