Oko – projekt (nie)doskonały?

Ewolucjoniści uważają, że odkryli wiele konstrukcyjnych wad w organizmach żywych. Skrytykowali kilka organów biologicznych, twierdząc, że zostały one “źle zaprojektowane” – szczególnie ludzkie oko. Czy jednak istnieją dowody naukowe potwierdzające ich przekonania? Czy może raczej tego rodzaju twierdzenia wskazują, że ci krytycy nie do końca rozumieją działanie poszczególnych mechanizmów w organizmach żywych?

Ewolucyjny punkt widzenia

Świeccy naukowcy uważają, że organizmy ewoluują stopniowo, walcząc o przetrwanie. Dlatego powstają w nich wady. Śmierć uważa się za środek do “przekształcania” DNA, aby w tym niecelowym, bezmyślnym procesie mogły powstać nowe cechy. Oto słowa jednego z naukowców, Kennetha Millera z Brown University:

Chociaż niektórzy twierdzą, że życie, jakie znamy, powstało z oryginalnych planów Wielkiego Projektanta, biologia dostarcza nowych dowodów na to, że organizmy były składane warstwa po warstwie przez ponadczasowego majsterkowicza zwanego ewolucją¹.

A zatem organizmy składane przez ewolucję musiały zawierać wiele błędów, a obecność błędów jednoznacznie wskazuje na to, że życie nie może być dziełem inteligentnego Boga. I tak na przykład Richard Dawkins uważa, że w budowie ludzkiego oka są błędy. Prześmiewczo stwierdza, że albo to nie Bóg zaprojektował oko, albo Bóg popełnił błędy.

Oko – “zły projekt”

Dawkins wskazuje najpierw na komórki wykrywające światło. Komórki te na jednym końcu mają elementy światłoczułe, a na drugim końcu nerw, który przekazuje sygnały do mózgu. Oczy niektórych stworzeń zbudowane są w tzw. odwrócony sposób, czyli elementy światłoczułe skierowane są do przodu, a nerwy wychodzą do tyłu. Jednak oczy kręgowców, w tym ludzi, mają budowę odwrotną – elementy światłoczułe skierowane są do tyłu, a nerwy do przodu. Nerwy łączą się w określonym miejscu i dopiero stąd zawracają do tyłu, do mózgu.

Dawkins orzekł więc, że wystarczy spojrzeć na odwrócony układ budowy oka, aby w oczywisty sposób stwierdzić, że jest to po prostu głupi projekt, bo „podłączony do tyłu”:

Każdy inżynier naturalnie założyłby, że fotokomórki są skierowane w stronę światła, a ich przewody prowadzą do tyłu w kierunku mózgu. Śmiałby się na każdą sugestię, że fotokomórki mogą być skierowane w stronę przeciwną do światła, a ich przewody wychodzić po stronie najbliższej światłu. A jednak dokładnie to dzieje się w siatkówkach wszystkich kręgowców. W efekcie każda fotokomórka podłączona jest do tyłu, z przewodem wychodzącym po stronie najbliższej światłu. Przewód musi przejść po powierzchni siatkówki do punktu, w którym zagłębi się w otwór w siatkówce (tzw. plamka ślepa), aby połączyć się z nerwem wzrokowym. Oznacza to, że światło, zamiast mieć swobodne przejście do fotokomórek, musi przejść przez las przewodów łączących, prawdopodobnie doznając przynajmniej pewnego tłumienia i zniekształceń (właściwie prawdopodobnie niewiele, ale jest to zasada, która obraziłaby każdego uporządkowanego inżyniera!)².

Po Dawkinsie pałeczkę przejął Kenneth Miller. Stwierdził on, że „ewolucja, w przeciwieństwie do projektowania, działa poprzez modyfikację wcześniej istniejących konstrukcji… [To] nie tworzy doskonałości”. A następnie powielił przykład Dawkinsa: „Oko, ten rzekomy wzór inteligentnego projektu, jest idealnym punktem wyjścia”³. Miller przyznaje, podobnie jak Dawkins, że nie ma żadnych dowodów na to, aby oko ludzkie funkcjonowało źle – wręcz przeciwnie. Jednak nie jest zbudowane tak, jak uważa, że powinno być:

Jeśli chodzi o argument projektu to kluczem nie jest to, czy narząd lub układ działa dobrze, ale czy jego podstawowy plan strukturalny jest oczywistym produktem projektu. Strukturalny plan oka nie jest³. 

I tu rodzi się istotne pytanie: Czy podstawą powyższej krytyki jest obiektywna norma czy subiektywna opinia?

Do Dawkinsa i Millera dołączył biolog ewolucyjny Francis Ayala. Stwierdził on, że zły projekt oka jest przyczyną problemów ze wzrokiem⁴. Jednak neuronaukowcy, prawdziwi eksperci, nie udokumentowali dysfunkcji oczu.

Oko – projekt zoptymalizowany

Dawkins, Miller i Ayala uznali, że oko nie jest funkcjonalną całością, gdyż ich zdaniem wydajność jednej konkretnej cechy oka nie jest zmaksymalizowana. Takie przekonanie wskazuje na ich totalny brak świadomości odnośnie dobrych powodów wykorzystywania kompromisowych rozwiązań projektowych. Charakterystyczną cechą wyrafinowanej inżynierii jest to, że optymalizując projekt, inżynierowie znajdują rozwiązania dla licznych sprzecznych “interesów”⁵.

Jeśli chodzi o oko, to optymalizacja jego działania, tj. przetwarzania światła na użyteczne informacje, wymaga następujących elementów:

1. mechanizmu wykrywania światła;
2. szybkiego uzupełniania i zaopatrywania tego mechanizmu, aby mógł działać w dużych ilościach światła, które wykazuje tendencję do niszczenia tkanki;
3. usuwania ciepła powstającego podczas intensywnego procesu metabolicznego, zanim to ciepło zniszczy funkcję białek;
4. usuwania ciepła ze światła skupionego na siatkówce;
5. zapobiegania odbijaniu się światła wewnątrz oka po przejściu przez fotoreceptory.

Okazuje się, że najlepszym inżynierskim rozwiązaniem w celu zrównoważenia powyższych czynników jest… odwrócona siatkówka! Fotoreceptory muszą być odwrócone i osadzone w nabłonku barwnikowym siatkówki, warstwie komórek tuż poza siatkówką, aby cały układ mógł działać sprawnie w sposób zmaksymalizowany^6-9. Gdyby nasze oczy zbudowane były tak, jak oczekują tego ewolucjoniści, bylibyśmy po prostu ślepi.

Oczywisty błąd naukowy

Neurofizyk Alipasza Vaziri, profesor z Rockefeller University, definitywnie podsumował, że ludzkie oczy nie mogłyby być bardziej wrażliwe na światło niż są¹⁰. Z kolei jedno z badań podsumowano słowami: „Siatkówka okazuje się być optymalną strukturą zaprojektowaną w celu poprawy ostrości obrazów”¹¹. W innym raporcie naukowym stwierdzono: „Fotoreceptory działają na najbardziej zewnętrznej granicy dozwolonej przez prawa fizyki, co oznacza, że są tak dobre, jak to tylko możliwe, kropka”¹². A w jeszcze innym raporcie, z roku 2014, wprost odniesiono się do długoletnich zarzutów o złym projekcie:

Posiadanie fotoreceptorów z tyłu siatkówki nie jest ograniczeniem projektowym, jest to cecha projektowa. Pomysł, że oko kręgowca mogłoby zostać w jakiś sposób ulepszone, gdyby tylko, podobnie jak w tradycyjnej kamerze z przednim oświetleniem, potrafiło ułożyć okablowanie za warstwą fotoreceptorów, jak u głowonogów, jest szaleństwem¹³.

A zatem każde stwierdzenie Dawkinsa, Millera, Ayali czy innych na temat złego projektu oka jest naukowo niepoprawne. Nauka wskazuje na twórczy kunszt i inżynieryjny geniusz Boga-Stwórcy.

Przypisy

1. Miller, K. R. 1994. Life’s Grand Design. Technology Review. 97 (2): 24-32.
2. Dawkins, R. 1987. The Blind Watchmaker. New York: W. W. Norton & Co, 93.
3. Miller, Life’s Grand Design.
4. Ayala, F. J. 2007. Darwin’s Gift to Science and Religion. Washington, D.C.: Joseph Henry Press, 22.
5. Guliuzza, R. 2012. Clearly Seen: Constructing Solid Arguments for Design. Dallas, TX: Institute for Creation Research, 32-33.
6. Anderson, D. H., S. K. Fisher, and R. H. Steinberg. 1978. Mammalian cones: Disc shedding, phagocytosis and renewal. Investigative Ophthalmology and Visual Science. 17 (2): 117-133.
7. Parver, L. M., C. R. Auker, and D. O. Carpenter. 1983. Choroidal blood flow: III. Reflexive control in human eyes. Archives of Ophthalmology. 101 (10): 1604-1606.
8. Hamilton, H. S. 1985. The Retina of the Eye—An Evolutionary Roadblock. Creation Research Society Quarterly. 22 (2): 59-64.
9. Franze, K. et al. 2007. Müller cells are living optical fibers in the vertebrate retina. Proceedings of the National Academy of Science. 104 (20): 8287-8292.
10. Study suggests humans can detect even the smallest units of light. Rockefeller University news release. Posted on newswire.rockefeller.edu July 20, 2016; data dostępu: 15.02.2022.
11. Labin, A. M. and E. N. Ribak. 2010. Retinal glial cells enhance human vision acuity. Physical Review Letters. 104 (15): 158102.
12. Angier, N. Seeing the Natural World With a Physicist’s Lens. New York Times. Posted on nytimes.com November 1, 2010; data dostępu: 15.02.2022. Rozszerzony cytat znajduje się w: Thomas, B. Eye Optimization in Creation. Creation Science Update. Posted on ICR.org November 23, 2010.
13. Hewitt, J. Fiber optic light pipes in the retina do much more than simple image transfer. Phys.org. Posted on phys.org July 21, 2014; data dostępu: 15.02.2022.

Opracowano na podstawie: R. J. Guliuzza, „Evolutionists can’t see eye design”, Acts&Facts, Institute for Creation Research, październik 2016, s. 16-18.