Ból głowy – gdzie szukać przyczyn?

Czasami ból głowy może wynikać z naszych zaniedbań i wprowadzenie zdrowych nawyków znacznie go ograniczy lub całkowicie wyeliminuje. W innych przypadkach ważne jest by określić jego charakterystykę i przyczyny, by móc sobie skutecznie z nim radzić.

Napięciowy ból głowy

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu głowy jest nadmierne napięcie mięśniowe wywołane reakcją na stres. Charakterystyczne przy tym rodzaju bólu jest określanie go jako „uczucia za ciasnej opaski”, „uczucia nacisku na skronie” lub jako „tępe pobolewanie”. Napięciowy ból głowy nie zwiększa się w trakcie aktywności fizycznej, nie towarzyszą mu nudności i wymioty oraz ma charakter bólu ciągłego¹.

Ten rodzaj bólu głowy może mieć też przyczynę w zmianach strukturalnych lub czynnościowych w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego. Nie tylko sytuacje stresowe mogą wpływać na nadmierne napięcie mięśni okolic głowy i szyi. Przyczyną może być nieprawidłowa postawa ciała, dysfunkcje zgryzu, nawyki osobnicze dotyczące sposobu jedzenia, spania czy siedzenia.

Jeśli odczuwany ból głowy w charakterystyce przypomina ten określany jako napięciowy, warto udać się do osteopaty w celu diagnostyki układu mięśniowo-szkieletowego.

W napięciowym bólu głowy ważna jest profilaktyka, do której możemy zaliczyć m.in. ćwiczenia rozluźniające mięśnie głowy. Oto kilka przykładów:

• szybko unoś i opuszczaj brwi,
• szybko unoś i opuszczaj brew samodzielnie, przytrzymując drugą ręką,
• zaciśnij oboje oczu i jak najszybciej je otwórz,
• szeroko otwórz usta jak do ziewnięcia, a następnie powoli ją zamknij,
• zmarszcz nos jakbyś poczuł nieprzyjemny zapach,
• powygłupiaj się robiąc miny przed lustrem².

Migrena

Ból głowy spowodowany migreną należy do grupy chorób naczyniowych. Jest związany z nadmiernym zwężeniem światła naczyń, a następnie ich rozszerzeniem. Ból ma charakter pulsujący, silny i często towarzyszą mu nudności i wymioty. U wielu osób przed napadem migreny pojawiają się mroczki przed oczami oraz drętwienie kończyn.

Podczas ataku migreny należy unikać wysiłku fizycznego oraz silnych substancji zapachowych, które mogą wzmagać ból. W celu złagodzenia objawów można wypróbować domową metodę ciasnego obwiązywania głowy. Spowoduje to zmniejszenie dopływu krwi do skóry głowy i tym samym zmniejszy pulsowanie w skroniach.

Kluczem do dobrego leczenia migren są dokładne obserwacje pacjenta. Pomocne może być prowadzenie dzienniczka, w którym dobrze jest zapisywać swoje przypuszczenia dotyczące czynników wywołujących oraz charakterystykę poszczególnych epizodów.

Klasterowy ból głowy

Specyficzną cechą tego bólu głowy jest jego nawracający charakter. Rzuty choroby trwają najczęściej ok. tygodnia, codziennie od 1 do nawet 8 napadów. Potem następuje długi okres remisji. Ból jest bardzo dotkliwy i najczęściej zlokalizowany wokół jednego z oczodołów i policzków. Może też promieniować do ucha lub potylicy.

Jest to jeden z trudniejszych w leczeniu bólów głowy ze względu na krótki i intensywny charakter poszczególnych napadów. Bardzo ważne jest prowadzenie dzienniczka, w którym wypisuje się czynniki łagodzące, wyzwalające oraz przebieg napadu. Taki dziennik należy zabrać ze sobą na wizytę lekarską.

Jedną z nowych, skutecznych metod leczenia klasterowych bólów głowy może być tlenoterapia hiperbaryczna. Pacjent, przebywając w zamkniętej komorze o podwyższonym ciśnieniu atmosferycznym, wdycha przez specjalną maseczkę tlen. Zwiększone wchłanianie tlenu przez organizm skutecznie uzupełnia braki w dotlenieniu tkanek i powoduje efekt przeciwbólowy.

Ból głowy związany z nadciśnieniem

Charakterystyczny przy nadciśnieniu jest ból tylnej części głowy. Najlepiej jak najszybciej potwierdzić to zmierzeniem ciśnienia za pomocą domowego aparatu. Jeśli pomiar wyniesie 140/90 mmHg lub więcej, mamy do czynienia z podwyższonym ciśnieniem. Powinien to być dla nas sygnał, by kontrolować je w warunkach domowych częściej, a w przypadku stałego odczytu zwiększonej wartości, umówić się na wizytę lekarską. Wynik 180/110 mm Hg wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Domowym sposobem na szybkie, doraźne obniżenie ciśnienia jest zrelaksowanie się. Zalecane są ćwiczenia oddechowe, ciepła kąpiel, słuchanie spokojnej muzyki.

Niebezpieczny ból głowy

Nagły, bardzo silny ból głowy może być objawem krwotoku podpajęczynówkowego. Nigdy nie należy lekceważyć bólu, gdy towarzyszą mu inne niepokojące zaburzenia czy objawy neurologiczne takie jak drętwienia, zawroty głowy, zaburzenia widzenia czy pogorszenie pamięci. Gdy mamy do czynienia z takim rodzaju bólu, należy niezwłocznie udać się na izbę przyjęć, żeby wykluczyć groźne dla zdrowia i życia przypadki³.

Przypisy

1. Domowe sposoby leczenia, praca zbiorowa, Parsons Walton Press, 2004.
2. Ehrmantraut H. C., Headaches: The Drugless Way to Lasting Relief, Celestial Arts; First Edition, 1987.
3. Zwolińska G., Bóle głowy: przyczyny, rodzaje, jak sobie z nimi radzić?, mp.pl, 31.10.2022, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/152658,bol-glowy