Naukowcy i filozofowie, którzy odkryli Boga

Czy naukowcy mogą wierzyć w Boga, skoro jest to domena religii? Poniższe przykłady pokazują, że nauka i religia wcale nie wykluczają się wzajemnie.

Powszechnie twierdzi się, że naukowiec musi być co najmniej sceptyczny wobec idei Boga, jeśli nie wprost ateistą. Tymczasem pewne badania z 1997 roku wykazały, że aż 40% amerykańskich naukowców wierzy w Boga, do którego można się modlić¹. Ponadto istnieją przypadki naukowców, którzy doszli do wiary w Boga (choć niekoniecznie w rozumieniu teizmu) właśnie dzięki badaniom naukowym. Oto najbardziej znane sylwetki.

Michio Kaku i jego Bóg Porządku

Michio Kaku (ur. 1947) to amerykański fizyk teoretyczny i futurysta, znany przede wszystkim jako popularyzator nauki. Całe swoje życie poświęcił odnalezieniu jednolitej teorii pola, zwanej także teorią wszystkiego, która opisywałaby wszystkie prawa fizyki w jednym równaniu. Kaku wydał liczne książki, z których ostatnia, wydana w 2021 roku, nosi tytuł Boskie równanie: w poszukiwaniu teorii wszystkiego. Tytułowym boskim równaniem ma być właśnie równanie teorii wszystkiego, która łączy teorię względności Einsteina i grawitację kwantową za pomocą teorii strun postulującej istnienie aż 11 wymiarów. Kaku twierdzi, podobnie jak Einstein przed nim, że za pomocą tego równania pragnie ostatecznie “poznać umysł Boga”².

Już w 2016 roku Kaku nieco zszokował środowisko naukowe, stwierdzając, że Wszechświat nie powstał przez przypadek, ale musiała go stworzyć “uniwersalna inteligencja”. Miał wypowiedzieć się dla Geophilosophical Association of Anthropological and Cultural Studies w sposób następujący:

Doszedłem do wniosku, że żyjemy w świecie wypełnionym prawami stworzonymi przez inteligencję. Uwierz mi, wszystko co nazywamy dziś przypadkiem obecnie już nie będzie mieć sensu. Jest dla mnie jasne, że istniejemy w planie rządzonym przez prawa, które zostały stworzone i ukształtowane przez uniwersalną inteligencję, a nie przez przypadek³.

W jednym ze swoich filmów Kaku również stawia pytanie, czy Bóg jest matematykiem, i odpowiada na nie pozytywnie⁴. Kaku jednak nie wierzy w Boga Abrahama (Boga judeochrześcijan, Boga biblijnego), a raczej w Boga Spinozy, którego nazywa Bogiem Porządku lub Bogiem Piękna. W takiego Boga miał wierzyć również Albert Einstein, który stał się dla Kaku ogromną inspiracją. Niemniej Kaku i tak został skrytykowany przez wojujących ateistów i ewolucjonistów za to, że przychylił się do wniosku, że Wszechświat nie powstał przez czysty przypadek i że jako naukowiec w ogóle wspomina o “Bogu”⁵.

Antony Flew – od filozofa ateisty do filozofa deisty

Antony Flew (1923-2010) był angielskim filozofem i publicystą, pierwotnie znanym jako jeden z czołowych propagatorów ateizmu. Przez długi czas swojej kariery wykładał filozofię religii na różnych brytyjskich uczelniach, m.in. na Oksfordzie. Przedstawiał różne argumenty na prawdziwość ateizmu. Uważał, że ateizm jest pozycją wyjściową i to na teistach spoczywa zadanie empirycznego udowodnienia istnienia Boga. W 2001 roku krążyły plotki, że zmienił swój światopogląd, wtedy jednak temu zaprzeczył⁶.

Wszystko zmieniło się w 2004 roku, kiedy Flew publicznie przyznał się do porzucenia ateizmu. W maju tego roku na początku sympozjum na Uniwersytecie Nowojorskim, którego uczestnikiem był także izraelski naukowiec Gerald Schroeder i szkocki filozof John Haldane, Flew zaskoczył wszystkich zebranych stwierdzeniem, że od teraz wierzy w Boga. Filozof przedstawił złożoność DNA i jego kodu genetycznego jako dowód na istnienie Inteligentnego Projektanta⁷. Oficjalnie przyjął światopogląd deistyczny, a dokładniej wiarę w Boga Arystotelesa, tzw. pierwszego poruszyciela.

W 2007 roku razem z Royem Abrahamem Varghesem, autorem książek o nauce i religii, Antony Flew wydał książkę Bóg istnieje, która streszcza jego drogę ku wierze w Boga i przedstawia logiczne pytania i dowody na Jego istnienie. Zaskoczeni jego nagłą przemianą wojujący ateiści na różne sposoby próbowali zdyskredytować zarówno książkę, jak i samą jego przemianę. Twierdzili na przykład, że to efekt demencji starczej i że został zmanipulowany przez współautora jego ostatniej książki, R.A. Varghese’a⁸. Jednak Flew szczerze i otwarcie przyznawał się do treści zawartej w niej⁹.

Prawdą jest na pewno to, że przemiana Flewa z ateisty w deistę okazała się być dużym ciosem dla środowisk ateistycznych. Zwłaszcza uwzględniając fakt, że Flew z szacunkiem wypowiadał się o religii chrześcijańskiej. Co więcej, Flew umieścił w swojej książce jako dodatek swój pisemny dialog z N.T. Wrightem, anglikańskim biskupem i teologiem, o objawieniu i Jezusie Chrystusie, i logicznych dowodach na Jego istnienie, a nawet na Jego boskość i zmartwychwstanie¹⁰.

Allan Sandage – wpływowy astronom, który odnalazł Boga

Ostatnia z przedstawianych osób przeszła jeszcze bardziej radykalną przemianę światopoglądową. Allan Rex Sandage (1926-2010) był jednym z najbardziej wpływowych astronomów drugiej połowy XX wieku. Przede wszystkim uważa się, że był założycielem dyscypliny naukowej znanej jako kosmologia obserwacyjna. Dość powiedzieć, że od lat 40. XX wieku Sandage był asystentem obserwacyjnym samego Edwina Hubble’a, astronoma, który odkrył, że Wszechświat się rozszerza, i którego imię nosi Kosmiczny Teleskop Hubble’a¹¹.

Po śmierci Hubble’a wskutek zawału serca w 1953 roku Sandage kontynuował jego badania nad rozmiarem i wiekiem Wszechświata. Astronom odpowiedzialny jest m.in. za pierwsze wiarygodne szacunki stałej Hubble’a, definiującej szybkość, z jaką rozszerza się Wszechświat. Badał również tzw. parametr spowolnienia, który definiuje, jak bardzo grawitacja całego Wszechświata osłabia jego rozszerzanie się.

Już jako chłopiec Allan Sandage był ateistą. Tak też było przez większość jego życia. Jednak w 1983 roku podczas konferencji poświęconej nauce i religii w Vancouver Sandage zaskoczył wszystkich zebranych, zajmując miejsce siedzące po stronie teistów. Wyznał wtedy, że został chrześcijaninem, gdy miał 50 lat (czyli w 1975 lub 1976 roku)¹². Jak to się stało? Sam Sandage tłumaczył to w następujący sposób:

To moje własne badania doprowadziły mnie do wniosku, że świat jest znacznie bardziej skomplikowany niż nauka może wyjaśnić. Tylko dzięki istnieniu siły nadprzyrodzonej mogę zrozumieć tajemnicę istnienia¹³.

Mówiąc wprost, Sandage doszedł do wniosku, że Wszechświat został zaprojektowany. Zamiast jednak poprzestać na samym fakcie istnienia Boga jak Kaku czy Flew, poszedł dalej: postanowił Go poznać. Pragnął w ten sposób zrozumieć, dlaczego istniejemy zarówno my, jak i Wszechświat. Dlatego zwrócił się do Pisma Świętego i pism wielkich chrześcijańskich myślicieli, m.in. Blaise’a Pascala.

Najbardziej uderzył go tzw. zakład Pascala, który w skrócie mówi, że z punktu widzenia śmierci bardziej opłaca się wierzyć w Boga, niż nie wierzyć w Niego¹⁴. Sandage postanowił wykonać skok wiary. Jak sam mówi: “Nie potrafiłem żyć życiem pełnym cynizmu. Postanowiłem uwierzyć i ogarnął mnie pokój umysłu”¹⁵. Choć Sandage nie został członkiem żadnego Kościoła, uczęszczał na nabożeństwa kilku różnych wyznań¹⁶.

Czy nauka może udowodnić istnienie Boga?

Z całą pewnością istnienie Boga znajduje się poza możliwościami nauki i jej metod badawczych. Wbrew przekonaniu wojujących ateistów nauka wcale nie usunęła potrzeby istnienia Boga. Wręcz przeciwnie. Jak widać na przykładzie powyższych naukowców i myślicieli, człowiek naprawdę może znaleźć Boga, badając przyrodę i kosmos. Zwłaszcza jeśli jest otwarty na taką ewentualność. Co więcej, można Go również poznać, jak to uczynił Allan Sandage, który poznał Go bliżej dzięki studiowaniu Pisma Świętego.

Przypisy

1. Begley S., Science Finds God, Newsweek, 20.07.1998, https://www.washingtonpost.com/wp-srv/newsweek/science_of_god/scienceofgod.htm
2. Berman R., Michio Kaku believes in God, if not that God, Big Think, 15.02.2018, https://bigthink.com/culture-religion/michio-kaku-believes-in-god-if-not-that-god/
3. Ibid.
4. Zob. https://www.youtube.com/watch?v=jremlZvNDuk
5. Zob. https://whyevolutionistrue.com/2016/11/17/michio-kaku-embarrasses-himself-says-that-the-laws-of-physics-and-the-behavior-of-subatomic-particles-reflect-the-mind-of-god/
6. Flew A., Sorry to Disappoint, but I’m Still an Atheist!, The Secular Web, 31.08.2001, znalezione w Internet Archive Web Machine, https://web.archive.org/web/20051223134007/http://www.secweb.org/asset.asp?AssetID=138
7. Flew A., Varghese R.A., There is a God. How the World’s Most Notorious Atheist Changed His Mind, HarperCollins e-books, 2007, s. 74-78.
8. Oppenheimer M., The Turning of an Atheist, The New York Times Magazine, 04.11.2017, https://www.nytimes.com/2007/11/04/magazine/04Flew-t.html
9. Zob. https://www.bethinking.org/atheism/professor-antony-flew-reviews-the-god-delusion
10. Flew A., Varghese R.A., There is a God, op. cit., s. 185-213, Appendix B: The Self-Revelation of God in Human History: A Dialogue on Jesus with N. T. Wright.
11. Allan Sandage, The Telegraph, 21.11.2010, https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/science-obituaries/8150004/Allan-Sandage.html
12. Strobel L., The Case for a Creator, Zondervan, 2014, s. 73.
13. Cyt. za: Begley S., Science…, op. cit.
14. Wile J., Dr. Allan Sandage: An Astronomer Who Found What He Was Looking for in Christianity, Proslogion, 05.07.2022, https://blog.drwile.com/dr-allan-sandage-an-astronomer-who-found-what-he-was-looking-for-in-christianity/
15. Lacitis E., Having Searched The Heavens, He Sees God As Nature’s Star, The Seattle Times, 28.05.1999, https://archive.seattletimes.com/archive/?date=19990528&slug=erik28
16. Ross H., Personal Observations on Allan Sandage’s Spiritual Journey, Reasons to Believe, 05.07.2021, https://reasons.org/explore/blogs/todays-new-reason-to-believe/personal-observations-on-allan-sandages-spiritual-journey