Siedząca pułapka: pozostałe skutki pracy biurowej

Bóg stworzył świat pięknym i idealnym. Stworzył naturę. Prawa nią rządzące są dla nas drogowskazem do utrzymania zdrowia. Człowiek został zaprojektowany do życia w szczęściu i harmonii ze swoim Stwórcą.

Jak już dowiedzieliśmy się z poprzednich artykułów, ludzkie ciało zostało stworzone do poruszania się. Praca w pozycji siedzącej ma wpływ na cały organizm oraz na powstawanie zmian patologicznych w licznych układach. Dziś przyjrzymy się pozostałym skutkom pracy siedzącej.

Staw skroniowo-żuchwowy

Zgarbiona postawa ciała generuje ból nie tylko w obrębie kręgosłupa i grzbietu. Nieprawidłowe ustawienie głowy prowadzi do patologii w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych.

Część mięśni, które odpowiadają za pracę żuchwy, przyczepia się na szyi. Gdy głowa zostaje wysunięta przed oś ciała, żuchwa automatycznie opuszcza się i zostaje ściągnięta w tył. Utrwalenie tej pozycji ciała prowadzi do zesztywnienia i przemęczenia mięśni żuchwy. Nieprawidłowe funkcjonowanie tych mięśni może doprowadzić do zespołu Costena (zespół bolesnego stawu skroniowo-żuchwowego). Do objawów tego stanu chorobowego należy: ból żuchwy i skroni, zaburzenia żucia i mowy oraz bolesność uciskowa¹. 

Obrzęki kończyn dolnych

W latach 70. ubiegłego wieku H. Monod, M. Pottier i A. Dubreuil dowiedli, że długotrwałe pozostawanie w pozycji siedzącej upośledza przepływ krwi żylnej w kierunku dosercowym i prowadzi do wzrostu ciśnienia żylnego w naczyniach kończyn dolnych. Poznane zostało także funkcjonowanie pompy mięśniowo-żylnej. Dzięki jej działaniu możliwy jest sprawny przepływ krwi żylnej w kończynach dolnych.

Gdy wzrasta ciśnienie w kończynach, dochodzi do wzrostu ciśnienia filtracji włośniczkowej i obrzęków kończyn dolnych. Bierna postawa potęguje efekt zmęczenia nóg oraz obniża zaopatrzenie kończyn dolnych w krew tętniczą².

W 1998 r. Canadian Centre of Occupational Health and Safety w swoich badaniach wykazało, że wśród pracowników biurowych znacznie częściej występuje uczucie drętwienia kończyn dolnych, sztywność karku oraz żylaki, niż u pracowników wykonujących prace fizyczne³.

Wiele niezależnych zespołów naukowych badało wpływ pracy biurowej na powstawanie zakrzepicy żył głębokich oraz zatorowości płucnej, która jest ciężkim powikłaniem zakrzepicy kończyn dolnych, wykazując korelację pomiędzy pracą siedzącą a występowaniem tych schorzeń⁴.

Cukrzyca typu II

Cukrzyca należy do najczęstszych chorób układu wydzielania wewnętrznego. U podstaw jej powstawania leży niedobór lub brak insuliny. Rzadziej doprowadza do niej upośledzenie aktywności insuliny⁵.

Najczęściej występującą odmianą cukrzycy (tj. u ok. 90% diabetyków) jest cukrzyca typu II. Główną przyczyną jej powstawania jest insulinooporność. Jest to obniżenie wrażliwości tkanek na wpływ insuliny w wyniku zaburzenia wydzielniczej funkcji komórek beta wysp Langerhansa trzustki (wyspy trzustkowe).

Początkowo leczenie opiera się na zmianie diety oraz wprowadzeniu ruchu fizycznego⁶. Ten typ cukrzycy powiązany jest z nadwagą, otyłością oraz brakiem ruchu. Zazwyczaj łączy się z rozwijającym się nadciśnieniem tętniczym i wzmożoną sztywnością naczyń krwionośnych⁷.

Każdy wysiłek fizyczny, z wyjątkiem krótkotrwałego o niskiej intensywności, obniża poziom insuliny, zwiększając wrażliwość tkanek na jej działanie⁸.

Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej

Wśród pracowników biurowych oraz ludzi preferujących siedzący tryb życia w wyniku bezruchu dochodzi do licznych zmian hormonalnych w obrębie układu wydalniczego, które prowadzą do zwiększenia wytwarzania moczu (diurezy) oraz nadmiernego wydalania jonów sodu, potasu i wapnia.

Podczas podwyższonej diurezy zmniejsza się uczucie pragnienia, a utracona woda nie zostaje uzupełniona przez przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów. Wzmożenie wytwarzania moczu powoduje zmniejszenie objętości osocza⁹.

Rak jelita grubego i gruczołu mlekowego

Naukowcy udowodnili, że wśród pracowników biurowych, którzy spędzili ponad 10 lat w pozycji siedzącej, ryzyko wystąpienia raka okrężnicy było 2 razy wyższe oraz raka odbytnicy 1,5 raza wyższe niż u osób prowadzących aktywny tryb życia. Współistnienie takich chorób jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i otyłość dodatkowo wpływają na powstawanie nowotworów złośliwych okrężnicy i odbytnicy¹⁰.

Badania prowadzone na University of Harvard na grupie kobiet w przedziale wiekowym 30-55 lat udowodniły, że zachorowalność na raka gruczołu mlekowego jest zależna od poziomu aktywności ruchowej. U kobiet podejmujących ćwiczenia fizyczne każdego dnia ryzyko tej choroby było najniższe¹¹.

Podsumowanie

Niniejszy artykuł stanowi zakończenie serii o wpływie pracy biurowej oraz siedzącego trybu życia na nasz organizm. Brak ruchu niesie ze sobą wielkie ryzyko wielu zaburzeń i chorób. Aktywność fizyczna jest kluczowa dla utrzymania zdrowia. Zainicjuj rewolucję w swoim zdrowiu. Zachęcam do krótkich przerw w pracy na rozciąganie i zrobienie kilku kroków, a po pracy do aktywności fizycznej. Twoje ciało i umysł będą Ci wdzięczne!

Przypisy

1. Starrett K., Skazany na biurko, Wydawnictwo Galaktyka, Łódź 2016, str. 50
2. Winkel J., Evaluation of Foot Swelling and Lower-limb Temperature in Relation to Leg Activity During Long-term Seated Office Work, Ergonomics 29, str. 313-328
3. CCOHS, Why is There so Much Fuss Being Made About Sitting, 1998
4. Sudoł-Szopińska I., Wpływ Długotrwałej Pracy w Pozycji Siedzącej na Powstawanie Obrzęków Kończyn Dolnych i Metody Ich Zapobiegania, Medycyna Pracy, Łódź 2006, str. 263-269
5. Waugh A., Grant A., Anatomia i fizjologia człowieka w warunkach zdrowia i choroby, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Wrocław 2012, str. 1453-1496
6. Nóżka J., Cukrzyca. Przyczyny, Objawy, Farmakoterapia. Choroby Towarzyszące Cukrzycy, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych, Kraków 2000, str. 2, 5
7. Waluś-Miarka M., Podatność Naczyń Tętniczych w Cukrzycy Typu 2, Terapia. Cukrzyca A Układ Krążenia, 5, 2006, str. 25-30
8. Górski J., Fizjologiczne Podstawy Wysiłku Fizycznego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, str. 539-541
9. Tamże, str. 368-382
10. Boyle T., Fritschi L., Heyworth J., Bull F., Long-Term Sedentary Work and the Risk od Subsite-specific Colorectal Cancer, American Journal of Epidemiology, 18.03.2011, str. 1183-1191
11. Bulicz E., Murawow I., Parchomenko A., Pandemia Hipokinezji i Prozdrowotne Możliwości Aktywności Fizycznej, Young Sports Science of Ukraine, 2008, str. 36-39