Zaburzenia lękowe – co radzi Pismo Święte?

Skąd się biorą zaburzenia lękowe i co możemy z nimi zrobić? Przedstawiamy metodę, która została zapisana już w Piśmie Świętym.

Mówi się, że 85-90% tego, czego się boimy, nigdy się nie wydarzy. Natomiast z resztą albo sobie poradzimy, albo i tak nie będzie to coś, na co będziemy mieć wpływ. Mimo to wielu z nas doświadcza chronicznego lęku, który przybiera postać zaburzeń lękowych. Mają one wpływ na całe nasze życie, nie pozwalając nam cieszyć się nim tak, jak chcielibyśmy. Co zatem Biblia mówi na temat lęku i jak możemy sobie z nim radzić na co dzień?

Zaburzenia lękowe – statystyki

Statystyki pokazują, że zaburzenia lękowe stały się najczęstszymi zaburzeniami zdrowia psychicznego w Europie i Polsce. Według jednego z raportów cierpi na nie około 14% Europejczyków¹. Z kolei według innych danych 16,07% Polaków przynajmniej raz w życiu doświadczyło zaburzeń na tle nerwicowym. Natomiast 5,42% Polaków doświadczyło ich w przeciągu ostatniego roku². Wielu z nas cierpi również na symptomy towarzyszące zaburzeniom lękowym, takie jak ataki paniki, problemy z pamięcią, bezsenność i inne.

Zaburzenia lękowe nie omijają również dzieci. W 2021 roku UNICEF przygotował raport o stanie zdrowia psychicznego nastolatków w wieku od 15 do 19 lat. Okazuje się, że cierpi na nie 19% chłopców i 16% dziewczyn z tej grupy wiekowej. Zaburzenia lękowe i depresja odpowiadają za ponad połowę przypadków. W kwestii samej Polski raport UNICEF wspomina o 10,8% dzieci w grupie wiekowej 10-19 lat. To ponad 409 tys. nastolatów. Pełniejsze wyniki przedstawia Najwyższa Izba Kontroli, która mówi o 630 tys. dzieci w Polsce potrzebujących opieki psychologicznej³.

Zaburzenia lękowe – powody

Zaburzenia lękowe są określane jako jedna z chorób cywilizacyjnych XXI wieku i nic dziwnego. Żyjemy w czasach, kiedy mamy dostęp do wiadomości z Polski i świata 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Zdecydowana większość wiadomości serwowanych nam przez media donosi o wojnach, tragediach, przestępstwach itd. I niezależnie od tego, czy na świecie dzieje się coraz gorzej, czy nie, massmedia sprawiają, że tak właśnie myślimy^4,5. Stało się to prawdą zwłaszcza od czasu pandemii COVID-19 i wprowadzenia lockdownów w 2020 roku.

Lęk towarzyszy nam również z innych, bardziej osobistych powodów. Często pojawia się w wyniku utraty pracy lub z powodu możliwości, że może to nastąpić. Skoro bowiem ciężko znaleźć nową pracę, to jak wyżywimy siebie i naszą rodzinę oraz jak zapłacimy nasze rachunki? Niejednokrotnie samo środowisko pracy nie sprzyja dbaniu o zdrowie psychiczne. Według pracowników najczęstszymi przyczynami zaburzeń psychicznych występującymi w miejscu pracy to nadmiar stresu (59%), presja czasu (51%) i nadmiar zadań (48%)⁶.

Ponadto boimy się o naszych bliskich, że coś im się stanie. Obawiamy się, że staną się ofiarami jakiegoś wypadku, przestępstwa, a może nawet zamachu terrorystycznego. Ponadto boimy się tego, jak inni nas będą widzieć. Tutaj wielką rolę w rozdmuchiwaniu takich lęków odgrywają media społecznościowe i zjawisko internetowego hejtu.

Pismo Święte na temat lęku

Choć żyjemy w zupełnie innym świecie niż ludzie starożytni, to strach i lęk również nie były im obce. O tych ludziach niejednokrotnie wspomina Pismo Święte. Na przykład Jakub, syn Izaaka, bardzo obawiał się zemsty swojego brata Ezawa, ponieważ skradł mu błogosławieństwo przeznaczone dla niego. Wiemy, że się bał, ponieważ modlił się o ocalenie do Boga następującymi słowami: „Racz więc ocalić mnie z ręki brata mego Ezawa, gdyż lękam się go, aby gdy przyjdzie, nie zabił mnie i matek z dziećmi” (Rdz 32,12 BT).

Wielu proroków i innych bohaterów Biblii zmagało się ze strachem. Należeli do nich m.in. Abraham⁷, Mojżesz⁸, Eliasz⁹ czy Jeremiasz¹⁰. To byli ludzie tacy jak my. Ze strachem zmagali się również uczniowie Jezusa Chrystusa, którzy najpierw rozproszyli się podczas Jego aresztowania¹¹, a po Jego śmierci na Krzyżu schowali się w jednym z domów w obawie przed tym, że będą następni¹². Co więcej, sam Jezus tak bał się wzięcia na Siebie naszych grzechów, że krwawy pot spływał Mu po czole¹³.

Zaburzenia lękowe kontra Bóg

To jest jednak ten sam Jezus, który mówił również: „U was zaś nawet włosy na głowie wszystkie są policzone. Dlatego nie bójcie się: jesteście ważniejsi niż wiele wróbli” (Mt 10,30-31 BT). Nawet On wie, czym jest strach – sam doświadczył tego w ogrodzie Getsemani. Dlatego w Piśmie Świętym tak wiele razy mamy zapisane słowa „nie lękajcie się” lub „nie bójcie się”, również w innych formach¹⁴. Wyrażeń tych jest w Biblii ponad 100. Sam Jezus ostatecznie zastosował się do tych słów, gdy mimo paraliżującego strachu, dał się złapać żołnierzom rzymskim, aby ponieść śmierć na Krzyżu za nasze grzechy.

Podobnie było z wcześniej wymienionymi bohaterami wiary. Jakub stawił czoła Ezawowi, który jednak przybył do niego z przebaczeniem¹⁵. Natomiast uczniowie Jezusa również w końcu odnaleźli spokój ducha, gdy zaczęli widzieć Go zmartwychwstałego, a następnie doświadczyli wylania Ducha Świętego¹⁶. Choć zapewne bali się iść do innych ludzi z Dobrą Nowiną, to dzielnie pokonywali strach przed nieznanym i przed śmiercią. A pokonywali go, bo wiedzieli, że Bóg jest z nimi.

Zachęta dla zalęknionych

Te same słowa otuchy Bóg kieruje również do każdego z nas. Wszyscy bowiem potrzebujemy takiego spokoju serca, który pozwoli nam żyć pełnią życia, zwłaszcza gdy decydujemy się całkowicie pełnić Jego wolę. Chroniczny lęk jest również obciążeniem dla wielu z nas. Tymczasem Chrystus zachęca nas, abyśmy do Niego przyszli: „Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię. Weźcie moje jarzmo na siebie i uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokorny sercem, a znajdziecie ukojenie dla dusz waszych. Albowiem jarzmo moje jest słodkie, a moje brzemię lekkie” (Mt 11,28-30 BT).

Żyjemy w świecie, w którym bardzo wielu z nas potrzebuje terapii, aby walczyć z zaburzeniami lękowymi i chronicznym stresem. I choć absolutnie nie odradzamy wizyt u specjalistów, to jednocześnie wierzymy, że w pierwszej kolejności najlepiej jest oddać swoje życie Bogu, który wie, jak zatroszczyć się o nas. On daje nam wspaniałą obietnicę, że zawsze będzie z nami, jeśli będziemy wykonywać Jego wolę i Jemu we wszystkim ufać: „Proście, a otrzymacie, aby radość wasza była pełna” (J 16,24 BT).

Przypisy

1. Polacy starzeją się i chorują psychicznie, PolitykaZdrowotna.pl, 28.06.2021, https://politykazdrowotna.com/artykul/polacy-starzeja-sie-i-choruja-psychicznie/826267
2. Kocur N., Zdrowie psychiczne Polaków – statystyki zdrowia psychicznego (stan na 2023), Pokonaj Lęk, 29.10.2023, https://www.pokonajlek.pl/zdrowie-psychiczne-polakow/
3. Pogarsza się stan zdrowia psychicznego dzieci w Europie, alarmuje UNICEF, UNICEF, 22.10.2021, https://unicef.pl/co-robimy/aktualnosci/dla-rodzicow/zdrowie-psychiczne-w-europie
4. Pinker S., The media exaggerates negative news. This distortion has consequences, The Guardian, 17.02.2018, https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/feb/17/steven-pinker-media-negative-news
5. March E., When too much news is bad news: is the way we consume news detrimental to our health?, The Conversation, 20.10.2020, https://theconversation.com/when-too-much-news-is-bad-news-is-the-way-we-consume-news-detrimental-to-our-health-146568
6. Kocur N., op. cit.
7. Rdz 12,10-13.
8. Wj 4,10-13.
9. 1 Krl 19,1-3.
10. Jr 1,6-8.
11. Mt 26,56.69-75.
12. J 20,19.
13. Łk 22,42-44.
14. Czy Biblia mówi 365 razy „nie lękajcie się?” Znany biblista policzył i oto, co mu wyszło, Deon.pl, 04.10.2021, https://deon.pl/wiara/wiara-i-spoleczenstwo/czy-biblia-mowi-365-razy-nie-lekajcie-sie-znany-biblista-policzyl-i-oto-co-mu-wyszlo,1619741
15. Rdz 33,1-3.
16. Dz 2.