Kto stworzył Boga?

Ateiści lubią zadawać pytanie: „Kto stworzył Boga?”, lub w innej wersji: „Kto zaprojektował Projektanta?”. Jednak zobaczymy, że to pytanie nie ma sensu.

Jednym z ulubionych argumentów ateistów przeciwko istnieniu Inteligentnego Projektanta (np. Boga) jest taki, że on sam musiałby zostać stworzony przez kogoś innego¹. Dlaczego dochodzą do takiego wniosku? Według rozumowania ateistów Bóg byłby o wiele bardziej skomplikowany niż świat, który stworzył. Dlatego Bóg, który sam jest skomplikowany, również musiałby zostać stworzony przez istotę jeszcze bardziej skomplikowaną niż On. Z kolei ta istota musiała być stworzona przez kolejną, bardziej skomplikowaną istotę itd.

Innymi słowy ateiści uważają, że wtedy musielibyśmy mieć do czynienia z nieskończonym ciągiem kolejnych coraz bardziej skomplikowanych „bóstw”. A dodajmy do tego, że konsensus naukowy jest taki, że wszechświat i życie same zorganizowały się i drogą ewolucji doprowadziły do powstania inteligentnej istoty ludzkiej. Innymi słowy, ateiści uważają, że nasz świat zorganizował się w sposób całkowicie oddolny, bez potrzeby istnienia odgórnego planu stworzenia. Czyli zgodnie z tzw. brzytwą Ockhama², Bóg nie tylko nie jest potrzebny, ale faktycznie trudno, żeby istniał.

Jeśli Bóg nie istnieje, to jak istnieje wszechświat?

Wniosek ateistów jest zatem następujący: jeśli nie mamy żadnego dowodu na istnienie jakiegokolwiek skomplikowanego boga, to człowiek sam musiał go stworzyć w swoim umyśle. Teraz jednak ateizm napotyka na poważny problem: dlaczego w ogóle wszechświat istnieje? Wchodzimy tutaj w problem tzw. pierwszej przyczyny. Naukowcy wypracowali już niemało teorii powstania wszechświata. Klasyczną teorią jest oczywiście teoria Wielkiego Wybuchu z hipotetyczną osobliwością (singularity), z której 13,8 mld lat temu wyłonił się wszechświat.

Skąd jednak miała wziąć się ta osobliwość, aby powstał z niej nasz wszechświat? Niektórzy naukowcy próbują tłumaczyć jej pojawienie się np. czarną dziurą w innym wszechświecie, wskazując tym samym na rzekome istnienie wieloświata. Pozostali natomiast próbują całkowicie obejść ten problem, proponując inne teorie: od takiej, że wszechświat cyklicznie zapada się i odradza na nowo (jest to teoria wszechświata oscylującego)³, po model Hartle’a-Hawkinga, według którego „wszechświat spontanicznie wyłonił się z niczego”⁴.

A może Bóg jednak jest potrzebny?

Jednak wszystkie powyższe hipotezy mają słabe punkty, które praktycznie je dyskwalifikują. Hipotezy te moglibyśmy podzielić na dwie grupy. Jedne zakładają, że materia i energia, niezależnie od swojej postaci, są odwieczne (same nie mają początku). Jak jednak wytłumaczyć sam fakt ich odwiecznego naturalnego istnienia? Tym bardziej, że naukowcy zdążyli już udowodnić, że rozszerzanie się wszechświata przyspiesza zamiast zwalniać, co samo w sobie obala teorię wszechświata oscylującego⁵.

Drugie teorie zakładają natomiast, że sam z siebie znikąd bez żadnej przyczyny pojawił się cały wszechświat cząsteczek. Jest to jednak niezgodne z zasadą zachowania energii, która mówi, że energii nie da się stworzyć ani zniszczyć, można jedynie zmieniać jej formę. Innymi słowy, nie da się sprawić, aby foton powstał z niczego lub całkowicie zniknął (chyba, że ktoś ma boskie moce). A zatem żadna z tych teorii nie wyjaśnia nam pochodzenia wszechświata, przestrzeni, czasu, materii, energii, życia itd. Przyczyna powstania zarówno wszechświata, jak i życia nie mogła być naturalna⁶.

Czy to jednak oznacza, że wszechświat musiał zostać stworzony przez boskiego Inteligentnego Projektanta? W pewnym sensie ateiści mają rację, że jeden projektant musiałby zostać wcześniej stworzony przez bardziej skomplikowanego projektanta. Błędnie zakładają jednak, że musielibyśmy mieć do czynienia z nieskończonym ciągiem coraz bardziej skomplikowanych projektantów. Jako ludzie jesteśmy bowiem w stanie wyobrazić sobie istotę absolutnie doskonałą w swojej naturze. Jeżeli taka absolutnie doskonała istota istnieje, to nie ma już żadnej potrzeby, aby istnieli pośredni projektanci. Zgodnie z brzytwą Ockhama⁷ wystarczy, aby istniał tylko jeden doskonały Inteligentny Projektant.

Kto stworzył Boga? – podsumowanie

Oczywiście powyższy argument odwołujący się do doskonałości (zwany dowodem ontologicznym) nie jest ostatecznym dowodem na istnienie doskonałego niestworzonego Boga. Takie dowody rzadko kiedy działają w pojedynkę. Dlatego potrzebne są także inne dowody, takie jak dowody kosmologiczne, wskazujące na projekt we wszechświecie. Razem wszystkie dowody stają się dowodem kumulatywnym.

Jeżeli zatem kosmos nie mógł pojawić się w sposób naturalny (jak udowodniliśmy wyżej), to oznacza, że do jego zapoczątkowania potrzebny był Inteligentny Projektant. To samo dotyczy powstania życia na Ziemi. Dopiero myśląc o tym Projektancie, możemy skutecznie wnioskować na bazie argumentu o doskonałości, że jest Nim absolutnie doskonały Bóg Stwórca. Takiego Boga nikt nie mógł stworzyć, ponieważ z racji swojej natury jest On „niestwarzalny”, tj. nie da się Go stworzyć. Z tego powodu pytanie o to, kto stworzył Boga, jest nielogiczne i pozbawione sensu⁸.

Przypisy

1. Ham K., Who Made God?, Answers in Genesis, 02.05.2023, https://answersingenesis.org/blogs/ken-ham/2023/05/02/who-made-god/
2. Najbardziej znane sformułowanie brzytwy Ockhama brzmi: „Nie należy mnożyć bytów ponad potrzebę”.
3. Villanueva J.C., What is the Oscillating Universe Theory?, Universe Today, 24.08.2009, https://www.universetoday.com/38195/oscillating-universe-theory/
4. Patrz np. Hawking S., Mlodinow L., Wielki Projekt, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2011, s. 219.
5. Sarfati J., If God created the universe, then who created God?, „Journal of Creation”, 12(1), 04.1998, s. 20-22, https://creation.com/if-god-created-the-universe-then-who-created-god
6. Batten D., Who created God?, „Creation”, 32(4), 10.2010, s. 18-20, https://creation.com/who-created-god
7. Patrz przyp. 2.
8. Ibid.