Dlaczego atakują nas komary?

Zobacz również

Strona głównaZiemia i kosmosBiologiaDlaczego atakują nas komary?

Znamy je z uciążliwych dla nas, ludzi, gustów żywieniowych. Potrafią nas zlokalizować między innymi dzięki zdolności wykrywania dwutlenku węgla (CO2) w naszym oddechu. Wydawałoby się więc, że komary zostały zaprojektowane do pasożytniczego trybu życia i w tym celu wyposażone w zdolność do namierzania posiłków z krwi. Ale jak to się ma do twierdzeń kreacjonistów, że wszystkie zwierzęta zostały pierwotnie stworzone do wegetariańskiego stylu życia? Ostatnie badania ujawniają coś więcej na ten temat.

Kwiaty i dwutlenek węgla

Ciekawe jest to, że nie tylko komary, ale również wiele innych owadów – takich, które nie żywią się krwią – posiada zdolność wyczuwania CO21-3. Dlaczego? Nowe badania ujawniły, że odpowiedź znajduje się w  kwiatach4-6.

Ćmy zawisaki tytoniowe (łac. Manduca sexta), które żywią się nektarem, preferują występujący w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych kwiat Datura wrightii. Kwiat ten otwiera się o zmierzchu, a następnego dnia więdnie. Naukowcy odkryli, że po otwarciu kwiata uwalniana jest znaczna ilość CO2 – więcej niż wystarczająca do wykrycia przez ćmę. Uwalniający się gaz przyciąga ćmy do bardzo słodkiego posiłku, a ćma zapyla kwiat. Wraz ze spadkiem produkcji nektaru wydzielanego gazu jest coraz mniej, co dla ćmy jest sygnałem, aby zająć się świeżymi kwiatami4,7,8.

Laboratoryjne eksperymenty przeprowadzone z użyciem dwóch zastępczych kwiatów wykonanych z białego papieru bawełnianego, które emitowały różne poziomy CO2, wykazały, że dziewięćdziesiąt pięć procent testowanych ciem wybrało kwiat o wyższym poziomie CO24.

Komary szukają ciepła

Komary namierzają nas również dzięki ciepłocie naszego ciała, z łatwością wyczuwając naszą podwyższoną energię cieplną na tle temperatury otoczenia. Jednak wiele owadów, które nie żywią się krwią, również potrafi wykrywać ciepło – w kwiatach. Okazuje się bowiem, że rośliny posiadają zdolność do znacznego podnoszenia temperatury kwiatów, aby zapylanie mogło przebiegać z większym sukcesem5,6 – niektóre mogą podnieść temperaturę kwiatów nawet o 12°C powyżej temperatury otoczającego powietrza9. Na przykład kwiat Magnolii sprengeri wydziela wystarczającą ilość ciepła, aby przyciągnąć owady zapylające, zwiększa lotność zapachu i nagradza chrząszcze nocnym ciepłem.5,9,10

Wracając do komarów…

Komary żywią się nektarem. Jest on podstawowym źródłem ich pożywienia. Lubią też gnijące owoce i spadź. Dzięki umiejętności wykrywania CO2 i ciepła odnajdują roślinne źródła pożywienia, co zostało udowodnione w badaniach z 2019 roku. Naukowcy wykorzystali kwiaty wrotyczu pospolitego, zarówno w terenie, jak i w laboratorium, aby zbadać zachowania żerujących komarów. Okazało się, że o zmierzchu, gdy przychodzi pora posiłku komarów, stężenie CO2 w otoczeniu kwiatu wrotyczu pospolitego znacznie wzrasta. Ustalono również, że komary faktycznie wykorzystywały CO2 jako wskazówkę do odżywiania się nektarem11.

Poza tym komary, poszukując pożywienia, kierują się również kolorami kwiatów12,13 oraz specyficznymi substancjami chemicznymi, które są obecne zarówno na roślinie, jak i w nektarze14. Co ciekawe, ludzka skóra i oddech wydzielają 9 z 20 substancji chemicznych, które występują w kwiatach lubianych przez komary15.

A zatem zdolność owadów do wyczuwania CO2, ciepła i różnych związków chemicznych nie są jedynie cechami pasożytów ssących krew. A skoro owady powszechnie przystosowane są do odżywiania się kwiatami, to najprawdopodobniej również komary w taki sposób zostały stworzone. W Księdze Rodzaju 1,29-30 czytamy, że na początku wszystkie stworzenia były wegetarianami, więc i komary wyposażone były w te same narzędzia, które posiadają dzisiaj, i nie musiały ich rozwijać po tym, jak Ziemia została przeklęta z powodu grzechu. Jedynie użycie tych narzędzi uległo zmianie.

Skąd taka zmiana?

Odpowiedzią może być wymarcie. Z wielu różnych powodów wyginęło mnóstwo gatunków roślin, a komary do składania jaj potrzebują innej diety niż większość owadów. Obecnie rośliny na Ziemi nie zapewniają komarom łatwego dostępu do wszystkich potrzebnych im do rozwoju składników odżywczych. Wymarłe (na przykład w wyniku potopu) rośliny mogły mieć kwiaty wytwarzające ciepło, CO2, lotne zapachy i nektar zawierający wszystkie niezbędne dla komarów składniki odżywcze. Komary są elastyczne, jeśli chodzi o pokarm16,17 – odkryły i nauczyły się, że potrzebne im składniki odżywcze znajdują się we krwi.

Ewolucyjni autorzy wspomnianego wyżej badania z 2019 roku doszli do podobnego wniosku, stwierdzając, że „hematofagia [odżywianie się krwią] komarów mogła wyniknąć z fitofagii [roślinożerność]”11. Są zdania, że komary pierwotnie wyposażone były we wszystkie obecne umiejętności po to, aby żywić się wyłącznie kwiatami, a nie krwią, jednak w którymś momencie ewolucyjnej ścieżki zaczęły odżywiać się krwią18.

Wniosek

Następnym razem, gdy dopadnie cię komar, zrozum go, że jest głodny i stara się przetrwać dzięki narzędziom, w które został wyposażony – pierwotnie w nieszkodliwym celu – w momencie stworzenia.


Przypisy

  1. Stange, G. 1996. Sensory and Behavioral Responses of Terrestrial Invertebrates to Biogenic Carbon Dioxide Gradients. In Advances in Bioclimatology, vol. 4. Stanhill, G., ed. Berlin: Springer, 223-253.
  2. Stange, G. and S. Stowe. 1999. Carbon-dioxide sensing structures in terrestrial arthropods. Microscopy Research & Technique. 47 (6): 416-427.
  3. van Breugel, F., A. Huda, and M. H. Dickinson. 2018. Distinct activity-gated pathways mediate attraction and aversion to CO2 in Drosophila. Nature. 564 (7736 ): 420-424.
  4. Thom, C. et al. 2004. Floral CO2 Reveals Flower Profitability to Moths. Journal of Chemical Ecology. 30 (6): 1285-1288.
  5. Wang, R. and Z. Zhang. 2015. Floral thermogenesis: An adaptive strategy of pollination biology in Magnoliaceae. Communicative & Integrative Biology. 8 (1): e992746.
  6. Stankunas, E. Plants that generate heat. Technology.org. Posted on Technology.org July 24, 2014, data dostępu: lipiec 2021.
  7. Guerenstein, P. G. et al. 2004. Floral CO2 emission may indicate food abundance to nectar-feeding moths. Naturwissenschaften. 91: 329-333.
  8. Goyret, J., P. M. Markwell, and R. A. Raguso. 2008. Context- and scale-dependent effects of floral CO2 on nectar foraging by Manduca sexta. PNAS. 105 (12): 4565-4570.
  9. Kikukatsu, I. et al. 2004. Temperature-triggered periodical thermogenic oscillations in skunk cabbage (Symplocarpus foetidus). Plant and Cell Physiology. 45 (3): 257-264.
  10. Watling, J. R. et al. 2008. Mechanisms of thermoregulation in plants. Plant Signaling & Behavior. 3 (8): 595–597.
  11. Peach, D. A. H. et al. 2019. Multimodal floral cues guide mosquitoes to tansy inflorescences. Scientific Reports. 9 (1): 3908.
  12. Grimstad, P. R. and G. R. DeFoliart. 1974. Nectar Sources of Wisconsin Mosquitoes. Journal Medical Entomology. 11 (3): 331-341.
  13. Andersson, H. and T. G. Jaenson. 1987. Nectar feeding by mosquitoes in Sweden, with special reference to Culex pipiens and Cx torrentium. Medical Veterinary Entomology. 1: 59-64.
  14. Nyasembe, V. O. and B. Torto. 2014. Volatile phytochemicals as mosquito semiochemicals. Phytochemistry Letters. 8: 196-201.
  15. Nikbakhtzadeh, M. R. et al. 2014. Olfactory Basis of Floral Preference of the Malaria Vector Anopheles gambiae (Diptera: Culicidae) Among Common African Plants. Journal of Vector Ecology. 39: 372-383.
  16. Hagan, R. W. et al. 2018. Dehydration prompts increased activity and blood feeding by mosquitoes. Scientific Reports. 8: 6804.
  17. Vinauger, C. et al. 2018. Modulation of Host Learning in Aedes aegypti Mosquitoes. Current Biology. 28: 333-344
  18. Przesiąknięty krwią skamieniały komar ze skał potopowych wskazuje na to, że zmiana prawdopodobnie nastąpiła przed potopem. Zobacz: Thomas, B. Bloody Mosquito Fossil Supports Recent Creation. Creation Science Update. Posted on ICR.org October 25, 2013, data dostępu: lipiec 2021.

Opracowano na podstawie: S. Arledge, „Why mosquitoes attack: mystery solved”, Acts&Facts, Institute for Creation Research, październik 2020, s. 17-19.

Zobacz również

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook