Mormi borneański (Catopuma badia), znany również jako badia lub kot z Borneo, to niewielki dziki kot, który występuje wyłącznie na wyspie Borneo. Jest uważany za rzadki w porównaniu do innych dzikich kotów żyjących na tym samym obszarze. Od 2002 roku uznaje się go jako gatunek zagrożony wyginięciem, ponieważ szacuje się, że żyje mniej niż 2500 dorosłych osobników. Występuje w niewielkich ilościach nawet na terenach nienaruszonych przez działalność człowieka.
Charakterystyka
Sierść kota z Borneo ma intensywny kasztanowy kolor, który jaśnieje na brzuchu, a kończyny i ogon są nieco jaśniejsze i bardziej czerwone. Uszy są zaokrąglone, zewnętrznie pokryte krótką czarnawo-brązową sierścią, a wewnątrz jaśniejsze. Ogon jest długi i zwężający się na końcu, z białym paskiem biegnącym przez tylną połowę dolnej strony, który stopniowo staje się szerszy i bardziej biały w kierunku końcówki.
W latach 1874-2004 zmierzono jedynie 12 osobników. Długość ciała z głową wynosiła od 49,5 do 67 cm, a ogon mierzył 30–40,3 cm. Szacuje się, że ważą od 3 do 4 kg, ale mała liczba zbadanych żywych okazów nie pozwala na dokładniejsze wskazania.
Występowanie i siedlisko
W połowie lat 90. stwierdzono dwie populacje wewnątrz wyspy, w siedliskach takich jak lasy bagienne, nizinne i wzgórzowe, aż do wysokości co najmniej 500 m n.p.m. Odnotowano jedno niepotwierdzone spotkanie na wysokości 1800 m. Mormi borneański zamieszkuje gęste lasy tropikalne, a także widziano go w lasach w pobliżu wybrzeża.
W centralnym Sarawaku tylko jeden osobnik został zarejestrowany podczas ponad rocznego monitorowania za pomocą pułapek fotograficznych.
Zachowanie i ekologia
Koty z Borneo zaobserwowane w Sabah były aktywne głównie w ciągu dnia, z najwyższą aktywnością rano i we wczesnych godzinach popołudniowych. Koty, które były monitorowane na dziewięciu innych terenach badawczych w Sarawaku, również wykazywały dzienny tryb aktywności.
Nic nie wiadomo na temat jego diety i zachowań rozrodczych.
Zagrożenia
Mormi borneański jest silnie uzależniony od lasów i coraz bardziej narażony na utratę siedlisk z powodu wylesiania na Borneo. Największym zagrożeniem dla tego gatunku jest niszczenie jego środowiska przez komercyjny wyrąb drzew oraz przekształcanie lasów w plantacje palm olejowych. W miarę wzrostu zapotrzebowania na biopaliwa, plantacje olejowca będą prawdopodobnie się rozrastać. Borneo ma jeden z najwyższych wskaźników wylesiania na świecie. O ile w połowie lat 80. lasy pokrywały prawie 75% wyspy, to do 2005 roku jedynie 52% jej powierzchni pozostało zalesione. Lasy i inne tereny ustępują miejsca pod zabudowę. Mniej niż 6% obszarów lądowych w Indonezji i Malezji jest chronionych.
Kłusownictwo związane z nielegalnym handlem dzikimi zwierzętami jest również istotnym zagrożeniem. Koty z Borneo są chwytane w swoim naturalnym środowisku w celu sprzedaży jako zwierzęta domowe oraz dla ich skór.
Ochrona
Mormi borneański jest w pełni chroniony przez prawo krajowe na większości swojego zasięgu występowania. Polowanie i handel są zabronione w Kalimantanie, Sabah i Sarawaku. Kot z Borneo pozostaje jednym z najmniej zbadanych dzikich kotów na świecie, co utrudnia opracowanie skutecznych działań ochronnych.
Źródła
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Bay_cat [dostęp: 06.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Jim Sanderson. Licencja: CC BY-SA 3.0.
