Wiemy, że zdrowie psychiczne stanowi nieodłączny element ogólnego dobrego samopoczucia jednostki. A przy tym coraz większa uwaga jest poświęcana roli społeczności w kształtowaniu i wspieraniu zdrowia psychicznego jednostek. Związek między zdrowiem psychicznym a społecznością jest głęboki i wielowymiarowy, a moc wspierających relacji w społeczności może mieć istotny wpływ na zdrowie emocjonalne.
Jednym z kluczowych aspektów tego związku jest wsparcie społeczne, które jednostki otrzymują od swojego otoczenia. Pozytywne relacje interpersonalne są kluczowe dla zdrowia psychicznego. Wsparcie emocjonalne, wsparcie praktyczne są fundamentalne dla radzenia sobie z trudnościami życiowymi, jak również dla redukcji stresu. Społeczność pełni tu istotną rolę, ponieważ to w jej obrębie jednostki mogą znaleźć zrozumienie, akceptację oraz pomoc w trudnych sytuacjach.
Poza wsparciem emocjonalnym uczestnictwo w społeczności może wpływać na zdrowie psychiczne poprzez poczucie przynależności i identyfikacji z grupą. Ludzie, którzy czują się częścią społeczności, często mają większe poczucie własnej wartości i znaczenia, co przekłada się na ich ogólne samopoczucie psychiczne. Wspólne cele i wartości, które są propagowane przez społeczność, mogą dodatkowo wzmacniać poczucie przynależności i wzajemnej odpowiedzialności.
Potrzeba bezpieczeństwa i przynależności
Dodatkowo zwiększa to możliwość podzielenia się swoimi problemami, z którymi aktualnie się mierzymy. To spaja grupę, która jest gotowa pomóc, a dzięki temu mogą budować się przyjaźnie i trwałe relacje. Jedną z podstawowych potrzeb człowieka jest poczucie bezpieczeństwa i przynależności, ale też akceptacja ze strony innych ludzi. Jeżeli te potrzeby są zaspokajane, nasze zdrowie psychiczne znajduje się na odpowiednim poziomie. Dlatego tak ważne jest zwracać uwagę na nasze potrzeby i na sposób ich realizacji.
Według teorii Maslowa potrzeby bezpieczeństwa są drugim poziomem w hierarchii potrzeb, zaraz po potrzebach fizjologicznych, które są niezbędne do podtrzymania życia1. Potrzeby bezpieczeństwa obejmują zapewnienie stabilności warunków życiowych, takich jak finanse, praca oraz spokój społeczny. Maslow wymienia szereg elementów, które wpisują się w tę kategorię – są to: stabilizacja, zależność, opieka, uwolnienie od strachu i chaosu, potrzeba struktury, porządku, prawa, ograniczeń oraz oparcie w opiekunie.
Te potrzeby odnoszą się do zapewnienia podstawowego poczucia bezpieczeństwa i stabilności w życiu jednostki. Są to warunki, które umożliwiają człowiekowi funkcjonowanie w sposób spokojny, z pewnością siebie. Bez zaspokojenia tych potrzeb jednostka może odczuwać lęk, niepewność oraz trudności w osiąganiu wyższych poziomów samorealizacji.
W kontekście wspomnianej piramidy potrzeb poziom bezpieczeństwa jest kluczowym etapem w rozwoju jednostki, który musi zostać zaspokojony, zanim ta może aspirować do wyższych poziomów potrzeb, takich jak potrzeby przynależności, uznania oraz samorealizacji. Dopiero po zabezpieczeniu podstawowych warunków życiowych człowiek może skupić się na relacjach społecznych, osiągnięciach i rozwoju osobistym.
W ten sposób potrzeby bezpieczeństwa stanowią fundamentalny element teorii Maslowa, podkreślając znaczenie stabilności i pewności w życiu jednostki dla jej zdrowego funkcjonowania i rozwoju.
Znaczenie Uczestnictwa Społecznego
Warto również zauważyć, że społeczność może pełnić istotną rolę w zapobieganiu izolacji społecznej, która często prowadzi do problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak depresja czy lęki. Tworzenie środowiska społecznego, w którym każdy członek społeczności czuje się akceptowany i doceniany, może zmniejszyć ryzyko owej izolacji i poprawić zdrowie psychiczne.
Należy również zwrócić uwagę na negatywny wpływ braku wsparcia społecznego lub występowania toksycznych relacji w społeczności. Osoby doświadczające braku wsparcia lub narażone na negatywne interakcje mogą być bardziej podatne na różnego rodzaju problemy zdrowia psychicznego, takie jak depresja, lęki czy niskie poczucie własnej wartości.
W związku z powyższym istotne jest budowanie i promowanie zdrowych, wspierających relacji w społecznościach. Programy edukacyjne, inicjatywy społeczne oraz działania mające na celu integrację społeczną mogą być kluczowe dla poprawy zdrowia psychicznego jednostek. Dbanie o to, aby społeczność była miejscem, w którym każdy czuje się akceptowany, zrozumiany i wspierany, jest niezwykle istotne dla promocji ogólnego dobrostanu emocjonalnego społeczności jako całości.
Wniosek jest taki, że społeczność odgrywa istotną rolę w kształtowaniu zdrowia psychicznego jednostek. Wsparcie emocjonalne, poczucie przynależności oraz zapobieganie izolacji społecznej są tu kluczowymi elementami. Wartościowe, wspierające relacje w społeczności mogą przyczynić się do poprawy dobrostanu psychicznego jednostek oraz całych społeczności. Dlatego inwestowanie w budowanie silnych społeczności, które oferują wsparcie i zrozumienie, jest niezwykle istotne dla promocji zdrowia psychicznego na szeroką skalę.
Natalia Tatarczuch
(Coach&Socjolog)
Przypis
1. Maslow A., 1990, Motywacja i osobowość, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, str. 76.
