Mohendżo-Daro – zaawansowana urbanistyka w starożytności?

Mohendżo-Daro to starożytne miasto znane z faktu, że zostało ono zaplanowane od podstaw. Skąd starożytni ludzie mieli tak zaawansowaną wiedzę z zakresu urbanistyki?

Dawno temu dolina rzeki Indus w Azji Południowej stanowiła miejsce rozwoju starożytnej cywilizacji, która do dziś zadziwia nas pewnymi cechami. Mowa o tzw. cywilizacji harappańskiej lub po prostu cywilizacji doliny Indusu. Historycy są przekonani, że istniała ona w latach 3300-1300 p.n.e., a okres jej największego rozwoju przypada na lata 2600-1900 p.n.e.¹ Jest zatem uznawana za jedną z najstarszych cywilizacji, istniejącą równocześnie obok cywilizacji Mezopotamii, Egiptu, Krety, Chin i Peru (Caral-Supe).

Czym było Mohendżo-Daro?

Cywilizacja doliny Indusu pozostawiła za sobą szereg ruin starożytnych miast. Najbardziej znane stanowiska archeologiczne to Harappa i Mohendżo-Daro. Ruiny Harappy, zlokalizowane w pakistańskiej prowincji Pendżab, zostały opisane już w latach 40. XIX wieku². Jednak dopiero prace wykopaliskowe w latach 20. XX wieku przyniosły wymierne rezultaty. Archeolodzy nie tylko odkopali znaczną część Harappy, ale w prowincji Sindh odkryli kolejne wielkie ruiny: Mohendżo-Daro.

Dopiero te odkrycia stały się prawdziwą sensacją, zwłaszcza że Mohendżo-Daro okazało się być większym miastem od Harappy. Archeolodzy szacują, że o ile Harappa liczyła około 23 000 mieszkańców³, o tyle Mohendżo-Daro liczyło nawet 40 000⁴. Uważa się, że miasto zostało zbudowane około 2500 roku p.n.e. (czyli wtedy, gdy Egipcjanie budowali Wielką Piramidę w Gizie⁵). W tych ruinach archeolodzy odnaleźli liczną ceramikę, narzędzia, zabawki, a jednocześnie bardzo niewiele artefaktów, które można zidentyfikować jako mające funkcję religijną. Co więcej, nie znaleziono żadnych budowli, które można by bezsprzecznie zidentyfikować jako świątynię czy pałac. Dlatego wydaje się jakoby mieszkańcy tych miast nie wyznawali żadnej scentralizowanej religii.

Mohendżo-Daro – miasto zaplanowane od podstaw

Miasto Mohendżo-Daro zajmowało około 250 ha⁶ i zostało zbudowane z cegieł o ujednoliconym rozmiarze. Było podzielone na dwie części: tzw. Cytadelę i Dolne Miasto (Lower City). W Cytadeli archeolodzy zidentyfikowali kilka interesujących miejsc. Są to m.in. Dom Wodza, Wielki Spichlerz czy Dom Zgromadzeń. Jednak jednym z najbardziej znanych miejsc jest odkryta w 1926 roku tzw. Wielka Łaźnia. Jest to kompleks komnat i łazienek otaczających niewielki basen o rozmiarach 14,5 na 7 m i głębokości maksymalnie 2,4 m. Basen był napełniany wodą z wykładanej cegłami studni⁷.

Ów basen to jednak tylko część infrastruktury wodnej, jaka oplatała całe starożytne miasto. Mohendżo-Daro posiadało co najmniej 700 studni publicznych, po jednej na około trzy domy. Jest to bardzo wysoki wskaźnik. Ponadto większość domów miała co najmniej jedną prywatną studnię⁸. Oprócz tego całe miasto oplatała rozwinięta sieć kanalizacyjna, która skutecznie odprowadzała nieczystości. Naukowcy uważają, że jest to prawdopodobnie pierwszy taki system na świecie, a z innowacyjnych rozwiązań budowniczych tego miasta korzystają dzisiejsi mieszkańcy Azji Południowej⁹.

Geniusz starożytnego człowieka

Te i inne fakty udowadniają nam, że zarówno Mohendżo-Daro, jak i inne miasta cywilizacji doliny Indusu zostały zaplanowane od podstaw. W szczególności Mohendżo-Daro stanowi na obecną chwilę dzieło wspaniałego kunsztu urbanistycznego. Aby zbudować miasto w ten sposób, starożytni mieszkańcy tego regionu musieli rozplanować całą powierzchnię miasta, wliczając w to jego mury, ulice, domy, budynki publiczne i administracyjne oraz całą infrastrukturę doprowadzającą wodę i odprowadzającą nieczystości.

Według archeologów Mohendżo-Daro powstało w tym samym czasie, co piramidy w Gizie. Wtedy powstały także miasta Caral i Aspero należące do cywilizacji Norte Chico w Peru, najstarszej znanej cywilizacji obu Ameryk¹⁰. Pojawia się kilka pytań. Po pierwsze, dlaczego starożytni ludzie zdecydowali się budować wysoko rozwinięte cywilizacje na trzech różnych kontynentach w tym samym czasie, czyli około 2500 roku p.n.e.? I po drugie, skąd starożytni w tamtym okresie mieli zaawansowaną wiedzę urbanistyczną, że zdołali stworzyć takie arcydzieło jak Mohendżo-Daro?

Zaawansowana urbanistyka w starożytności – dowód na poprawność Biblii

Starożytny człowiek nie był wcale taki prymitywny, jak się może nam współcześnie wydawać. Najwcześniejsze znane cywilizacje ukazują bardzo wysoki poziom wiedzy z zakresu planowania miast i budowli takich jak piramidy¹¹. Jest to zgodne z biblijną historią o mieście Babel. Księga Rodzaju 11,3-4 wspomina o wypalaniu cegieł i budowie miasta z wieżą, która miała sięgać nieba. Słowa wędrujących po równinie Szinear ludzi, które brzmią “zbudujmy sobie miasto”, świadczą o tym, że Babel było miastem zaprojektowanym od podstaw, podobnie jak Mohendżo-Daro.

Pismo Święte wspomina również, że przed potopem Kain, zabójca swego brata Abla, zbudował pierwsze miasto na cześć swojego syna Henocha¹². Budowniczy miasta Babel musieli zatem otrzymać tę wiedzę poprzez Noego i jego synów, w spadku po poprzednich pokoleniach żyjących przed potopem. Następnie tę wiedzę przejęli budowniczowie Mohendżo-Daro i innych tego typu starożytnych miast. A zatem tylko narracja biblijna pasuje do faktu nagłego pojawienia się starożytnych cywilizacji w Afryce, Azji i Ameryce około 4500 lat temu.

Przypisy

1. Zob. https://www.science.smith.edu/climatelit/decline-of-the-indus-river-valley-civilization-c-3300-1300-bce/
2. Zob. https://www.harappa.com/har/masson0.html
3. Choć mimo wszystko niektóre źródła mówią o 60 000, a nawet o 80 000 mieszkańcach. Zob. https://www.nationalgeographic.com/adventure/article/130425-indus-civilization-discoveries-harappa-archaeology-science
4. Zob. https://www.zameen.com/blog/mohenjodaro-harappa-history-facts-tourism.html
5. Handwerk B., Pyramids at Giza, National Geographic, https://www.nationalgeographic.com/history/article/giza-pyramids
6. Bahn P.G.: Archeologia – Przewodnik. Wyd. „Arkady”, Warszawa 2006, s. 338.
7. Singh U., A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century, Pearson Education, 2008, s. 149-150.
8. Ibid., s. 151.
9. Mughal M.A.Z., Mohenjo-daro’s sewers, w: World History Encyclopedia, ABC-CLIO, Santa Barbara, CA, 2011, s. 121-122, https://dro.dur.ac.uk/11022/1/11022.pdf?DDD5+twxg95+cqjd36
10. Hirst K.K., The Norte Chico Civilization of South America, ThoughtCo., 03.03.2019, https://www.thoughtco.com/caral-earliest-civilization-in-new-world-172680
11. Landis D., Ancient Man and Intelligence: Were People Originally Dumb Brutes or Brilliant?, Answers in Genesis, 07.12.2019, https://answersingenesis.org/human-evolution/brilliant-or-dumb-brutes/
12. Rdz 4,17.