Lakówka ametystowa (Laccaria amethystina (Huds.) Cooke) to gatunek grzybów z rodziny piestróweczkowatych (Hydnangiaceae).
Nazewnictwo
Lakówka ametystowa po raz pierwszy została zdiagnozowana w 1778 r. przez Williama Hudsona, który nadał jej nazwę Agaricus amethystinus. Obecną nazwę, uznaną przez Index Fungorum, nadał jej w 1884 r. Mordecai Cubitt Cooke, przenosząc grzyba do rodzaju Laccaria.
Lakówka ametystowa jest niewielka i choć swoją nazwę zawdzięcza fioletowej barwie – łudząco podobną do tej, którą charakteryzuje się kamień szlachetny ametyst – to wraz z upływem czasu zdecydowanie bliżej jej do odcieni żółtego oraz brązowego.
Morfologia
Kapelusz grzyba osiąga 2–6 cm średnicy. U młodych okazów jest półkulisty lub dzwonkowaty z podwiniętym brzegiem i wgłębieniem na środku, u starszych staje się łukowaty, w końcu płaski i lejkowaty o pofałdowanych brzegach. Jest higrofaniczny – zmienia barwę pod wpływem nasiąknięcia wodą. Skórka jest gładka, u dorosłych okazów delikatnie płatowata i o lekko żłobionych brzegach. W czasie wilgotnej pogody ma kolor fioletowy lub brązowofioletowy, w czasie suchej, lub u starszych okazów, białawofioletowawy. Blaszki ma grube, rzadkie, często pofalowane. Są szeroko przyrośnięte do trzonu lub nieco tylko zbiegające. U młodych okazów są fioletowe, później oprószone białawo zarodnikami.
Nawet gdy owocniki są wyblaknięte, ich blaszki pozostają fioletowe. Trzon ma 3–12 cm wysokości i 3–10 mm grubości. Jest pusty w środku, włóknisty, dołem nieco zgrubiały. Kolor ma taki sam jak kapelusz. Miąższ jest wodnisty, w czasie wilgotnej pogody lekko fioletowy, w czasie suchej różowobrązowawy, o niewyraźnym zapachu i smaku. Zarodniki są barwy białej, brodawkowane, o rozmiarach 7–10 μm.
Występowanie
Lakówka ametystowa to gatunek szeroko rozprzestrzeniony. Występuje w Azji, Europie, Ameryce Północnej, Środkowej i w Nowej Zelandii. W Europie Środkowej gatunek jest pospolity. Również w Polsce występuje pospolicie. Rośnie nie tylko w lasach, ale również w ogrodach, parkach i innych siedliskach na spróchniałym drewnie lub na ziemi, zarówno pod drzewami liściastymi, jak i iglastymi, najczęściej jednak pod drzewami z rzędu bukowców (Fagales).
Badania naukowe wykazały, że lakówka ametystowa jest grzybem azotolubnym, dlatego najliczniej i najobficiej rośnie w glebie o dużej zawartości amoniaku i związków azotu. Te preferencje glebowe powodują, że może występować w miejscach po dawnych latrynach, cmentarzach, masowych grobach i miejscach zakopania zwłok.
Znaczenie kulinarne
Lakówka ametystowa to grzyb jadalny, jednak niezbyt smaczny, poza tym o małych rozmiarach, dlatego nie ma praktycznego znaczenia spożywczego. Bywa wykorzystywana do komponowania sałatek i dekorowania innych dań grzybowych. Co ciekawe, grzyb podczas gotowania nie traci swojego fioletowego koloru.
Gatunki podobne
Istnieje możliwość pomylenia lakówki z trującą grzybówką fioletowawą (Mycena pura), której owocnik jest smukły i o charakterystycznym zapachu rzodkiewki lub rzepy. Lakówka ametystowa może też zostać pomylona z liliową odmianą trującego strzępiaka ziemistoblaszkowego (Inocybe geophylla), który różni się od niej garbkiem na kapeluszu i nieprzyjemnym zapachem.
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Lakówka_ametystowa
- https://podroze.onet.pl/przyroda/lakowka-ametystowa-laccaria-amethystina-grzyb-ktory-symbolizuje-smierc/f8pje3b
- https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/lakowka-ametystowa
- https://www.medianauka.pl/lakowka-ametystowa
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Norbert Nagel. Licencja: CC BY-SA 3.0.
