Leczenie bólu u sportowców: fizjoterapia jako alternatywa dla leków

Sport to nie tylko przyjemność, ale również wyzwanie dla organizmu, które może powodować ból. Sportowcy często sięgają po leki, aby go uśmierzyć i wrócić do treningów. Istnieje jednak alternatywa – fizjoterapia, która może być skuteczną i bezpieczną metodą leczenia bólu u sportowców.

Ból jest naturalną reakcją organizmu na uraz lub przeciążenie. U sportowców, którzy regularnie trenują i narażają swoje ciała na intensywny wysiłek, ból jest częstym problemem. Chociaż leki potrafią przynieść szybką ulgę, mogą mieć również skutki uboczne i nie zawsze rozwiązują przyczynę bólu. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, jak fizjoterapia może pomóc w leczeniu bólu u sportowców.

Ból

Na początku przyjrzyjmy się bliżej bólowi. Aktualna definicja bólu, proponowana przez IASP (International Association for the Study of Pain) jest następująca: ból to przykre doznanie czuciowe i emocjonalne, związane lub przypominające doznanie związane z aktualnie występującym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek. Ból jest zawsze osobistym doświadczeniem, uwarunkowanym czynnikami biologicznymi, psychicznymi i społecznymi. Należy pamiętać, że reakcja werbalna na ból jest tylko jednym z wielu zachowań wyrażających ból, dlatego nie można negować możliwości odczuwania bólu przez istoty niezdolne do komunikowania się – mowa tu zarówno o ludziach, jak i zwierzętach¹.

Rodzaje bólu

Nie należy traktować bólu jako czegoś złego, ponieważ spełnia on bardzo istotną funkcję w życiu ludzi i zwierząt – rolę ostrzegawczo-obronną. Wyzwala odruchową i behawioralną odpowiedź organizmu, by go jak najlepiej chronić oraz zminimalizować skutki uszkodzenia. Niestety są sytuacje, gdy ból przestaje być sygnałem alarmującym, a przeradza się w źródło cierpienia, prowadząc do obniżenia jakości życia. Do takich zjawisk zaliczamy ból przewlekły, który trwa pomimo wygojenia tkanek. Towarzyszy on chorobom przewlekłym, np. chorobie zwyrodnieniowej stawów czy chorobie nowotworowej. Wówczas ból staje się stanem chorobowym samym w sobie².

Istnieje kilka kategorii bólu, które różnicujemy ze względu na mechanizm jego powstawania oraz czas trwania. Do najważniejszych należą:

• Ból receptorowy: ten rodzaj bólu jest wywołany przez bezpośrednie podrażnienie receptorów bólowych w tkankach.
• Ból neuropatyczny: jest spowodowany uszkodzeniem lub dysfunkcją układu nerwowego.
• Ból psychogenny: ma podłoże psychologiczne i emocjonalne.
• Ból ostry: jest zwykle silny i krótkotrwały, często związany z urazem lub chorobą.
• Ból przewlekły: trwa dłużej niż 3 miesiące i może mieć różne przyczyny, takie jak choroby przewlekłe lub urazy.

Ból nie musi być koniecznie dolegliwością o jednym podłożu, wówczas mówimy o bólu mieszanym, który łączy w sobie cechy kilku kategorii³.

Ból a fizjoterapia

Współczesna fizjoterapia opiera się na szerokiej wiedzy z zakresu anatomii, fizjologii i biomechaniki. Kluczowym aspektem jest dokładna diagnostyka, która pozwala na dobranie odpowiedniej terapii, dopasowanej do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Fizjoterapeuci stosują szereg nowoczesnych, kompleksowych i skutecznych metod leczenia bólu i pracy z pacjentem, m.in.:

• osteopatię,
• Fascial Distortion Model,
• neuromobilizacje,
• pracę na punktach spustowych,
• manipulacje powięzi,
• terapię manualną,
• terapię mięśniowo-powięziową.

Wybór odpowiednich metod zależy od rodzaju bólu, jego przyczyny i indywidualnych potrzeb pacjenta.

Ból a fizykoterapia

Prądy TENS to jedna z nowoczesnych nieinwazyjnych metod leczenia bólu. TENS jest przezskórną stymulacją nerwów obwodowych z wykorzystaniem prądu. Celem terapii prądami TENS jest zablokowanie przepływu informacji o bólu. Znajduje ona szerokie zastosowanie zarówno w leczeniu stanów ostrych, jak i przewlekłych.

Krioterapia miejscowa to zabieg wykorzystujący niską temperaturę do zniwelowania bólu o działaniu lokalnym. Wykorzystuje schłodzone powietrze, dwutlenek węgla lub ciekły azot.

Ultradźwięki to metoda wykorzystująca drgania akustyczne (niesłyszalne dla ludzkiego ucha), które są pochłaniane przez tkanki, w ten sposób niwelując ból. Dodatkowo mają działanie przeciwzapalne, wspomagają regenerację blizn oraz rozszerzają naczynia krwionośne.

Laseroterapia jest stale rozwijającą się metodą leczenia bólu. Laser jest szeroko stosowany w medycynie. W przypadku fizjoterapii energia świetlna jest kierowana punktowo do głębszych tkanek, redukując ból, przyspieszając gojenie ran skórnych i uszkodzeń kości oraz stawów.

Pole magnetyczne o niskiej częstotliwości ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe oraz uspokajające. Przyspiesza regenerację tkanek⁴.

Zakończenie

Fizjoterapia oferuje szeroki wachlarz metod, które mogą skutecznie złagodzić ból u sportowców, zarówno ostry, jak i przewlekły. Nowoczesne techniki, połączone z wiedzą i doświadczeniem fizjoterapeuty, pozwalają nie tylko na eliminację bólu, ale również na przywrócenie pełnej sprawności i powrót do treningów.

Dbajmy o zdrowie i kondycję, korzystając z bezpiecznych i naturalnych metod leczenia. Fizjoterapia to klucz do powrotu do gry bez bólu i kontuzji.

Przypisy

1. Ból – definicja IASP 2020, Polskie Towarzystwo Badania Bólu, https://ptbb.pl/aktualnosci/17-aktualnosci/556-bol-definicja-iasp-2020 [dostęp: 09.06.2024].
2. M. Kocot-Kępska, J. Dobrogowski, Rodzaje bólu, Medycyna Praktyczna, 19.03.2018, https://www.mp.pl/medycynarodzinna/leczenie-bolu/183090,rodzaje-bolu [dostęp: 09.06.2024].
3. M. Marszałek, Czym jest ból? Klasyfikacja, pomiar i odczuwanie bólu, Apteline, 15.10.2018, https://apteline.pl/artykuly/czym-jest-bol-klasyfikacja-pomiar-i-odczuwanie-bolu [dostęp: 09.06.2024].
4. Leczenie bólu – nowoczesne i nieinwazyjne metody, MobileMed, https://www.mobilemed.pl/leczenie-bolu-nowoczesne-nieinwazyjne-metody/ [dostęp: 09.06.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.