Ochrona środowiska w Biblii? Naturalnie!

Ochrona środowiska to aktualny, ale nieraz kontrowersyjny temat. Co Pismo Święte może nas nauczyć w temacie ochrony Ziemi?

Na świecie żyje dzisiaj ponad 8 miliardów ludzi. I ta liczba wciąż rośnie, mimo że wzrost liczby ludzi na świecie stopniowo wyhamowuje. Niestety im więcej ludzi na świecie, i im więcej osób otrzymuje dostęp do współczesnych zdobyczy cywilizacji (przemysł, samochody, elektronika), tym silniej zanieczyszczamy naszą planetę emisjami i odpadami. Gdy Bóg stworzył piękny świat przyrody i ludzi, to nie miał On w planach, abyśmy niszczyli Ziemię. Stworzył ją przecież na nasze mieszkanie, aby była naszym domem. A co my dzisiaj z tym domem robimy?

Zmiany klimatyczne

Nie jest żadną tajemnicą, że od ostatnich 100 lat klimat naszej planety stale się ociepla. Od około 1925 roku do 2023 roku średnia temperatura globalna wzrosła o ponad 1°C. Może wydawać się, że to niewiele. Jednak im wyższa temperatura globalna, tym więcej energii cieplnej w atmosferze. Ta energia musi zostać wyładowana w postaci gwałtowniejszych zjawisk pogodowych. Co gorsza, naukowcy uważają, że istnieje 66% szansy, że do 2027 roku przekroczymy próg 1,5°C. Może to być katastrofalne dla naszego klimatu¹.

Wbrew sceptykom podającym w wątpliwość obecny konsensus naukowy co do przyczyn globalnego ocieplenia, naukowcy są dziś niemal jednomyślni, że jest ono spowodowane przez działalność człowieka². Wszystko przez gazy cieplarniane, które wypuszczamy do atmosfery z naszych fabryk, samochodów, samolotów, a także ferm przemysłowych. Do tego dochodzi często niekontrolowana wycinka drzew, które w dzień pochłaniają dwutlenek węgla (jeden z gazów cieplarnianych), a wydalają tlen.

Zanieczyszczenie środowiska

Wycinki drzew mają również wpływ na lokalne środowisko. Drzewa są znane z tego, że filtrują powietrze³ i wodę⁴, absorbując toksyczne związki chemiczne. A trzeba przyznać, że mają co absorbować, zwłaszcza w środowisku miejskim. Do naszych największych problemów środowiskowych należy bowiem smog. Jest to nieraz gęsta toksyczna mgła⁵ spowijająca duże miasta przemysłowe takie jak Kraków, najczęściej zimą. Smog powstaje w wyniku emisji produktów spalania do wysokości ok. 40 m. Według Europejskiej Agencji Środowiska ostatnimi laty co roku z powodu smogu przedwcześnie umiera 45-50 tys. Polaków⁶.

Innym wielkim problemem dla nas i świata jest zanieczyszczenie wody i gleby. Powodują je przede wszystkim ścieki przemysłowe i komunalne oraz wysypiska śmieci, zwłaszcza te nielegalne, a także wiele innych źródeł zanieczyszczeń. Zmieniają one właściwości chemiczne, fizyczne i biologiczne wód i gleb tak, że przestają nadawać się do użytku. Znane są obrazki z krajów Południa, gdzie wielu ludzi żyje na ogromnych wysypiskach śmieci. Jedno z największych znajduje się w Bantar Gebang niedaleko Dżakarty, stolicy Indonezji. Żyje tam nawet 18 000 ludzi⁷. Z kolei na Oceanie Spokojnym straszy tzw. Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, 5 razy większa od Polski, która zabija co najmniej 1,1 miliona zwierząt rocznie⁸.

Gospodarka rabunkowa kontra zielona mizantropia

Innymi słowy, mierzymy się z naprawdę ogromnym problemem. Nic dziwnego, że przywódcy świata tworzą różne plany i dyrektywy, takie jak np. porozumienia paryskie z 2015 roku. Niestety najczęściej nie sprawdzają się, ponieważ nieraz brakuje woli politycznej i woli zwykłych ludzi, aby zadbać o środowisko lokalne i globalne. Za niechęcią do zmian często stoją potężne koncerny przemysłowe, naftowe i gazowe, dla których wycinki drzew, wydobycie surowców oraz produkcja nowych urządzeń i ich użytkowanie to zwykły biznes, który kręci się dalej i na którym te koncerny zarabiają krocie. Dlatego są one niechętne jakimkolwiek ograniczeniom⁹.

Po drugiej stronie barykady znajdują się pozarządowe organizacje ekologiczne, z których najsłynniejszymi są Greenpeace i WWF. Cele tych organizacji są w znacznej mierze słuszne, jednak ich metody nieraz noszą znamiona ekoterroryzmu. Na przykład w 2014 roku Greenpeace umieścił proekologiczny napis na terenie parku Nazca w Peru (organizacja przeprosiła za incydent)¹⁰. Natomiast WWF jest oskarżany o finansowanie grup paramilitarnych w niektórych krajach Południa, które dokonują masakr ludności tubylczej na terenach chronionych¹¹.

Te ostatnie działania stanowią przykład mizantropii, czyli nienawiści do człowieka, która charakteryzuje sporą część ruchu ekologicznego. Istnieje nurt tzw. głębokiej ekologii, wyznający biocentryzm (w opozycji do antropocentryzmu), według którego przyroda posiada wyższą wartość niż istota ludzka. Najbardziej znaną organizacją w tym nurcie jest Earth First! (pol. Najpierw Ziemia!)¹². Inne radykalne organizacje, takie jak VHEMT (Voluntary Human Extinction Movement, pol. Ruch na rzecz dobrowolnego wymarcia ludzkości) postulują, że człowiek musi wyginąć w ten czy inny sposób, aby biosfera przetrwała¹³.

Ziemia naprawdę nie dla człowieka?

Czy jednak ludzkość naprawdę zasługuje na wyginięcie z powodu niszczenia Ziemi? Jest to niebezpieczna myśl. Ma bowiem potencjał, aby doprowadzić do ludobójstwa o wiele gorszego niż to, jakiego dopuścili się Stalin i Hitler! Źródła tej myśli tkwią w radykalnym ewolucjonizmie, według którego przyroda powstała sama z siebie drogą abiogenezy (której nauka nie udowodniła). Dlatego twierdzi się, że przyroda jest niemalże święta, a człowiek, sam jako produkt ewolucji, obecnie narusza tę świętość swoimi działaniami¹⁴.

Skoro jednak już mowa o świętości, to zajrzyjmy do Pisma Świętego. Gdy Bóg stworzył Adama i Ewę, powiedział do nich: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie się, i napełniajcie ziemię, i czyńcie ją sobie poddaną; panujcie nad rybami morskimi i nad ptactwem niebios, i nad wszelkimi zwierzętami, które się poruszają po ziemi!” (Rdz 1,28 Biblia Warszawska). Słowa o panowaniu nad ziemią zbyt często stawały się pretekstem do niekontrolowanej eksploatacji Ziemi przez człowieka. Tymczasem prawda jest taka, że Bogu nie chodzi o panowanie nad przyrodą żelazną ręką, ale przede wszystkim dbanie o nią¹⁵.

Ziemia i człowiek w świetle Pisma Świętego

Według Biblii Bóg stworzył przyrodę jako wspaniały dar dla człowieka, stąd chrześcijanie są wezwani do tego, aby o nią dbać. Już Adam otrzymał zadanie pielęgnowania ogrodu Eden (Rdz 2,15). To zadanie należy rozszerzyć na całą planetę. W rzeczy samej Bóg ostrzega przed niszczeniem przyrody. W Księdze Apokalipsy czytamy: „I popadły w gniew narody, lecz i twój gniew rozgorzał, i nastał czas […] wytracenia tych, którzy niszczą ziemię” (Ap 11,18 Biblia Warszawska, fragmenty). Dlatego ciąży na nas ogromna odpowiedzialność za nasz dom zwany Ziemią.

Pamiętajmy też, że Bóg, który dał nam Ziemię do mieszkania na niej, może nam ją odebrać. Opisy siedmiu plag ostatecznych w Ap 16 i innych wydarzeń, których kulminacją jest powtórne przyjście Chrystusa opisane w Ap 19 wskazują, że w ich wyniku Ziemia będzie spustoszona. Bóg jednak zabierze swoich świętych do nieba na pewien czas (Ap 14,1-3; 20,4-6). I ten sam Bóg, który będzie musiał odebrać nam Ziemię na jakiś czas, we właściwym czasie całkowicie ją odnowi. Ziemia, tym razem w doskonałym rajskim stanie, ponownie stanie się naszym domem. Odziedziczą go ci, których grzechy Bóg przebaczył w Chrystusie i którzy nauczyli się żyć w całkowitej zgodzie z Jego wolą (Ap 21,1-8).

Nasza odpowiedzialność za Boże stworzenie – wskazówki praktyczne

Dlatego już dzisiaj, zgodnie z wolą Bożą, warto nauczyć się dbać o nasz dom, zarówno ten stary, jak i nowy. Sposobów jest naprawdę wiele. Od stosowania diety wegetariańskiej, przez praktykowanie recyklingu, obniżenie codziennej konsumpcji, kupowanie naturalnych produktów, oszczędzanie wody i energii elektrycznej, częstsze korzystanie z autobusu lub roweru niż samochodu (jeśli mieszkamy w mieście), ograniczenie podróży samolotem (samoloty odpowiadają za dużą część emisji gazów cieplarnianych), po takie działania, jak sprzątanie okolicy, sadzenie drzew czy choćby finansowanie sadzenia drzew gdzieś na świecie za pomocą subskrypcji. W końcu Ziemia to nasz wspólny dom, stworzony dla nas przez Boga. I czy tego chcemy, czy nie, naszym obowiązkiem jest o nią dbać.

Przypisy

1. McGrath M., Global warming set to break key 1.5C limit for first time, BBC News, 17.05.2023, https://www.bbc.com/news/science-environment-65602293
2. Lynas M., et al., Greater than 99% consensus on human caused climate change in the peer-reviewed scientific literature, Environmental Research Letters, vol. 16, no. 11, 19.10.2021, https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/ac2966
3. Weeden M., How Trees Clean the Air, One Tree Planted, 22.06.2023, https://onetreeplanted.org/blogs/stories/how-trees-clean-air
4. Weeden M., How Trees Clean the Water, One Tree Planted, 05.06.2023, https://onetreeplanted.org/blogs/stories/trees-clean-water
5. Słowo smog pochodzi od połączenia dwóch angielskich słów: smoke czyli dym i fog czyli mgła.
6. Kleczkowski P., Smog w Polsce. Przyczyny, skutki, przeciwdziałanie, Warszawa 2020.
7. Kwong L., Living in Landfills: Poverty in the Developing World, The Borgen Project, 26.07.2019, https://borgenproject.org/living-in-landfills-poverty-in-the-developing-world/
8. Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, Włącz Oszczędzanie, 25.10.2022, https://wlaczoszczedzanie.pl/wielka-pacyficzna-plama-smieci/
9. Timperley J., Who is really to blame for climate change?, BBC Future, 19.06.2020, https://www.bbc.com/future/article/20200618-climate-change-who-is-to-blame-and-why-does-it-matter
10. McGrath M., Greenpeace sorry for Nazca lines stunt in Peru, BBC News, 11.12.2014, https://www.bbc.com/news/science-environment-30422994
11. Warren T., Baker K.J.M., WWF Funds Guards Who Have Tortured And Killed People, BuzzFeed News, 04.03.2019, https://www.buzzfeednews.com/article/tomwarren/wwf-world-wide-fund-nature-parks-torture-death
12. Bevington D., Earth First!, Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/topic/Earth-First
13. Jarvis S., Live long and die out: Stephen Jarvis encounters the Voluntary Human Extinction Movement, Independent, 23.04.1994, https://www.independent.co.uk/life-style/live-long-and-die-out-stephen-jarvis-encounters-the-voluntary-human-extinction-movement-1372200.html
14. Wieland C., Fouling the nest, “Creation”, 24(1), 12.2001, s. 10-17, https://creation.com/fouling-the-nest
15. Wieland C., Sarfati J., Earth Day: Is Christianity to blame for environment problems?, Creation Ministries International, 20.03.2002, https://creation.com/earth-day-is-christianity-to-blame-for-environment-problems

Grafika na górze dla ilustracji. Źródło: Adobe Stock. Autor: lllonajalll