Otrzymujemy tyle, ile dajemy

Isaac Newton opisał kilka naturalnych praw, zwanych zasadami dynamiki¹. Działają one nie tylko wobec ciał niebiańskich, ale także wobec ludzkich. Jedno z nich mówi, że każde działanie powoduje przeciwdziałanie. Z tym prawem harmonizuje zapowiedź Jezusa, że służąc Bogu i bliźnim, otrzymamy nawet więcej niż dajemy: „Dawajcie, a będzie wam dane; miarę dobrą, natłoczoną, potrzęsioną i przepełnioną dadzą w zanadrze wasze” (Ewangelia według Łukasza 6,38)².

Kto sieje obficie, obficie żąć będzie

Pewien skromnie żyjący nauczyciel często i chętnie poświęcał uczniom swój czas, a gdy byli w potrzebie, nawet pieniądze. Trzymał je w kopertach na biurku, aby ubożsi studenci mogli skorzystać z pomocy nawet pod jego nieobecność. Niektórym kupił garnitur, innym sportowe obuwie, a jeszcze innym podręczniki. Nie oczekiwał zwrotu. W wieku 50 lat poważnie zachorował. Zawał serca zmusił go do rezygnacji z pracy. Trudno było mu utrzymać się ze skromnej renty, ale dzięki byłym uczniom wciąż prowadził życie na przyzwoitym poziomie i robił to, co lubił, gdyż jeden zabierał go w podróże na zachód, inny na południe kraju, a inny prenumerował jego ulubione czasopisma, a niektórzy po prostu przysyłali mu pieniądze.

Słowa zachęty, pomoc, życzliwe rady i dary, jakich ten nauczyciel nie szczędził swoim wychowankom, zaowocowały w życiu jego uczniów, a zapewne niespodziewanie dla niego, także w jego własnym. Chińskie przysłowie powiada: „Chcesz mieć rok pomyślności, posiej zboże. Chcesz mieć dziesięć lat pomyślności, zasadź drzewa. Chcesz mieć sto lat pomyślności, zainwestuj w ludzi”. Im więcej dajemy z siebie innym, nie kierując się samolubnymi motywami, tym więcej otrzymujemy. Niekoniecznie w dobrach materialnych, ale to dobrze, gdyż one rzadko są naszą największą potrzebą, prawda? 

Na długo zanim Newton opisał prawa dynamiki, znane były one biblijnym pisarzom. Paweł z Tarsu napisał: „Kto sieje skąpo, skąpo żąć będzie, a kto sieje obficie, obficie też żąć będzie. Każdy tak, jak sobie postanowił w sercu, nie z żalem albo z przymusu; gdyż ochotnego dawcę Bóg miłuje. A władny jest Bóg udzielić wam obficie wszelkiej łaski, abyście mając zawsze wszystkiego pod dostatkiem, mogli hojnie łożyć na wszelką dobrą sprawę” (II List do Koryntian 9,6-8).

Dawanie jest boskim atrybutem

W dawaniu nikt nie dorówna Bogu (Ewangelia według Łukasza 6,38), gdyż Jego naturą jest dawać. Mówi o tym bodaj najbardziej znany tekst Pisma Świętego: „Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby każdy, kto weń wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne” (Ewangelia według Jana 3,16). Bóg stworzył nas na swój obraz i podobieństwo (Księga Rodzaju 1,27). Najbardziej jesteśmy podobni do Boga wtedy, gdy inwestujemy swoje talenty, środki i czas w innych.

Szczodrość wynika z tego, kim się jest, a nie co się ma. Statystycznie więcej dają na działalność charytatywną ludzie średniozamożni i ubodzy niż bogaci. Dlatego nie zostawiajmy dawania tym, którzy mają dużo. Traktujmy każdy akt służby dla bliźnich jako ofiarę złożoną Bogu, a od Niego otrzymamy nagrodę. Jezus obiecał: „Kto poda kubek świeżej wody do picia jednemu z tych najmniejszych, dlatego że jest uczniem, zaprawdę, powiadam wam, nie utraci swojej nagrody” (Ewangelia według Mateusza 10,42).

Ludzie mogą nie dostrzec i nie docenić naszej służby dla bliźnich albo nawet okazać niewdzięczność, ale nie spełniajmy dobrych uczynków dla ludzi ani na pokaz, lecz tak jakby dla Boga. Bóg odpłaci nam miarą natrzęsioną: „Dawajcie, a będzie wam dane; miarę dobrą, natłoczoną, potrzęsioną i przepełnioną dadzą w zanadrze wasze” (Ewangelia według Łukasza 6,38).

Dawcy i biorcy

Ludzi można podzielić na dawców i biorców. Abel był dawcą – złożył Bogu ofiarę, jaką Bóg zalecił ludziom składać, która wyrażała wiarę w przyjście Mesjasza i Jego ofiarę za nasze grzechy (Księga Rodzaju 4,4). Kain natomiast był biorcą – chciał błogosławieństwa Bożego, ale dał Bogu to, co mógł oddać bez większego poświęcenia, a nie to, co wyrażało wiarę w przyjście Mesjasza (Księga Rodzaju 4,3). W rezultacie oddalił się od Boga, a zazdrość skłoniła go do zabójstwa Abla, który był szczodry i szlachetny.

Abraham był dawcą. Pozwolił młodszemu Lotowi wybrać teren w Kanaanie, choć Lot wszystko zawdzięczał Abrahamowi i przyzwoitość kazała oddać jemu pierwszeństwo w wyborze (Księga Rodzaju 13,8-9). Lot był biorcą, skorzystał ze szlachetności Abrahama i wybrał dla siebie najlepsze ziemie położone w okolicach Sodomy i Gomory (Księga Rodzaju 13,11-12). Ta samolubna decyzja obróciła się przeciwko niemu, bo gdy te miasta uległy zagładzie, wówczas Lot stracił cały dobytek i żonę (Księga Rodzaju 19,25-29).

Dawanie przenosi punkt ciężkości z naszego ego na Boga i na bliźnich, co pomaga uwolnić serce z łańcucha samolubstwa. Dawanie rozwija w nas wdzięczność za to, co otrzymujemy i mamy. Badania świadczą, że osoby, które regularnie wspierają innych swoimi talentami i środkami, mają większe poczucie szczęścia³. Potwierdzają one ponadczasową prawdę, jakiej uczył Jezus: „Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu” (Dzieje Apostolskie 20,35).

Jak wynika z badań opublikowanych przez Akademię Nauk, pomaganie bliźnim uaktywnia obszar w mózgu, który wywołuje poczucie przyjemności, wzmaga więzi społeczne, a także dodaje naszym organizmom fizycznej i psychicznej odporności, której wszyscy potrzebujemy, zwłaszcza w trudnych chwilach⁴. Inne badania wskazują, że pomaganie innym redukuje stres i poprawia stan zdrowia⁵. Bóg wiedział, co robi, gdy zachęcał nas słowami Biblii do dawania i usługiwania bliźnim.

W jaki sposób możemy być dawcami?

1. Możemy dać swój czas. Na przykład, zorganizować akcję pomocy potrzebującym, zbiórkę żywności czy odzieży. Możemy stać się dla kogoś bratem lub siostrą albo mentorem dla mniej doświadczonej osoby. Przeprowadzono badania, z których wynika, że wolontariusze usługujący częściej niż raz w miesiącu mają większe poczucie szczęścia, więcej pogody ducha, optymizmu i poczucia spełnienia, a mniej poczucia samotności i depresji od tych, którzy tego nie robią⁶.

2. Możemy podzielić się swoimi zasobami, co obejmuje nie tylko środki, ale także czas, wiedzę i kompetencje. Każdy z nas ma jakiś talent. W praktyce może to oznaczać poprowadzenie warsztatów w szkole czy bibliotece, poradnictwo albo instruktaż oferujący innym praktyczne umiejętności, jakie posiadamy.

3. Możemy dać innym swoją miłość, troskę i poświęcić uwagę. Mogą z tego skorzystać na przykład seniorzy w domach opieki czy pacjenci w szpitalu dziecięcym, z którymi zagrasz w ich ulubione gry czy zabawy.

4. Możemy przekazać innym dary. Wiele fundacji i służb charytatywnych ucieszy się z takiej pomocy. Zbierz zabawki, ubrania i inne rzeczy, których nie używasz, aby je przekazać tam, gdzie mogą się przydać. 

Współczesne badania potwierdzają prawdziwość słów Jezusa, że „więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu” (Dzieje Apostolskie 20,35)⁷. Zamożni ludzie świata biznesu coraz częściej stwierdzają, że pieniądze nie dają im szczęścia, jakiego oczekiwali. Dlatego coraz częściej za miarę sukcesu uważa się altruistyczną pomoc bliźnim. Bóg jest dawcą, dlatego dzielenie się z innymi przybliża nas do Boga, wzmaga poczucie szczęścia i spełnienia.

Przypisy

1. Isaac Newton, Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, Londyn, 1686, passim.
2. Wszystkie cytaty biblijne pochodzą z Biblii Warszawskiej (Brytyjki).
3. Francesca Borgonovi, Doing Well by Doing Good: The Relationship Between Formal Volunteering and Self-Reported Health and Happiness, „Social Science and Medicine”, 66, 2008, s. 2321-2334; Eric S. Kim, Ashley V. Whillans, Matthew T. Lee, Ying Chen, and Tyler J. VanderWeele, Volunteering and Subsequent Health and Well-Being in Older Adults: An Outcome-Wide Longitudinal Approach, „American Journal of Preventive Medicine”, 2020, s. 1-11; Elizabeth Dunn and Lara Aknin, Spending Money on Others Promotes Happiness, „Science”, 319, 2018, s. 1687.
4. Jorge Moll, Frank Krueger, Roland Zahn, Matteo Pardini, Ricardo de Oliveira-Souza, Jordan Grafman, Human Fronto–Mesolimbic Networks Guide Decisions About Charitable Donation, „Proceedings of the National Academy of Sciences”, 2006.
5. Rachel Piferi, Kathleen Lawler, Social Support and Ambulatory Blood Pressure: An examination of Both Giving and Receiving, „International Journal of Psychophysiology”, 62/2, 2006, s. 328-336.
6. Francesca Borgonovi, Doing Well by Doing Good: The Relationship Between Formal Volunteering and Self-Reported Health and Happiness, „Social Science and Medicine”, 66, 2008, s. 2321-2334; Eric S. Kim, Ashley V. Whillans, Matthew T. Lee, Ying Chen, and Tyler J. VanderWeele, Volunteering and Subsequent Health and Well-Being in Older Adults: An Outcome-Wide Longitudinal Approach, „American Journal of Preventive Medicine”, 2020, s. 1-11.
7. Elizabeth Dunn and Lara Aknin, Spending Money on Others Promotes Happiness, „Science”, 319, 2018, s. 1687.