Pracowniku, zadbaj o (właściwy) odpoczynek!

Odpoczynek jest nam tak samo potrzebny jak praca. Ale jak właściwie odpoczywać, abyśmy rzeczywiście czuli, że wypoczęliśmy?

Wszyscy musimy pracować, aby mieć pieniądze na przeżycie, a także na ewentualne przyjemności. Jednak mawia się też, że „nie samą pracą żyje człowiek”. Od pracy musimy odpoczywać. W końcu, przykładowo, ciężko sobie wyobrazić, abyśmy przez cały czas, gdy nie śpimy (czyli ok. 16 godzin), ćwiczyli na siłowni. Każdy wysiłek – fizyczny czy umysłowy – wyczerpuje, a zatem musimy od tego wysiłku odpocząć, aby odzyskać siły do pracy następnego dnia. Zwłaszcza jeśli jesteśmy przepracowani.

Niestety okazuje się, że w dużej mierze taki jest stan naszego polskiego społeczeństwa¹. Wynika to po części z faktu, że mylimy odpoczynek z lenistwem. Nie chcemy bowiem, aby ludzie postrzegali nas jako lenie, którzy siedzą bezczynnie, zamiast zabrać się za jakąś robotę. Jednak właściwie rozumiany odpoczynek to nie to samo, co lenistwo! Lenistwo to po prostu niechęć do pracy i wysiłku, czy to fizycznego, czy umysłowego. Osoba leniwa nie wykonuje pracy, którą powinna wykonać, preferując wygodę i bezczynność jako sposób na życie².

Odpoczynek natomiast to zasłużona przerwa od pracy, która pozwala nam się zregenerować, aby wrócić do pracy z nowymi siłami. Innymi słowy, odpoczywa ten, kto pracuje (tj. przerywa pracę dla odpoczynku), natomiast leni się ten, kto unika pracy. Przy czym nie ma większego znaczenia, ile ów odpoczynek może trwać – dotyczy to zarówno kilku minut na rozprostowanie kości, jak i kilkutygodniowego urlopu. Zawsze jednak musimy dobrze go przemyśleć i zaplanować.

Odpoczynek fizyczny i umysłowy

To oznacza, że odpoczynek to nie jest jakieś nicnierobienie. Choć czasami również potrzebujemy wejść w stan minimalnej aktywności fizycznej i umysłowej, to odpoczynek raczej nie powinien wyglądać w ten sposób. Zwłaszcza jeśli takim „odpoczynkiem” ma być oglądanie telewizji czy scrollowanie zdjęć i krótkich filmików. Okazuje się, że dla naszego zdrowia najlepszy odpoczynek to głównie aktywny odpoczynek.

Tutaj bardzo wiele zależy od charakteru zawodu, jaki wykonujemy. Tradycyjnie dzielimy pracę na fizyczną i umysłową. A zatem pracując w jednym charakterze, należy podjąć odpoczynek, wykonując zajęcia o zupełnie innym charakterze. Jeżeli zatem wykonujemy pracę fizyczną, np. na roli, na budowie czy w fabryce, to dla odpoczynku zaleca się aktywność umysłową, np. czytanie książki lub rozwiązywanie łamigłówek. Z kolei jeśli nasza praca ma charakter umysłowy, np. jako menadżer, pisarz czy nauczyciel, to dla odpoczynku zalecana jest aktywność fizyczna, np. spacer lub uprawianie sportu³.

Dodajmy, że pracownicy umysłowi mają niestety gorzej niż pracownicy fizyczni. W przypadku pracy fizycznej zaangażowane jest głównie nasze ciało. Wystarczy zatem przestać wykonywać daną czynność fizyczną, aby ciało mogło odpocząć, a umysł z łatwością przejdzie do innych zajęć. Z pracą umysłową jest inaczej, ponieważ nasz umysł z reguły nie przestaje pracować po jej zakończeniu. Wciąż docierają do nas różne bodźce zmysłowe, zwłaszcza z ekranów. Dlatego pracownikom umysłowym trudniej jest odpoczywać. Muszą oni wyciszyć umysł, a najlepiej to uczynić przez odcięcie się od tych bodźców i zaangażowanie ciała w ruch.

Inne rodzaje odpoczynku

Istnieją również inne sposoby na odpoczynek niż wspomniane wcześniej czynności. W pierwszej kolejności warto pamiętać o rodzinie, której należy poświęcić odpowiednią ilość czasu. Zbyt często nasze relacje rodzinne cierpią właśnie przez to, że pracujemy za dużo lub po pracy „odpoczywamy” wyłącznie przed ekranem. Innym sposobem na wartościowy odpoczynek jest poświęcenie się swojemu hobby. Nie ma większego znaczenia, jakie to hobby – najważniejsze, aby sprawiało nam frajdę i nadawało sens naszemu życiu.

Oprócz tego można wybrać się na miasto z rodziną lub przyjaciółmi. Można również pozwolić sobie na relaks, np. odwiedzając saunę lub spa albo organizując sobie taki relaks w domu. Wreszcie, choć część osób wzdryga się przed tym, warto pozwolić sobie na spędzenie czasu samemu ze sobą w rozmyślaniach. Bardzo często właśnie podczas takich momentów marzymy oraz rozmyślamy o życiu i o tym, kim jesteśmy. Jest to także świetny czas na rozmowę z Bogiem. Od czasu do czasu taka introspekcja jest nam potrzebna.

Pamiętajmy, że odpoczynek to coś więcej niż po prostu czas wolny od pracy. Ten czas najlepiej zagospodarować wartościowym odpoczynkiem, po którym będziemy wypoczęci i pełni energii. Jest to ważne dla zachowania równowagi między życiem zawodowym a życiem prywatnym (tzw. work-life balance)⁴. Gdy zaczniemy unikać przepracowywania się i dobrze zagospodarujemy nasz wolny czas, to z czasem podziękują nam i nasz organizm, i nasi bliscy.

Odpoczynek w Piśmie Świętym

A skoro wspomnieliśmy o Bogu, to zastanówmy się, co Pismo Święte mówi o odpoczynku. Z jednej strony mamy wersety o pracy, w tym fragment od apostoła Pawła: „Kto nie chce pracować, niech też nie je”⁵. Jednak z drugiej strony Biblia wspomina również o wartości odpoczynku, zwłaszcza cotygodniowego. Z tego powodu napisane jest w Księdze Rodzaju, że po stworzeniu świata Bóg „odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął. Wtedy Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym; w tym bowiem dniu odpoczął po całej swej pracy, którą wykonał, stwarzając”⁶.

A zatem siódmy dzień tygodnia, czyli sobotę, Bóg przeznaczył na odpoczynek dla człowieka. Na tę prawdę wskazał również sam Jezus Chrystus, który powiedział do krytykujących Go faryzeuszy: „To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu. Zatem Syn Człowieczy jest panem szabatu”⁷. Innymi słowy, gdy Bóg stworzył człowieka, to uczynił nas z określonymi potrzebami, w tym zarówno pracy, jak i odpoczynku. Okazuje się przy tym, że poświęcenie jednego dnia w tygodniu na odpoczynek jest ważne dla naszej produktywności i efektywności⁸.

Odpoczynek duchowy

Jednak Jezus Chrystus ma dla nas również inne słowa o odpoczynku, zwłaszcza dla osób chronicznie zmęczonych i martwiących się o codzienne życie. On zaprasza każdego z nas do odpoczynku, który jest w Nim. Jak sam o Sobie powiedział: „Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię. Weźcie moje jarzmo na siebie i uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokorny sercem, a znajdziecie ukojenie dla dusz waszych. Albowiem jarzmo moje jest słodkie, a moje brzemię lekkie” (Mt 11,28-30).

Niech powyższe słowa Jezusa będą dla nas zachętą, abyśmy znaleźli właściwy odpoczynek. Bo najlepszy odpoczynek znajdziemy u Tego, który nie tylko nas stworzył, ale który kochając nas, postanowił poświęcić Swoje własne życie za nas. A u kogo znajdziemy prawdziwy odpoczynek, jak nie u Tego, który pokochał nas ponad własne życie⁹?

Przypisy

1. Ulasińska M., Polacy są przepracowani, zmęczeni i zestresowani. „To trio zwalające z nóg”, Money.pl, 01.02.2023, https://www.money.pl/gospodarka/polacy-sa-przepracowani-zmeczeni-i-zestresowani-to-trio-zwalajace-z-nog-6861538133871168a.html
2. Dlaczego odpoczynek jest nam potrzebny?, SuperFlavon, 06.05.2019,  https://superflavon.eu/odpoczynek
3. Ibid.
4. Cherry K., Why Work-Life Balance Is So Important—and How to Nail It, VeryWellMind, 31.10.2023, https://www.verywellmind.com/why-work-life-balance-is-so-important-8374683
5. 2 Tes 3,10b BT
6. Rdz 2,2-3 BT
7. Mk 2,27-28 BT
8. Power R., A Day of Rest: 12 Scientific Reasons It Works, Inc.com, 01.01.2017, https://www.inc.com/rhett-power/a-day-of-rest-12-scientific-reasons-it-works.html
9. Rz 5,6-8