Siła wsparcia w radzeniu sobie z przeciwnościami życia jest niezastąpiona. Czasami już sama obecność bliskiej osoby sprawia, że czujemy się silniejsi. Posiadanie relacji opartych na zrozumieniu i gotowości do udzielenia emocjonalnego wsparcia jest kluczowe dla naszego zdrowia psychicznego i ogólnej jakości życia. Jednocześnie brak takich relacji może prowadzić do poczucia izolacji, depresji i ogromnego niezrozumienia.
Dlaczego potrzebujemy wsparcia?
Człowiek jest istotą społeczną, co oznacza, że interakcje z innymi ludźmi stanowią nieodłączną część naszego istnienia. Każdy z nas rodzi się z fundamentalną potrzebą zrozumienia, akceptacji i wsparcia. Jeśli nie doświadczymy tych elementów w okresie dzieciństwa, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że w dorosłym życiu będziemy borykać się z lękiem przed odrzuceniem, dążeniem do zyskania aprobaty innych za wszelką cenę lub trudnością w dzieleniu się własnymi uczuciami i doświadczeniami. Możemy także skłaniać się do niewłaściwego doboru znajomych i osób, którym ufamy.
Co daje nam wsparcie?
Wsparcie nie tylko pomaga nam znosić ciężar emocjonalny, ale również stanowi motywację do osobistego rozwoju. Kiedy doświadczamy akceptacji, nawet wobec naszych błędów i pomyłek, stajemy się bardziej odporni na porażki. Gdy mamy obok siebie kogoś, kto nas wspiera poprzez pozytywne słowa, zachęty, a czasem nawet wsparcie materialne, możemy skuteczniej i łagodniej pokonywać życiowe burze.
Osoby, które otaczają się innymi, tworząc wspólnie grupę wsparcia, znacznie łatwiej i szybciej przezwyciężają różne przeciwności losu1. Ważne jest jednak umiejętne dzielenie się myślami i uczuciami z innymi ludźmi – nie w sposób przytłaczający, lecz w sposób szczery i otwarty. To umiejętność, którą można nabyć, również poszukując wsparcia i pomocy.
Do czego prowadzi brak wsparcia?
Brak wsparcia emocjonalnego oznacza nie tylko brak bliskich osób wokół nas, lecz również brak właściwej reakcji na nasze cierpienie ze strony tych, którzy nam są bliscy. Dlatego istotne jest otaczanie się ludźmi, którzy potrafią zaoferować zdrowe wsparcie emocjonalne. W trudnych momentach często skłaniamy się ku izolacji, być może z powodu uczuć takich jak wstyd, zażenowanie czy obawa przed obciążaniem innych swoimi problemami.
Niemniej jednak taka izolacja może przynieść różne negatywne konsekwencje zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Ludzie doświadczający długotrwałej izolacji mogą zauważyć wzrost poziomu stresu, poczucie samotności oraz depresję. Brak wsparcia może dodatkowo komplikować radzenie sobie z trudnościami życiowymi, a także prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych w dłuższej perspektywie czasowej2.
Jak zapisano w Piśmie Świętym w Księdze Koheleta: „Lepiej jest dwóm niż jednemu, bo mają większą korzyść z pracy. Jeżeli jeden z nich upadnie, drugi podniesie swojego towarzysza. Biada jednak samotnemu! Gdy upadnie, nie ma drugiego, który by go podniósł. Ponadto, jeżeli dwóch zasypia, to się ogrzeją, lecz jak się ogrzeje samotny? Chociażby stał się zwycięzcą i zdobył dla siebie dwa razy tyle, to jednak po co mu to, skoro nie ma drugiego, z kim by się tym cieszył?”3.
Jak prosić o wsparcie?
Prośba o wsparcie to delikatny proces, który wymaga umiejętności wyrażania własnych potrzeb w sposób szanujący zarówno siebie, jak i drugą osobę. Rozpoczynając rozmowę, możemy wyrazić, że nosimy coś na sercu lub przeżywamy trudności, a następnie podzielić się konkretnymi uczuciami i potrzebami. Ważne jest, aby skupić się na aspektach, z którymi mamy trudności, bez obwiniania źródła problemów.
Kluczowym elementem jest tworzenie otwartej atmosfery rozmowy, zachęcając drugą stronę do dzielenia się swoimi uczuciami i myślami. Prośba o wsparcie powinna być postrzegana jako pytanie, a nie żądanie, co umożliwi drugiej osobie dobrowolne zaoferowanie pomocy. Unikajmy form manipulacji, stawiania ultimatum czy przedstawiania siebie jako ofiary, ponieważ te elementy mogą zaszkodzić relacjom na dłuższą metę.
Jak wyrażać negatywne emocje?
Wyrażanie negatywnych emocji może być trudne. Zapomnienie o źródle naszego zranienia i skupienie się jedynie na aktualnych uczuciach stanowi wyzwanie dla każdej osoby. Warto zwrócić uwagę na korzystanie z pomocnych narzędzi i schematów, gdy emocje zaczynają dominować.
Pierwszym krokiem powinno być próbowanie zidentyfikowania i zrozumienia własnych uczuć, co umożliwi bardziej precyzyjne wyrażanie tego, co dzieje się wewnątrz nas. W sytuacjach, gdy trudno jest nazwać swoje emocje, pomocne może być zastanowienie się nad reakcjami somatycznymi oraz próba ich opisania na papierze. Podczas rozmowy warto skoncentrować się na opisywaniu własnych doświadczeń, unikając jednocześnie osądzania lub obwiniania źródła problemu4.
Jak w bezpieczny sposób udzielać wsparcia emocjonalnego?
Udzielanie wsparcia emocjonalnego wymaga empatii, zrozumienia oraz gotowości do wysłuchania. Istotne jest, aby być obecnym dla drugiej osoby, unikając bagatelizacji jej uczuć. Nie zawsze musimy zgadzać się z reakcjami czy decyzjami innych. Wsparcie nie polega koniecznie na udzielaniu rad, choć może stanowić jego część. Ważne jest, aby nie narzucać swojego zrozumienia za wszelką cenę.
Wyrażając wsparcie, powinniśmy skupić się na zrozumieniu uczuć drugiej osoby i okazaniu empatii. Można to osiągnąć poprzez słowa otuchy, wyrażenie zainteresowania lub zaoferowanie praktycznej pomocy. Czasem sama obecność drugiej osoby może stanowić wystarczające wsparcie.
Jeśli będziemy na siłę próbować narzucić swoje własne zdanie lub przekonywać drugą osobę, że może przezwyciężyć swoje uczucia siłą woli, w rzeczywistości możemy jedynie pogorszyć jej samopoczucie oraz zwiększyć jej poczucie niezrozumienia. Ważne jest, aby szanować i akceptować uczucia drugiej osoby, gdyż sami oczekujemy tego od innych.
Co robić, gdy brakuje wspierających nas osób w życiu?
Gdy brakuje bliskich relacji wsparcia, warto poszukać alternatywnych ścieżek, pamiętając, że w ten sposób dbamy o nasze podstawowe potrzeby emocjonalne i zwiększamy szanse na pokonanie trudności w bardziej korzystny dla nas sposób. Szukanie wsparcia nie jest oznaką słabości, lecz świadomości emocjonalnej. Można skorzystać z usług profesjonalistów, znaleźć grupy wsparcia społecznego lub skorzystać z dostępnych zasobów online. Istnieje także opcja skorzystania z infolinii czy fundacji specjalizujących się w świadczeniu różnorodnych form wsparcia.
Warto nie poddawać się i pamiętać, że rozmowy z innymi osobami przyczyniają się do zdobywania większej mądrości, zrozumienia różnych perspektyw, co w konsekwencji pozwala spojrzeć na własne problemy w nowym świetle. Co więcej, na każdym trudnym etapie swojego życia możemy trzymać się zapewnienia, że „bliski jest Pan tym, których serce jest złamane, i wybawia utrapionych na duchu”5, i z chęcią pokieruje On nami w poszukiwaniach właściwego wsparcia.
Przypisy
- Cloud H., Townsend J., Sztuka mówienia nie, Zondervann, 2017, str. 39
- Schemat deprywacji emocjonalnej. Samotność i wartość własnych potrzeb, Centrum Probalans, 07.08.2023, https://centrum-probalans.pl/schemat-deprywacji-emocjonalnej-samotnosc-i-wartosc-wlasnych-potrzeb/
- Koh 4,9-12
- Pluta E., 10 trudnych emocji. Chcesz dobrze żyć? Zacznij je wyrażać, Strefa Psyche Uniwersytetu SWPS, https://web.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/21048-10-trudnych-emocji-chcesz-dobrze-zyc-zacznij-je-wyrazac?dt=1702045413950
- Ps 34:19 BW
