Czy kosmici naprawdę istnieją, jak uważa połowa świata? Co na ten temat mówi nam zarówno nauka, jak i religia?
W 2017 roku wyszedł drugi film należący do najnowszej trylogii Gwiezdnych Wojen, pt. Gwiezdne Wojny: Ostatni Jedi. Przy tej okazji firma Glocalities, która zajmuje się badaniami marketingowymi, zorganizowała międzynarodowy sondaż na temat wiary ludzi w kosmitów1. Było to pierwsze tego rodzaju badanie na taką skalę – 26 000 osobom z 24 państw ankieterzy zadali kilka pytań, w tym:
1. Czy wierzysz w istnienie jakichkolwiek form życia na innych planetach?
2. Czy wierzysz w istnienie inteligentnych cywilizacji pozaziemskich we Wszechświecie?
Wyniki sondażu okazały się bardzo zaskakujące. Na pierwsze pytanie 61% respondentów odpowiedziało TAK, z kolei 17% odpowiedziało NIE. Pozostałe 22% nie miało zdania. Natomiast odpowiedzi na drugie pytanie rozłożyły się następująco: 47% na TAK, 26% na NIE, a pozostałe 28% odpowiedziało NIE WIEM.
Inne pytanie dotyczyło tego, czy życie na Ziemi pochodzi z kosmosu. 25% odpowiedziało TAK, 39% odpowiedziało NIE, a pozostałe 36% nie miało zdania. Wreszcie spośród tych 47%, którzy wierzą w istnienie cywilizacji pozaziemskich, 60% było zdania, że powinniśmy szukać kontaktu z nimi, 21% że nie powinniśmy, a pozostałe 19% nie miało zdania na ten temat2.
Kultura przesiąknięta kosmitami
Powyższy sondaż wykazał, jak bardzo nasza współczesna kultura jest przesiąknięta tematyką życia pozaziemskiego i kosmitów. Bowiem w istnienie cywilizacji pozaziemskich, z którymi teoretycznie moglibyśmy nawiązać kontakt, wierzy niecała połowa ludzkości (wyniki różnią się między krajami). I choć nie było to przedmiotem sondażu, nie można wykluczyć, że jakaś część z nich wierzy nawet, że kosmici nas odwiedzali bądź nadal odwiedzają, a nawet że w kluczowym momencie objawią się nam w niedalekiej przyszłości.
Zwykli ludzie wierzą w kosmitów przede wszystkim dlatego, że współczesne dzieła kultury są pełne odniesień do nich. Z jednej strony jest to widoczne w kulturze masowej, tj. literaturze, grach komputerowych, filmografii (np. słynne filmy Wojna światów, Bliskie spotkania trzeciego stopnia, Dzień Niepodległości, Kontakt itp., a także serial Z archiwum X). Z drugiej strony jednak nie byłoby tego wszystkiego, gdyby nie teorie naukowe na temat życia pozaziemskiego. Swoją cegiełkę dokładają również tzw. niezidentyfikowane obiekty latające (UFO3), uznawane przez wielu ludzi za pojazdy, którymi sterują kosmici. Jest to jednak nieco odrębny problem.
Kosmici a religie świata
Swój wpływ na podejście przez ludzi do tematu kosmitów ma również religia. Większość religii podchodzi do tego tematu w sposób raczej obojętny, uzależniając swoją wiarę od odkryć naukowych. Religie takie jak katolicyzm, judaizm, islam, hinduizm czy buddyzm nie mają wypracowanego stanowiska dotyczącego życia pozaziemskiego. Niemniej wielu wyznawców hinduizmu czy buddyzmu, a nawet islamu, spodziewa się istnienia istot pozaziemskich, bazując na świętych pismach. Podobnie jest w przypadku judaizmu4.
Pojawiają się również bardziej jednoznaczne postawy. Chrześcijanie ewangeliczni i Świadkowie Jehowy kategorycznie odrzucają możliwość istnienia inteligentnych istot pozaziemskich. Tymczasem w Kościele mormońskim i ruchu New Age istoty pozaziemskie zajmują stosunkowo ważne miejsce. Ponadto istnieją religie ufologiczne, takie jak ruch raeliański czy scjentologia, dla których tematyka istot pozaziemskich stanowi centrum ich działalności5.
Środowiska świeckie
Wśród osób niereligijnych (o tzw. światopoglądzie naukowym) zdania są równie głęboko podzielone. Wynika to w ogromnej mierze z napięcia między równaniem Drake’a a paradoksem Fermiego. Równanie Drake’a ma potencjał wskazać na dużą ilość cywilizacji pozaziemskich w naszej galaktyce, jeśli wprowadzone zostaną określone dane6. Natomiast paradoks Fermiego wynika ze sprzeczności między optymistycznymi szacunkami wynikającymi z równania Drake’a a brakiem jakichkolwiek sukcesów w poszukiwaniu życia pozaziemskiego, m.in. w ramach programu SETI (skrót od Search for ExtraTerrestrial Intelligence).
Dlatego również w środowiskach świeckich są różne zdania na temat życia pozaziemskiego. Jedni wierzą, że kosmici (czy to tylko mikroby, czy istoty inteligentne) istnieją, natomiast inni są sceptyczni. Nadzieje są jednak wciąż bardzo żywe, nawet wśród sceptyków7. Obrazu dopełniają tzw. ufolodzy, którzy wierzą w kosmitów i badają zjawisko UFO z “naukowego” punktu widzenia (w Polsce reprezentuje ich głównie Fundacja Nautilus).
Kosmici kontra rachunek prawdopodobieństwa
Wspomniane wyżej napięcie między równaniem Drake’a a paradoksem Fermiego jest jednak tylko pozorne. Jak w przypadku każdego równania, również i do równania Drake’a można w kilka pozycji wstawić 0. Z matematyki wiemy natomiast, że gdy coś mnożymy, wystarczy tylko jedno 0, aby otrzymać wynik 0 (tu: zero cywilizacji pozaziemskich). Kluczowy jest współczynnik fl, czyli procent planet, na których doszło do abiogenezy (samoistnego pojawienia się życia z nieożywionej materii). Ewolucjoniści wierzący w życie pozaziemskie mają zatem nadzieję, że na niektórych planetach życie również powstało samoistnie.
Tymczasem coraz więcej dowodów naukowych przemawia za tym, że abiogeneza jest absolutnie niemożliwa8. Rachunek prawdopodobieństwa nie pozostawia w tej kwestii żadnych wątpliwości. Sir Fred Hoyle, brytyjski astrofizyk, obliczył szanse na powstanie życia z nieżycia na 1 do 1040 000. To liczba z aż 40 000 zer w mianowniku! Jak sam powiedział: “Jest to tak duże, że może pogrzebać Darwina i całą teorię ewolucji”9! Ale biofizyk Harold Morowitz (który notabene jest ateistą) obliczył te szanse nawet na 1 do 1010 000 000 000! Dla porównania szacuje się10, że wszystkich cząsteczek w całym Wszechświecie jest 3,28 × 1080.
A zatem szanse na to, aby fl z równania Drake’a było równe 0 wynoszą praktycznie 100%. Czyli istnieje 100% szans, że liczba cywilizacji pozaziemskich (N w równaniu Drake’a) wyniesie 0.
Tylko Bóg mógł stworzyć i nas, i potencjalnie kosmitów
Innymi słowy, poza Ziemią nie ma żadnych inteligentnych istot we wszechświecie, a jeśli jednak istnieją, to nie mogły powstać samoistnie. Co więcej, biorąc pod uwagę zerowe szanse na abiogenezę, nawet jeśli nie ma żadnych kosmitów, to również my nie mogliśmy powstać na drodze samorództwa. Tylko wyższa inteligencja – Bóg Stwórca – mogła stworzyć nas, a potencjalnie także inne istoty we wszechświecie.
Czy słusznie połowa ludzkości wierzy w kosmitów? To pytanie wciąż pozostaje bez odpowiedzi. Jak dotąd nauka nie znalazła żadnych konkretnych śladów istnienia istot pozaziemskich. Możliwe, że Bóg nie stworzył nikogo innego poza nami (choć to generuje liczne pytania, np. o sens tworzenia tak ogromnego wszechświata). Możliwe, że Bóg je stworzył, ale nie korzystają z technologii, która przypomina naszą (choć to też generuje liczne pytania, zwłaszcza natury teologicznej). Jest również możliwe, że Bóg stworzył ich nie w naszym wszechświecie, ale gdzieś poza nim.
Jak jest naprawdę, dokładnie nie wiemy – możemy się wciąż tylko domyślać. Wiemy tylko, że Bóg Stwórca istnieje, bo bez Niego nas też by nie było.
Przypisy
- Thomas B., Poll: Half of Humanity Believes in Aliens, Institute for Creation Research, 26.12.2017, https://www.icr.org/article/poll-half-humanity-believes-aliens/
- Lampert M., A survey in 24 countries published on the occasion of The Last Jedi Star Wars movie, Glocalities, https://glocalities.com/reports/majority-of-humanity-say-we-are-not-alone-in-the-universe
- Środowiska ufologiczne stosują również polski skrót “NOL”.
- Zob. Weintraub D. A., Religions and Extraterrestrial Life, Springer-Praxis, Nashville 2014.
- Ibid.
- Przykład kalkulatora online, który wykorzystuje równanie Drake’a: https://www.spacecentre.nz/resources/tools/drake-equation-calculator.html
- Ham K., Extraterrestrial Life More Common Than Previously Thought?, Answers in Genesis, 05.12.2019, https://answersingenesis.org/astronomy/extraterrestrial-life-more-common-than-previously-thought/
- Batten D., Origin of life, Creation Ministries International, 08.11.2021, https://creation.com/origin-of-life
- Big enough to bury Darwin, The Guardian, 23.08.2001, https://www.theguardian.com/education/2001/aug/23/highereducation.peopleinscience
- Bennett J., How Many Particles Are in the Observable Universe?, Popular Mechanics, 11.07.2017, https://www.popularmechanics.com/space/a27259/how-many-particles-are-in-the-entire-universe/