Nadciśnienie tętnicze – jak poprawić jakość życia? (cz. 1)

Nadciśnienie tętnicze nie bez przyczyny nazywane jest epidemią XXI wieku. Szacuje się, że na całym świecie cierpi na nie 1,28 miliarda dorosłych w wieku 30–79 lat. Jest ono główną przyczyną przedwczesnych zgonów. Nie musi jednak tak być. Jest to jedna z tych chorób, gdzie zachorowalność, a także wyleczalność ściśle związane są z prowadzonym stylem życia.

Dlaczego potrzebne jest ciśnienie krwi w organizmie?

By lepiej zrozumieć mechanizm tej choroby, wyjaśnijmy najpierw, czym jest ciśnienie tętnicze w organizmie i jaką pełni w nim rolę. Szacuje się, że dorosły człowiek posiada ok. 5 litrów krwi¹, która płynąc w tętnicach przenosi ważne dla organizmu składniki odżywcze, w tym tlen. By sprawnie i szybko mogły być one transportowane, mięsień sercowy pompuje z dużą siłą krew do naczyń, a wytworzone w ten sposób ciśnienie napiera na ścianki tętnic i pcha krew naprzód. Normą ciśnienia tętniczego jest zakres do 120/80 mmHg.

Należy wspomnieć, że wartości ciśnienia tętniczego mierzonego w różnych pozycjach i porach dnia mogą się nieznacznie różnić. Dlatego notując pomiary, zawsze należy zapisywać godzinę mierzenia i przestrzegać podobnej pory kontroli podczas następnych dni.

Za mało się badamy

Wg statystyk WHO mniej niż połowa dorosłych z nadciśnieniem (42%) jest diagnozowana i leczona. A zaledwie 1 na 5 chorych leczy się na tyle skutecznie, by móc powiedzieć, że utrzymuje je pod kontrolą. Są to niepokojące statystyki zważywszy na fakt, że to właśnie niekontrolowanie wysokie ciśnienie prowadzi do groźnych powikłań lub przedwczesnej śmierci.

Aż 46% dorosłych chorych na nadciśnienie nie jest świadomych swojej choroby². Wiele z tych osób dowiaduje się o niej przypadkiem podczas rutynowych badań (ta lepsza opcja) lub niestety dopiero podczas jej poważniejszych konsekwencji:

• bóli w klatce piersiowej,
• udarze mózgu,
• niewydolności nerek,
• zawale mięśnia sercowego.

Wymienia się także wiele łagodniejszych objawów mogących świadczyć o chorobie, jednak są to objawy mniej specyficzne, tj.:

• ból głowy,
• szumy uszne,
• nudności,
• drżenie mięśni,
• zmęczenie.

Aby mieć pewność, że jesteśmy zdrowi, wystarczy zbadać co pewien czas (można to zrobić także w warunkach domowych) swoje ciśnienie tętnicze. Pamiętajmy, by był to pomiar kilka dni z rzędu o tej samej godzinie, zbadany według zaleceń dotyczących pomiaru ciśnienia. Nowoczesne ciśnieniomierze mówią na głos dokładnie, co po kolei należy zrobić.

Zdrowy styl życia jako działanie przyczynowe

Ważne by na początku podkreślić, że każdy chory z nadciśnieniem powinien być pod opieką lekarską i jeśli zajdzie taka potrzeba, nie należy bać się odpowiednio dostosowanej farmakoterapii. Stosuje się ją w celu zapobiegania powikłaniom. Jest ona swego rodzaju parasolem ochronnym na czas wprowadzania zmian w stylu życia.

A jakie zmiany należy wprowadzić i jak one wspomogą nasz organizm? Spróbujmy zrozumieć nasz organizm, obserwując, jakie czynniki powodują zwiększone ciśnienie krwi.

Wśród najczęstszych przyczyn pierwotnych zachorowania na nadciśnienie oprócz czynników genetycznych wymienia się: otyłość, stres i nadmierne spożycie soli. Przyjrzyjmy się po kolei, w jaki sposób przyczyniają się one do choroby.

Otyłość

Otyłość wiąże się z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej nie tylko w magazynach tłuszczu. Gdy te są mocno przepełnione, cząsteczki tłuszczu zostają na naczyniach, zmniejszając powoli średnicę przepływu (miejsce którędy krew może swobodnie płynąć dalej), a co za tym idzie, ciśnienie rośnie.

Bardzo ciekawym, wartym uwagi jest nurt, by zmieniając dietę, najpierw zacząć wprowadzać większą ilość zdrowych produktów (szczególnie surowe owoce i warzywa), a w dalszej kolejności małymi krokami ograniczać ulubione niezdrowe pokarmy bogate w tłuszcze. By osiągnąć trwały sukces, potrzeba wytrwałości nie na kilka tygodni, ale stałych zmian żywieniowych na całe życie. Odpowiednia diagnostyka (otyłość może mieć podłoże hormonalne), czasami psychoterapia i dobrze dobrane ćwiczenia fizyczne są sprzymierzeńcami w walce o powrót do zdrowej wagi.

Przewlekły stres

Stres jest wymieniany jako kolejna ważna przyczyna nadmiernie podwyższonego ciśnienia. Podczas uczucia zagrożenia wytwarzają się adrenalina i noradrenalina, powodując szybszą akcję serca i zwiększając ciśnienie. Jest to zdrowa reakcja, dopóki nie przechodzi w formę przewlekłą. Organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować w takich warunkach przez dłuższy czas.

Ciekawy cytat, inspirujący do tego, by nie martwić się o przyszłość i nie stresować się tym, na co i tak nie mamy wpływu, pochodzi z Ewangelii Mateusza:

„Kto z was przy całej swej trosce może choćby jedną chwilę dołożyć do wieku swego życia?… Nie troszczcie się więc zbytnio o jutro, bo jutrzejszy dzień sam o siebie troszczyć się będzie. Dosyć ma dzień swojej biedy”³.

W następnej części przedstawię rolę soli w leczeniu nadciśnienia, opowiem o najlepszych rodzajach wysiłku fizycznego przy tej chorobie oraz o ziołolecznictwie.

Powyższy artykuł nie ma na celu zastąpienia wizyty lekarskiej, a jedynie jest zbiorem praktycznych informacji zachęcających do diagnostyki, profilaktyki i zdrowego trybu życia.

Przypisy

1. https://www.rckik.bialystok.pl/Pages/Page/10
2. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
3. Mt 6,27.34 BT