Długowieczność jest jednym z niedoścignionych marzeń ludzkości. Wielu z nas pragnie żyć wiecznie albo chociaż kilkaset lat. Te marzenia są z nami obecne od najdawniejszych czasów. Czy historie i mity o długowiecznych ludziach mogą mieć w sobie ziarno prawdy?
Marzenia o długowieczności
Średnia oczekiwana długość życia mężczyzn w Polsce w 2020 wynosiła 72,6 lat, zaś kobiet – 80,7 lat. Przed pandemią, w 2019 roku, było to odpowiednio 74,1 i 81,8 lat. I było to średnio 18 i 20 lat więcej niż w połowie ubiegłego stulecia1. Takie wydłużenie oczekiwanej długości życia zawdzięczamy w dużym stopniu medycynie, która wyeliminowała wiele chorób, zwłaszcza chorób wieku dziecięcego2.
Tymczasem wielu z nas marzy o tym, aby żyć jeszcze dłużej, a nawet wiecznie. Te marzenia trafiają na podatny grunt. Dziś naukowcy badają czynniki mające wpływ na naszą długość życia i wręcz próbują znaleźć jakiś „lek” na starzenie się. Futuryści wierzą, że te marzenia w końcu się ziszczą za pomocą inżynierii genetycznej.
Długowieczni starożytni
Część z nas zdaje sobie sprawę z tego, że informacje o długowiecznych ludziach były już przekazywane w starożytności. W pierwszej kolejności nasuwa się na myśl biblijna Księga Rodzaju. Według niej pierwszy człowiek Adam żył 930 lat, zaś Noe, który przeżył biblijny potop, żył w sumie 950 lat. Najdłużej żyjącym człowiekiem wspomnianym przez tę Księgę był Metuszelach (Matuzalem), żyjący 969 lat. Natomiast po potopie długość życia ludzi zaczęła się stopniowo skracać, aż do Abrahama, który żył 175 lat i do Mojżesza, który żył 120 lat.
Nie tylko Pismo Święte mówi o długowiecznych ludziach. Sumeryjska lista królów spisuje władców Sumeru wraz z okresem ich panowania. Według tej listy pierwszych ośmiu królów, którzy żyli przed potopem, miało panować nawet po kilkadziesiąt tysięcy lat! Maneton, starożytny historyk, przekazał, że pierwszym królem Egiptu był bóg Hefajstos (Herodot utożsamiał go z bogiem Ptah), który miał panować przez 727 lat lub nawet 9000 lat3. Mity chińskie mówią o Trzech Dostojnych, którzy mieli panować przez kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy lat. Choć powyższe przekazy znacznie różnią się od tych z Pisma Świętego, wydają się opierać na podobnych doświadczeniach historycznych.
Starożytni wspominają też o pojedynczych ludziach, którzy mieli żyć bardzo długo. Pliniusz Starszy pisał o ludziach żyjących ponad 100 lat, a nawet 140 lat, w czasie spisu ludności w 74 roku n.e.4 Z kolei szósty legendarny cesarz Japonii, Kōan, miał żyć 137 lat, przez cały IV wiek p.n.e.
Długowieczność a nauki o Ziemi
Wydaje się to nieprawdopodobne, aby człowiek żył kiedyś więcej niż 120 lat, a już tym bardziej kilkaset lat. Nauka o ewolucji głosi, że przez wiele dziesiątek tysięcy lat średnia długość życia człowieka była bardzo krótka, nawet poniżej 30 lat5. I tylko stopniowo zaczęła rosnąć, zwłaszcza gdy w XIX i XX wieku poprawiła się jakość życia i medycyna. Ale czy faktycznie tak było?
Zapis kopalny mówi nam, że dawniej większość powierzchni Ziemi miała tropikalny klimat. Nauka o stworzeniu udowadnia, że to potop drastycznie zmienił klimat Ziemi, najpierw wywołując epokę lodowcową, zanim klimat wrócił do względnej równowagi. Organizmy żyjące przed potopem były często dużo większe niż obecnie.
To sugeruje, że warunki panujące na Ziemi przed potopem bardziej sprzyjały zdrowiu i dzięki temu ludzkość zachowywała długowieczność. Z jednej strony powodem była dieta dana pierwszym ludziom (co nie znaczy, że była ona przestrzegana zawsze i wszędzie)6. Ale z drugiej strony ówczesne warunki nie pozwalały na powstawanie i kumulowanie się mutacji genetycznych.
Utrata długowieczności?
Wszystkie znane nam mutacje powodują utratę informacji genetycznej, a mutacje z poprzednich pokoleń kumulują się w kolejnych pokoleniach. D. Catchpoole zauważył, że kumulowanie się mutacji jest tak szybkie, że naukowcy dziwią się, że ludzkość rzekomo istnieje od ponad 100 000 lat. Podobne wnioski wyciągnął T. G. Standish, uznając, że wszystko bardziej pasuje do modelu biblijnego.
Ponadto w wyniku potopu doszło do czegoś w rodzaju genetycznego efektu wąskiego gardła7. Na pokładzie arki znajdowali się bowiem Noe z żoną, trzema synami i ich żonami, czyli w sumie zaledwie 8 osób. Od nich właśnie pochodzi ludzkość po potopie. Zmiana warunków klimatycznych i gromadzenie się szkodliwych mutacji przyczyniły się do spadku średniej długości życia człowieka.
Szansa na wieczność
Jednak długowieczność jest dziś na wyciągnięcie ręki. Choć dziś żyjemy stosunkowo krótko i każdego z nas czeka śmierć, Pismo Święte mówi, że Bóg włożył wieczność w nasze serca8. Bóg stworzył nas do życia, które się nie kończy, i tylko dzięki Jezusowi Chrystusowi możemy być pewni, że człowiek otrzyma upragnione życie wieczne.
Przypisy
- Przez epidemię spadła średnia długość życia Polaków. W tych województwach najbardziej: money.pl, 26.07.2021, https://www.money.pl/gospodarka/przez-epidemie-spadla-srednia-dlugosc-zycia-polakow-w-tych-wojewodztwach-najbardziej-6665451230976800a.html
- Jeszcze na początku XX wieku umieralność dzieci była wysoka i to właśnie ona drastycznie obniżała przeciętną długość życia człowieka przez większą część historii. Również wojny przyczyniają się do obniżenia średniej długości życia.
- The Fragments of Manetho, 1940, https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Manetho/History_of_Egypt/1*.html#Fragment_3
- Sherwin-White A. M., Pliny: The man and his letters. Greece and Rome, 1969, s. 76-90.
- Część ludzi uważa, że faktycznie w czasach prehistorycznych (a nawet znacznie później) tyle żył przeciętny dorosły człowiek. Ale nie jest to do końca prawda, patrz przyp. 2.
- Rdz 1,29
- Purdom G., Menton D., Ancient Biblical Lifespans: Did Adam Live Over 900 Years?, w: The New Answers Book 2, 2008, https://answersingenesis.org/bible-timeline/genealogy/did-adam-and-noah-really-live-over-900-years/
- Koh 3,10-11 PBW
