W ciągu ostatnich dwóch lat szczególnie głośno mówi się o Sztucznej Inteligencji (AI) i jej wpływie na życie człowieka, co prowadzi do pytania: jak postęp technologiczny, za pomocą nauki, zmienia świat? Jak wpływa na rozwój społeczeństwa? Społeczeństwo obawia się także wielu jej negatywnych skutków i nawołuje do jej zrównoważonego rozwoju. Należałoby jednak zacząć od zdefiniowania: czym właściwie jest technologia?
Definicja
Upraszczając, technologia to metoda przetwarzania i przesyłania dóbr lub informacji1. Choć wydaje się czymś nowym, istniała od zarania dziejów: ludzie zawsze dążyli i wciąż dążą do postępu technologicznego, co widać w różnych, zmieniających się na przestrzeni wieków, sposobach wytwarzania np. ceramiki. Obecnie największy wpływ na życie człowieka mają technologie informacyjne, dzięki którym miliony ludzi na świecie zyskały dostęp do wiedzy.
Rozwój technologii a zmiany w społeczeństwie
Wpływ technologii jest widoczny szczególnie w „pokoleniu sieci”. Jest ona dla niego tak oczywista jak oddychanie2. Całe życie tych ludzi jest skupione wokół komputerów. Gdy chcą odpocząć, grają w gry komputerowe lub oglądają filmy na platformach streamingowych. Dzięki użyciu mediów społecznościowych utrzymują kontakt z innymi ludźmi, a za pomocą Internetu zarezerwują lot i szybko sprawdzą znaczenie danego słowa w dowolnym języku.
E-wiedza
Internet sprawia, że wiedza może być ogólnie dostępna, co każdy odpowiednio wyposażony człowiek może wykorzystać. Z takiego założenia wyszli twórcy Wikipedii – największej bazy danych tworzonej przez użytkowników Internetu3. Jest to strona, która zawiera informacje niemal na każdy temat, a dane uzupełniane są na bieżąco przez użytkowników.
Musimy uzmysłowić sobie, jakie nowe możliwości oferują nam takie innowacje technologiczne. Choć przychodzą na myśl także negatywne skutki tak powszechnego i łatwo edytowalnego dostępu do wiedzy, to warto pamiętać, że istnieje też druga strona medalu. Powszechny dostęp do informacji naukowych przekłada się na rozwój ludzi – im lepiej wykształceni obywatele, tym bardziej są świadomi siebie i środowiska, w którym przebywają. Młode generacje pociąga możliwość zdobycia przez Internet danych na wiele tematów i wiedzą oni, że dostęp do bezpłatnej wiedzy ma ogromny wpływ na kształtowanie świata i przyspiesza rozwój technologiczny.
E-edukacja?
Pandemia pokazała, że rozwój technologii wpływa na nasze życie i sposób funkcjonowania społeczeństwa. COVID-19 zapoczątkował przechodzenie na tryb zdalny na większą skalę nie tylko pracowników biurowych, ale i nauczycieli, a to z kolei zmodernizowało naukę zdalną na całym świecie. Dzięki temu można było wznowić realizację projektów istotnych dla firm, a także kontynuować edukację w tym trudnym czasie.
E-edukacja zakłada zmianę przestrzeni, w której odbywa się nauczanie – wykładowca i uczeń nie muszą przebywać razem w jednym pomieszczeniu ani czasie. Model ten zaspokaja potrzebę dokształcania ludzi, którzy nie mogą uczęszczać do szkoły konwencjonalnej4.
Za pomocą komputerów i telefonów komórkowych stwarza się środowisko atrakcyjnego, dostępnego kształcenia dla każdego obywatela. Pozwala to na rozwijanie w społeczeństwie takich umiejętności jak innowacyjność i produktywność, a także na kształtowanie świadomego podejmowania decyzji.
Technologia a medycyna
Ważnym przykładem wpływu na rozwój społeczeństwa jest medycyna. Dostępne informacje medyczne przyczyniają się do poprawy zdrowia. Dzięki temu, że wiedza o różnego rodzaju chorobach jest dostępna na wyciągnięcie ręki, każdy z użytkowników komputerów czy smartfonów może odpowiednio wcześnie zareagować na jakiekolwiek niepokojące zmiany w swoim zdrowiu.
Postęp technologiczny w medycynie
Wspomniana wcześniej AI jest coraz częściej wykorzystywana także przez szpitale: lepiej niż człowiek analizuje rentgeny lub tomografy, a przez to także skuteczniej diagnozuje choroby i ocenia stan pacjentów. Jest także w stanie dobrać odpowiednie leczenie dla konkretnej osoby5.
Inną zaletą jaką technologia nam oferuje, są teleporady, rozwinięte w czasie pandemii. Dzięki nim lekarze są w stanie pomóc pacjentom, zwłaszcza tym, którzy mieszkają zbyt daleko, by dotrzeć do ośrodków medycznych.
Rozwój technologii wywoła III wojnę światową?
Nie tak dawno ludzie wyobrażali sobie przyszłość z latającymi samochodami i dobrobytem. Dziś wielu obawia się, co rozwój technologii może nam przynieść. Współczesne realia są tak zmienne, jak nigdy dotąd, a relatywizm stał się wiodącą filozofią. Człowiek pragnie choć jednej stałej w swoim życiu, co tylko wzmacnia go w przekonaniu, że wiara w wieczny Byt jest istotna, bo „niebo i ziemia przeminą, ale słowa Twoje, Panie, nie przeminą”6. Jest to potrzebny element życia człowieka, zwłaszcza w czasie, gdy na świecie jest coraz więcej zagrożeń.
Koniec świata…?
Istnieje wiele scenariuszy, w których nowe technologie niszczą świat, np. przez użycie broni biologicznej, co powoduje wybuch kolejnej pandemii. Oddanie w ręce AI autonomicznych broni może prowadzić do nieprzewidzianych konfliktów, a nawet III wojny światowej. Niektórzy w rozwoju technologii widzą spełnienie przepowiedni o końcu świata i nawet uznają czipy wszczepiane w ciało za rzekomy znak bestii z Apokalipsy.
Negatywny wpływ technologii
Każda technologia ma ciemne i jasne strony, żadna nie jest neutralna. Od każdego z nas zależy, którą ze stron wybierzemy i w jakim celu skorzystamy z danej technologii. Możemy wykorzystać jej pozytywny wpływ na rozwój współczesnego świata, a przez to ułatwić życie i dostęp do treści edukacyjnych i wartościowych, które są szczególnie istotne we współczesnym świecie. Dzięki technologiom komputerowym możemy wspierać nowe odkrycia w medycynie, a przez to opiekę zdrowotną społeczeństwa.
Wraz z rozwojem technologii idą także negatywne skutki, z którymi musi mierzyć się społeczeństwo. Technologia dostępna powszechnie w naszym życiu może w gruncie rzeczy uderzać choćby w bezpieczeństwo (np. zwiększyło się drastycznie ryzyko kradzieży tożsamości), czy zdrowie.
Współczesny człowiek jest bombardowany tysiącami, nie zawsze pozytywnych, informacji na dobę. Powszechne staje się obserwowanie w naszej codzienności wielu negatywnych skutków tego aspektu technologii, takich jak stres informacyjny, czyli poczucie dezorientacji, chaosu, bezradności, a nawet zagrożenia.
Rozwój technologii wpływa także na dzieci
Specjaliści alarmują, że dzieci i młodzież, korzystające z nowych mediów, mogą mieć kontakt z nieodpowiednimi treściami w Internecie i na portalach społecznościowych. Z badań wynika, iż 71% dzieci ma kontakt z pornografią, a gros z nich trafia na takie treści przypadkowo7.
Pozostawienie dziecka bez opieki, gdy korzysta ono z mediów, może prowadzić do zaburzeń zdrowotnych i psychologicznych, np. problemów ze wzrokiem, koncentracją, czy napadami agresji. Badania wykazały, że oglądanie bajek przez dzieci do 2. roku życia może znacząco przyczynić się do opóźnienia rozwoju mowy8.
Postęp technologiczny wymaga od użytkowników technologii inteligentnych dużego zaangażowania intelektualnego, ponieważ nieodłącznym elementem naszego życia jest zmaganie się z fake newsami i innymi problemami związanymi z Internetem. Dlatego też należy stawiać na rozwój technologii, który będzie pozytywnie wpływał na najważniejsze aspekty życia, jak np. postępy w ochronie zdrowia czy edukacji.
Przypisy
- Technologia, [w:] Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/haslo/do_druku/45190/technologia.
- D. Tapscott, Grown up digital: how the net generation is changing your world, McGraw Hill LLC, New York 2008, s. 18.
- R. Kazibut, Powszechny dostęp do wiedzy, czyli czy coś łączy sposób upowszechniania wiedzy naukowej Roberta Boyle’a z projektem Wikipedii?, [w:] „Filo-Sofija”, nr 16, Poznań 2012, s. 167-168.
- D. Goltz-Wasiucionek, E-edukacja – początki, teraźniejszość, przyszłość, [w:] „Forum Dydaktyczne”, nr 7/8, Bydgoszcz 2011, s.196-197.
- Czy Sztuczna Inteligencja zmienia świat?, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, https://amu.edu.pl/wiadomosci/aktualnosci/kandydaci/czy-sztuczna-inteligencja-zmienia-swiat.
- Ewangelia według Marka 13,31; Biblia Tysiąclecia.
- W. Furmanek, Zagrożenia wynikające z rozwoju technologii informacyjnych, [w:] „Dydaktyka informatyki”, nr 9, Uniwersytet Rzeszowski, 2014, s. 27-28.
- K. Kuros-Kowalska, Opóźniony rozwój mowy a nowe technologie. Doniesienia z badań, [w:] „Logopaedica Lodziensia”, nr 5, Łódź 2021, s. 109-110.
