Król Salomon uznawany był za najmądrzejszego człowieka na świecie, ponieważ został obdarowany nadzwyczajną mądrością przez samego Boga. I jak czytamy w Księdze Przysłów: „Wesołe serce działa dobrze jak lekarstwo”1.
Naszym ludzkim obowiązkiem jest dbanie o dobry stan naszego ciała będącego świątynią Ducha Świętego. Należy jednak pamiętać, że człowiek nie składa się z samego ciała. Dopiero połączenie ciała z duchem i duszą stanowi całość. Dlatego do zachowania zdrowia powinniśmy dbać o wszystkie te sfery. Dziś przyjrzymy się wpływowi masażu na zdrowie.
Definicja
W języku polskim masaż nazywano niegdyś mięsieniem lub mieszaniem. Z racji faktu, że masaż rozwijał się na wielu kontynentach, jego znaczenia można doszukiwać się w wielu językach. W języku greckim massein oznacza „ugniatać”, w języku arabskim mass to „dotykać”, w hebrajskim machach to „dotykać” lub „macać”, wreszcie z języka francuskiego massage to „nacierać”. Masaż jest formą oddziaływania na ludzki organizm (choć prężnie rozwijają się masaże i terapie zwierząt, np. koni, psów i kotów) wykorzystującą różne bodźce mechaniczne w celu wywołania odczynu fizjologicznego ustroju. Może on mieć działanie lecznicze, profilaktyczne, relaksujące lub kosmetyczne2.
Rys historyczny
Masaż należy do najstarszych dziedzin wiedzy lekarskiej. Wywodzi się z Chin i Indii, i początkowo był elementem rytuałów religijnych.
Starożytna wiedza medyczna łączyła ciało z duchem i psychiką. Starożytni Egipcjanie około 2500 lat p.n.e. zapoczątkowali masaż stóp, który stał się podstawą do powstania refleksologii. Jednak dokładne instrukcje wykonywania masażu znajdujemy w hinduskiej księdze mądrości Weda pochodzącej z XVIII wieku p.n.e.
W starożytnej Grecji początkowo masaż był zabiegiem stosowanym w przypadku sportowców, którzy brali udział w igrzyskach olimpijskich. Z czasem zaobserwowano jego lecznicze właściwości i zaczęto stosować jako terapię medyczną. Rzymianie również rozumieli właściwości lecznicze masażu. W kronikach państwa rzymskiego można znaleźć notatkę o cierpieniu Juliusza Cezara spowodowanym rwą kulszową, która leczona była masażem z zastosowaniem technik głaskania, szczypania i ugniatania.
W okresie średniowiecza doszło do zahamowania rozwoju nauki i lecznictwa. Choroby były traktowane jako kara za grzechy. Jednak wśród polskiej ludności istniały łaźnie, w których ciało nagrzewane było kąpielami parowymi, następnie smagane rózgami. W takich łaźniach zatrudniani byli cyrulicy, którzy nacierali obolałe ciała maściami oraz rozcierali obolałe i obrzęknięte miejsca.
Temat masażu w pełni powrócił dopiero w XVI wieku we Francji dzięki nadwornemu lekarzowi Walezjuszów, Ambrożemu Pare.
Działanie masażu
Zabiegi masażu wpływają na cały organizm i istnieje wiele terapii, w których stosowane są jego techniki. Do głównych zalet masażu zalicza się:
- usuwanie napięć i stresu,
- usuwanie bólu,
- rozluźnianie mięśniowo-powięziowe,
- natlenienie i odżywienie komórek,
- spalanie tkanki tłuszczowej,
- usuwanie obrzęków,
- usuwanie cellulitu,
- przyspieszenie metabolizmu,
- usuwanie toksyn i nadmiaru płynów ustrojowych z organizmu,
- uelastycznienie mięśni i skóry,
- regulację cyrkulacji krwi i limfy,
- przyspieszenie regeneracji komórek ciała,
- ścieranie martwego naskórka,
- poprawę kolorytu skóry,
- wspomaganie usuwania śluzu z układu oddechowego,
- wspomaganie pracy mięśnia sercowego,
- wspomaganie pracy płuc,
- poprawę funkcjonowania gruczołów łojowych,
- zwiększenie apetytu,
- zwiększenie zakresu ruchu stawów3.
Wskazania do masażu
Masaż ma zastosowanie w przypadku licznych jednostek chorobowych. W medycynie chińskiej istnieje aż 90 zaburzeń, które leczone są wyłącznie za pomocą masażu. Poniżej najczęstsze schorzenia, w których można stosować masaż:
- przewlekła niewydolność krążenia obwodowego,
- obniżone ciśnienie krwi,
- otłuszczenie serca nieznacznego stopnia,
- stwardnienie tętnic obwodowych,
- zespoły żylakowe bez owrzodzeń,
- rozedma płuc,
- niedodma płuc,
- przewlekły nieżyt oskrzeli,
- astma oskrzelowa w okresie międzynapadowym,
- stany po zapaleniu płuc, opłucnej i oskrzeli,
- zaburzenia odżywcze skóry,
- choroby naczyń limfatycznych,
- przewlekłe odmrożenia,
- blizny pourazowe i pozabiegowe,
- doły poinsulinowe,
- zmarszczki, szara skóra,
- przeciwdziałanie zanikom mięśniowym z nieczynności,
- dla uzyskania masy mięśniowej,
- zaniki mięśniowe pochodzenia neurogennego,
- zmiażdżenia mięśni,
- zerwania włókien mięśniowych,
- wylewy krwawe śródmięśniowe,
- zmęczenie mięśni po wysiłku fizycznym,
- przewlekłe stany zapalne mięśni,
- niedowład żołądka i jelit,
- zaparcia nawykowe,
- opadnięcie trzewi,
- przewlekłe zapalenie nerwów,
- nerwobóle,
- zapalenia wielonerwowe splotów nerwowych,
- zespół wypadnięcia krążka międzykręgowego,
- zapalenie przednich rogów rdzenia,
- stany po urazach ośrodkowego układu nerwowego,
- choroby mózgu, opon mózgowych i naczyń krwionośnych mózgu
- stłuczenia,
- skręcenia,
- zwichnięcia,
- zmiany przeciążeniowe narządu ruchu,
- przewlekłe zapalenia stawów, mięśni i ścięgien,
- zmiany zniekształcające kostno-stawowe,
- stany przed i po zabiegach operacyjnych narządu ruchu,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze,
- dysplazja stawów biodrowych dzieci,
- zwichnięcie stawu biodrowego,
- wady postawy,
- choroby zawodowe (choroba wibracyjna, nerwobóle, nerwice ruchowe, przewlekła postać choroby Banga, przewlekła postać choroby kesonowej)4.
Zakończenie
Masaż – praktyka sięgająca najdawniejszych czasów – stanowi integralną część troski o zdrowie fizyczne, psychiczne i duchowe. Dzięki różnorodnym technikom odzyskuje się równowagę ciała, pobudza się naturalne procesy regeneracyjne, a także łagodzi się dolegliwości związane z różnymi jednostkami chorobowymi. Współczesne zastosowania masażu obejmują szerokie spektrum, od leczenia dolegliwości mięśniowych po poprawę stanu naczyń krwionośnych czy przeciwdziałanie stresowi. W ten sposób, dbając o jedność ciała, ducha i duszy, masaż staje się nie tylko elementem dziedzictwa historycznego, ale także skutecznym narzędziem wspierającym zdrowie i dobre samopoczucie.
Przypisy
- Prz 17,22 UBG.
- Hasło „Masaż”, Leksykon masażu i terminów komplementarnych, http://www.leksykonmasazu.pl/slowko/masaz/11 [dostęp: 21.01.2024].
- Jak masaż działa na zdrowie i kondycję psychiczną?, https://fizjo-pomoc.pl/porady-fizjoterapia/jak-masaz-dziala-na-zdrowie-i-kondycje-psychiczna/ [dostęp: 21.01.2024].
- A. Zborowski, Omówienie poszczególnych technik masażu, w: Masaż klasyczny¸ Kraków 2008, s. 29-32.