Szmaragd to odmiana berylu, minerału należącego do grupy krzemianów. Jego nazwa pochodzi od łac. smaragdus – z gr. σμάραγδος (smaragdos) oznaczającego ‛zielony klejnot’. Nawiązuje do charakterystycznej barwy, wywołanej podstawieniami jonów chromu, rzadziej wanadu i żelaza.
Szmaragd jest twardym kamieniem szlachetnym, z oceną 7,5-8 w skali Mohsa. Najcenniejsze szmaragdy to te, które mają kolor transparentnej zieleni, tzw. kolumbijskie, i bardzo małą ilość inkluzji (najładniejsze i najdroższe są z domieszką Wanadu V), o masie od 3,0 do 4,0 ct.
Właściwości
Szmaragd zawiera inkluzje gazowe, ciekłe i mineralne, takie jak kalcyt, piryt, biotyt, talk, dolomit, fuchsyt, apatyt, aktynolit oraz inne minerały. Charakter inkluzji często zdradza miejsce pochodzenia. Szczególnie cenną, niezmiernie rzadką odmianą jest szmaragd trapiche, w którym widoczny jest w przekroju poprzecznym kryształu wzór sześcioramiennej gwiazdy. Odmiana ta pozyskiwana jest w okręgu Chivor i Muzo w Kolumbii.
Występowanie
Szmaragd związany jest ze skałami metamorficznymi (łupki mikowe, przeobrażone wapienie), występuje też w żyłach pegmatytowych granitów oraz w piaskach i żwirach złóż wtórnych. Występuje w Austrii, Australii, Brazylii, Egipcie, Indiach, Norwegii, Kolumbii, Libii, Madagaskarze, Mozambiku, Pakistanie, Federacji Rosyjskiej, RPA, USA, Tanzanii, Zimbabwe, Zambii.
W Polsce występują szmaragdy nie nadające się do celów jubilerskich – jasnozielone słupki do kilku centymetrów długości w skałach pegmatytowych. Znajdowane są na Dolnym Śląsku w okolicach Strzelina i Strzegomia.
Dawniej Szmaragdy wydobywano w Egipcie blisko Morza Czarnego. Znane i słynne były kopalnie Kleopatry w Egipcie (dziś całkowicie wyeksploatowane). Obecnie kopalnia Muzo (100 km od Bogoty, stolicy Kolumbii) należy do najwydajniejszych złóż najpiękniejszych szmaragdów.
Zastosowanie
Szmaragd jest bardzo poszukiwanym, wyjątkowo cennym kamieniem kolekcjonerskim i jubilerskim. Jest stosowany w jubilerstwie od czasów starożytnych.
Prawdopodobnie największym wyrobem wykonanym z jednego kryształu jest ciemnozielona rzeźbiona waza o wysokości 10 cm i masie 2681 ct, która znajduje się w Kunsthistorisches Museum w Wiedniu.
Obecnie szmaragdy są również produkowane syntetycznie. Od naturalnych różnią się kształtami inkluzji, co pozwala na ich odróżnienie od naturalnych. Stosuje się również kamienie naturalne ulepszone poprzez wygrzewanie w olejach dla ukrycia skaz, rys i pęknięć.
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Szmaragd
- https://www.sklepjubilerski.com/porady-ekspertow/szmaragd-kamien-jubilerski
- https://www.twojabizuteria.pl/kamienie-szlachetne-szmaragd.html
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Аружан Жамбулатова. Licencja: CC BY-SA 3.0.
