Biedronka dwukropka (Adalia bipunctata) jest drapieżnym chrząszczem zaliczanym do rodziny biedronkowatych (Coccinellidae). Zasięg jej naturalnego występowania rozciąga się na całą strefę holarktyczną. Owad zasiedla zwłaszcza tereny Europy Zachodniej i Europy Środkowej. Nieliczna populacja biedronek dwukropek żyje też w Ameryce Północnej. Jednak tam systematycznie notuje się spadek liczebności tych zwierząt.
Biedronka dwukropka jest powszechnie uznawana za pożytecznego owada. Żywi się bowiem insektami uważanymi za szkodniki. W ten sposób przyczynia się do kontroli populacji tych organizmów.
Taksonomia
Autorem pierwszego naukowego opisu biedronki dwukropki był Karol Linneusz. Opis ten pochodzący z 1758 roku został zawarty w dziele Systema Naturae. Pierwotna nazwa owada brzmiała Coccinella bipunctata.
Opis
Biedronka dwukropka odznacza się niewielkimi rozmiarami ciała. Poszczególne osobniki mogą różnić się między sobą kolorystyką, która najczęściej stanowi połączenie czerni i czerwieni. Na głowie znajdują się dwa charakterystyczne punkty, które pozwalają rozróżnić przedstawicieli tego gatunku od reprezentantów innego podobnego gatunku Mulsantina picta. Owady te cechują także czarne odnóża oraz ciemne ubarwienie części brzusznej.
U biedronek dwukropek obserwuje się różnice w wyglądzie w zależności od regionu występowania danych osobników. Najpopularniejsza forma, określana mianem typica, wyróżnia się dwoma czarnymi kropkami na czerwonym tle. Czasem spotyka się też formę melanistyczną, której charakterystyczną cechą jest występowanie czterech lub sześciu plamek na czarnym tle. Wyjątkowo rzadko obserwuje się natomiast zupełnie czarne okazy purpurea.
W Ameryce Północnej żyją przedstawiciele różnorodnych odmian biedronek dwukropek. Wśród nich można wymienić, formy bez plam, z czterema biegnącymi przez całą długość ciała paskami, a nawet osobniki z liczbą plamek od dziewięciu do dwunastu.
Pokarm
W skład diety biedronki dwukropki wchodzą drobne owady, w tym przede wszystkim mszyce. Niektóre mszyce, takie jak Pemphigus spyrothecae, wykształciły przeciw swemu naturalnemu wrogowi mechanizm obronny polegający na odstraszaniu biedronek przez bezpłodne osobniki.
Cykl życiowy
Samica biedronki dwukropki składa jaja w większych skupiskach. Z jaj po upływie określonego czasu wylęgają się larwy. Młode osobniki w ogóle nie przypominają dorosłych form. Ich ciała są szare, miękkie oraz wydłużone. Wyrasta z nich sześć odnóży. Biedronka na tym etapie życia nie ma skrzydeł. Larwy owada wykazują skłonności do zachowań kanibalistycznych. W swoim cyklu rozwojowym przechodzą kolejno przez cztery stadia larwalne. Po zakończeniu każdego etapu rozwoju linieją, a ich ciała systematycznie rosną. Finalnie larwa przeobraża się w poczwarkę, która później staje się dorosłym osobnikiem.
Anomalie płci
W niektórych populacjach biedronek dwukropek liczba wykluwających się z jaj samic znacznie przewyższa liczbę samców. Na ten stan rzeczy wpływ mają przede wszystkim symbiotyczne bakterie żyjące w komórkach rozrodczych samic. Bakterie te występują wyłącznie u osobników płci żeńskiej, nie są natomiast w stanie przetrwać w męskich gametach. W takiej sytuacji dochodzi do uszkodzenia męskich embrionów. Ich martwe ciała są później zjadane przez larwy płci żeńskiej.
Pasożytnictwo
Występująca na terenie Europy Środkowej i Europy Wschodniej biedronka dwukropka może być nosicielem roztocza Coccipolipus hippodamiae. Do zakażenia tym pasożytem u poszczególnych osobników dochodzi zazwyczaj w trakcie kopulacji. Zarażone samice z reguły są bezpłodne. Szacuje się, że w niektórych okresach roku nawet do 90% biedronek może być żywicielem wspomnianego pasożyta.
Jako środek biologicznej ochrony
Biedronka dwukropka jest naturalnym sprzymierzeńcem człowieka w ochronie roślin uprawnych przed szkodnikami, szczególnie mszycami. Przedstawicieli tego gatunku z reguły celowo wypuszcza się w takich miejscach jak szklarnie. W ten sposób zmniejsza się ryzyko obniżenia plonów na skutek oddziaływania szkodników.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Adalia_bipunctata [dostęp: 30.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Entomart. Licencja: Attribution
