„Nieprzydatne” narządy szczątkowe – świadectwo ewolucji?

Ponad 150 lat temu Karol Darwin przedstawił swój pogląd na temat struktur w ludzkim organizmie, które nazwał narządami szczątkowymi, uważając, że są to narządy dla nas bezużyteczne i słabo rozwinięte w porównaniu z tymi, które mieli nasi małpopodobni przodkowie. Należały do nich: wyrostek robaczkowy, migdałki, zęby mądrości, tarczyca, kość ogonowa, gęsia skórka oraz te mięśnie ucha, za pomocą których niektórzy ludzie mogą poruszać uszami.

Czy naprawdę nieprzydatne?

W wielu popularnych książkach i czasopismach nadal możemy czytać twierdzenia o bezużyteczności tak zwanych narządów szczątkowych. Osoby wierzące w ewolucję uważają, że kiedyś w naszej ewolucyjnej przeszłości narządy te pełniły określone funkcje i dlatego dziś widzimy u ludzi ich pozostałości.

Chyba najbardziej popularnym przykładem jest tu ludzki wyrostek robaczkowy. Jeszcze niedawno większość świeckich naukowców twierdziła, że w przeszłości nasz wyrostek robaczkowy był większy i pomagał w trawieniu błonnika roślinnego, jak to ma miejsce w przypadku królików. Z uwagi na fakt, że wyrostek robaczkowy u ludzi jest mniejszy niż ten u małp człekokształtnych, a także proporcjonalnie mniejszy niż u innych zwierząt, przyjęto, że w znacznym stopniu utracił on swoją dawniejszą użyteczność. Okazuje się jednak, że nadal pełni on w organizmie ludzkim bardzo ważną funkcję, o czym można przeczytać tutaj.

Prawda jest taka, że współczesne badania medyczne wykazały, że każdy z tych rzekomo szczątkowych narządów spełnia ważną rolę, a książka Jerry’ego Bergmana Vestitial Organs Are Fully Functional (tł. „Narządy szczątkowe są w pełni funkcjonalne”) dokumentuje funkcje większości tych narządów i struktur². Mimo to w niektórych podręcznikach biologii ciągle twierdzi się, że u ludzi występuje wiele takich narządów… Również w Encyklopedii Britannica można znaleźć informację, że ludzie mają ponad sto narządów szczątkowych!¹.

Konsekwencje błędnego zrozumienia

Twierdzenie, że niektóre organy w ludzkim ciele są bezużyteczne miało w przeszłości swoje praktyczne niechlubne efekty. Chodzi o migdałki. Pełnią one funkcję obronną – pomagają wykryć bakterie i produkują przeciwciała, wspomagając organizm w walce z infekcjami oraz alergenami.

W latach 30. usunięto migdałki ponad połowie wszystkich dzieci. Jednym z powodów było przekonanie lekarzy, że są one niepotrzebne i w późniejszym życiu mogą powodować problemy. Uważano więc, że najlepiej usuwać migdałki, kiedy dziecko jest małe. Gdy jednak naukowcy odkryli, że migdałki pomagają w obronie organizmu, liczba operacji błyskawicznie spadła. Dziś wskazaniem do usunięcia migdałków są przede wszystkim zaburzenia oddychania podczas snu, rzadziej ciężkie infekcje.

A zatem czy narządy szczątkowe wykazują ewolucję? Wygląda raczej na to, że narządy szczątkowe w ogóle nie istnieją!

Zdaniem niektórych ewolucjonistów…

Nawet w środowisku świeckich naukowców pojawiają się głosy, aby porzucić argument narządów szczątkowych jako dowód ewolucji. Na przykład ewolucjonista S.R. Scadding po przeprowadzeniu badań w tym temacie doszedł do następującego wniosku:

„Ponieważ nie jest możliwe jednoznaczne zidentyfikowanie bezużytecznych struktur, a struktura użytego argumentu nie jest naukowo uzasadniona, dochodzę do wniosku, że ‘narządy szczątkowe’ nie dostarczają żadnych szczególnych dowodów dla teorii ewolucji”³.

A jednak narządy szczątkowe nadal wykorzystywane są jako dowód ewolucji.

Wniosek

Oczywisty wniosek jest taki, że koncepcja ewolucyjnych narządów szczątkowych jest bezużyteczna, w dużej mierze spekulacyjna i z pewnością nie jest dobrą nauką.

Przypisy

1. Rogers, K. 7 Vestigial Features of the Human Body. Encyclopedia Britannica. Posted on Britannica.com.
2. Bergman, J. 1990. Vestigial Organs Are Fully Functional. Terre Haute, IN: Creation Research Society Books.
3. S.R. Scadding, “Do Vestigial Organs Provide Evidence for Evolution?” Evolutionary Theory 5 (1981): 173; https://answersingenesis.org/human-body/vestigial-organs/vestigial-organs-evidence-for-evolution/#fn_18

Opracowano na podstawie: J. Bergman, „Do “useless” organs prove humans evolved?”, Acts&Facts, Institute for Creation Research, kwiecień 2018, s. 20.