Starożytne mity – więcej niż tylko mity (cz. 1)

Zobacz również

Starożytne mity przekazują nam wiele uniwersalnych prawd. Czy mogą jednak przekazywać również zniekształconą historię świata?

Starożytne mity stanowią dla humanistów interesujące źródło inspiracji, zwłaszcza mity grecko-rzymskie. Jednak dla naukowców z dziedzin ścisłych wszelkie mity nie mają większego sensu, ponieważ opowiadają całkowicie odmienną historię Ziemi od tej, do której doszli naukowcy ewolucjoniści. Zwłaszcza że zdecydowana większość mitów opowiada o wyimaginowanych wydarzeniach. Możemy wśród nich znaleźć np. opowieści o walkach bogów1.

Dlatego dla ewolucjonistów starożytne mity są co najwyżej ciekawostką nie mającą wiele wspólnego z rzeczywistością. Prawda jest jednak taka, że w każdym micie tkwi ziarno prawdy historycznej. Pytanie tylko, jak wielkie ono jest. Największym problemem dla ewolucjonistów jest to, że wiele starożytnych mitów ma charakter uniwersalny. Innymi słowy, mity na dany temat znajdujemy w prymitywnych kulturach rozsianych po całym świecie, na wszystkich zamieszkałych kontynentach.

Poniżej znajduje się lista tematów, jakie poruszają starożytne mity na całym świecie. Nie jest to bynajmniej lista wyczerpująca. Jak to się stało, że kultury występujące na wszystkich kontynentach świata, rzekomo nie mające ze sobą żadnych kontaktów w starożytności, pozostawiły po sobie opowiadania, które są tak zaskakująco podobne do siebie?

Starożytne mity a ewolucjonizm

Bóg stwórca

Cały ogrom mitów opowiada o stworzycielu świata. Dla ewolucjonistów bóg stwórca to tylko kolejny bóg religii politeistycznych. Tymczasem często zajmuje on szczególne miejsce w mitach. Na jego trop w wielu starożytnych podaniach natrafił m.in. Wilhelm Schmidt, twórca teorii pramonoteizmu (monoteizmu pierwotnego)2. Przykładami takich bóstw mogą być sumeryjski Anu, chiński Shangdi, czy Olorun u Jorubów w Afryce zachodniej. Niektóre z tych bóstw Mircea Eliade, rumuński historyk religii, określa jako deus otiosus, czyli bóstwa pasywne, ponieważ oddały one pola późniejszym bóstwom, same pozostając w cieniu3. Jednak inne, zwłaszcza u ludów wyznających animizm, są wciąż aktywnie czczone jako najwyższy bóg stwórca.

Pierwotny złoty wiek

Starożytni ludzie tęsknili za rajem, społeczeństwem doskonałym, gdzie panuje m.in. nieśmiertelność. Wiele mitologii wspomina o tzw. złotym wieku, który miał miejsce krótko po stworzeniu świata. Mit ten jest obecny zarówno u starożytnych Greków, jak i u Hindusów, ludów nordyckich, a także u Azteków4. Często mity wspominają również o utracie złotego wieku przez człowieka w formie przejścia do kolejnego, najczęściej wieku srebrnego5. Ewolucjoniści oczywiście nie widzą sensu w mitach o złotym wieku. Zgodnie z ich interpretacją historii taki wiek nie istniał, a starożytne cywilizacje rosły stopniowo. Jednak ten mit występuje zbyt powszechnie, aby ignorować jego znaczenie dla historii świata.

Politeistyczni bogowie i niezwykli ludzie

Jak sam termin wskazuje, religie politeistyczne wyznają wiarę w tzw. wielobóstwo. Jednak mitologie politeistyczne (zwłaszcza grecka) bywają mocno rozbudowane i opowiadają nie tylko o bogach, ale również o gigantach, herosach, ludziach długowiecznych6 Sumeryjska lista królów wspomina o pierwszych królach, którzy mieli żyć dziesiątki i setki tysięcy lat7. Mitologia chińska mówi o tzw. Ośmiu Nieśmiertelnych, którzy posiedli niezwykłe zdolności8. Ewolucjoniści uważają tych bogów i niezwykłych ludzi wyłącznie za nic nie znaczące postacie fikcyjne. Jednak starożytne ludy naprawdę wierzyły w niesamowite umiejętności swoich przodków, a niektórych mogli nawet poddać deifikacji (ubóstwieniu).

Smoki i ubóstwione węże

Inne mocno rozpowszechnione istoty w starożytnych mitach to smoki i węże9. Różnica między jednymi a drugimi jest często zatarta, niemniej zawsze jest mowa o wielkich gadach mających zdolności nadprzyrodzone lub choćby ludzkie. Dla ewolucjonistów smoki to tylko wytwór wybujałej wyobraźni prymitywnych ludzi. Dlaczego jednak mity o nich są tak mocno rozpowszechnione w starożytnych podaniach z całego świata i są do siebie tak podobne? Wygląda na to, że ludzie naprawdę musieli spotykać istoty, które z czasem uległy mitologizacji do postaci smoków, a nawet kosmicznych węży opasujących cały świat, takich jak Jormungand w mitologii nordyckiej10.

Starożytne mity a Pismo Święte

Skąd się wzięły wszystkie powyższe mity? Ewolucjoniści nie mają w tej kwestii satysfakcjonujących odpowiedzi. Dla nich są to wyłącznie fantazje, produkty wybujałej ludzkiej wyobraźni i nic więcej. Wciąż jednak pozostaje pytanie, dlaczego są one rozpowszechnione w mitologiach całego świata? Trudno odpowiedzieć na to pytanie inaczej niż przez sięgnięcie do Pisma Świętego. W nim bowiem znajdujemy te same tematy, które poruszają również starożytne mity:

  • Bóg stwórca? Już pierwszy werset Biblii wskazuje na Boga jako na Stwórcę wszechrzeczy, a następne rozwijają kolejne etapy stworzenia11.
  • Pierwotny złoty wiek? Biblia głosi, że Bóg stworzył ogród Eden, w którym umieścił człowieka, ale z którego musiał on zostać wygnany z powodu grzechu12.
  • Politeistyczni bogowie i niezwykli ludzie? Historia biblijna podaje, że zarówno pierwsze pokolenia na Ziemi, jak i te po potopie Noego, były długowieczne13.
  • Smoki i ubóstwione węże? W ogrodzie Eden człowiek miał spotkać węża, który go zwiódł do grzechu14. Ponadto nauka o stworzeniu postuluje, że dawniej ludzie spotykali dinozaury, które stanowiły naturalny pierwowzór mitycznych smoków15.

Kontrowersyjny badacz historii starożytnej Graham Hancock twierdzi, że powinniśmy zaufać mitom, choć oczywiście nie bezrefleksyjnie16. Może, studiując historię świata, faktycznie warto się nad tym głębiej zastanowić? Zwłaszcza że nie są to jedyne tematy, jakie przekazują zarówno starożytne mity, jak i Pismo Święte. Kolejne zostaną przedstawione w drugiej części artykułu.


Przypisy

  1. Zob. Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Wydawnictwo Puls, Londyn 1992, s. 36-37.
  2. Hanington G., Wilhelm Schmidt and the Origin of Religion, “Creation”, 14(3), czerwiec 1992, s. 20-21, https://answersingenesis.org/human-evolution/origins/wilhelm-schmidt-and-the-origin-of-religion/
  3. Eliade M., Traktat o historii religii, Wydawnictwo OPUS, Warszawa 1993, s. 43-44.
  4. Palla A., Z raju do raju – 4 epoki, “Znaki Czasu”, 12/08, s. 12-15.
  5. Ibid.
  6. Parandowski J., op. cit.
  7. López R., The Antediluvian Patriarchs and the Sumerian King List, „Journal of Creation”, 12 (3), 1998, s. 347-357, https://answersingenesis.org/bible-history/the-antediluvian-patriarchs-and-the-sumerian-king-list/
  8. Hamilton M., Eight Immortals, Mythopedia, 02.12.2022, https://mythopedia.com/topics/eight-immortals
  9. Hodge B., Dragon Legends—Truths Behind the Tales, Answers in Genesis, 01.10.2011, https://answersingenesis.org/dinosaurs/dragon-legends/dragon-legends-truths-behind-the-tales/
  10. Zob. https://norse-mythology.org/gods-and-creatures/giants/jormungand/
  11. Rdz 1.
  12. Rdz 2-3.
  13. Rdz 5; 11,1-32.
  14. Rdz 3.
  15. Hodge B., op. cit.
  16. Foley A., Lacey T., Ancient Apocalypse Review: Once There Was a Flood?, Answers in Genesis, 18.02.2023, https://answersingenesis.org/reviews/movies/ancient-apocalypse-review-once-there-was-flood/

Zobacz również

Poprzedni artykułŁuskowiec stepowy
Następny artykułKwietnik

Popularne artykuły

Czy grozi nam III wojna światowa? Cz. 1: Historia, teraźniejszość i prognozy

Coraz częściej mówi się, że światu grozi III wojna światowa, czyli de facto wojna jądrowa. Czy zatem jest jeszcze dla nas nadzieja?

Göbekli Tepe – wielka zagadka dla historyków

Göbekli Tepe stanowi wielką zagadkę dla naukowców i zmusza nas do zadania pytania: jaka historia ludzkości jest tą prawdziwą?

Czy grozi nam III wojna światowa? Cz. 2: Wielka nadzieja w obliczu zagłady

Wydaje się, że III wojna światowa jest już pewna. Ale wciąż jest nadzieja dla ludzkości i możemy ją znaleźć tylko w naszym Zbawicielu.
Skip to content