Jak miłość wpływa na mózg – cz. 1: Czym jest prawdziwa miłość

Miłość to jedno z najbardziej złożonych uczuć, mogące trwać latami, a mimo to nie przemijać. Uczucie to dotyka zarówno ludzi młodych, jak i starszych. Co zadziwiające, miłość okazywana jednego dnia, już po chwili może przerodzić się w nienawiść. Czy wtedy również mamy do czynienia z miłością? Sprawdźmy więc, czym jest miłość, jakie ma cechy i jak wpływa na nasz mózg.

Czym jest miłość

Na to, czym jest miłość, nie ma tak naprawdę jednoznacznej odpowiedzi. Można się skupić tylko na emocjach i otrzymać tysiące definicji, jak również na reakcjach zachodzących w naszym mózgu i stwierdzić, że miłość to nic innego jak procesy chemiczne. Kto ma rację? Po części jedni i drudzy. Zacznijmy może najpierw od tej pierwszej, czyli miłości opartej na uczuciach, przy okazji patrząc, jakimi cechami się wyróżnia.

Według Słownika Języka Polskiego miłość można określić na podstawie sześciu podpunktów¹. Są to:

• głębokie uczucie do drugiej osoby, któremu zwykle towarzyszy pożądanie,
• silna więź, jaka łączy ludzi sobie bliskich,
• poczucie silnej więzi z czymś, co jest dla kogoś wielką wartością,
• głębokie zainteresowanie czymś, znajdowanie w czymś przyjemności,
• obiekt czyichś uczuć i pragnień,
• pożycie seksualne.

Jak widzimy, opis miłości wg słownika sprowadza się nie tylko do uczuć do drugiej osoby i jej pożądania, ale również do przedmiotu, czy zainteresowania. W relacjach międzyludzkich nad wyraz często występuje sfera seksualna. Czy rzeczywiście miłość powinniśmy określać aż tak małostkowo? Czy nie mieszamy czasem prawdziwej miłości z pragnieniem seksualnym?

Ktoś, kto prawdziwie kocha, powinien sobie zadać pytania typu:

• Czy chcę być z tą osobą, jeśli nie będę miał/miała z nią stosunków seksualnych.
  
• Czy nie opuszczę tej osoby, jeśli stanie jej się coś złego, np. paraliż całego ciała.

Jeśli wciąż będziemy chcieli być z nią lub nim, to można powiedzieć, że kierunek ku prawdziwej miłości jest prawdziwy. Pozostają jeszcze sprawy naszego egoizmu. Zarówno dziś, jak i w przeszłości związki partnerskie zawierane są m.in. z powodów materialnych. Być może gdybyśmy przed ślubem zadawali sobie powyższe pytania i nie patrzyli na pieniądze, to na świecie nie byłoby tyle rozwodów. Dla przykładu w Polsce w 2023 roku na 1000 nowo zawieranych małżeństw przypadło aż 460 rozwodów dla osób żyjących w miastach, a 260 na wsiach².

Miłość do bliźniego

Przykład prawdziwej miłości znajdziemy w Piśmie Świętym. Przeczytać w nim możemy: „Tak bowiem Bóg umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.” (Ewangelia Jana 3,16 UBG). Zwróćmy uwagę, że cierpienie w imię miłości dotyczyło zarówno Ojca, jak i Syna. Ból, jaki był zadawany Jezusowi, mógł zostać w każdej chwili przerwany za sprawą mocy Bożej, a mimo to proces ukrzyżowania został przeprowadzony.

Bóg będąc obecny tam, gdzie maltretowano Jego Syna, znosił ból na równi z Nim. Który z kochających rodziców, widząc, jak biją do nieprzytomności, a potem zabijają jego dziecko, przeszedłby obojętnie i nie przerwał tego, gdyby miał taką możliwość? Zastanówmy się, jakie katusze musiał przechodzić Ojciec. Miłość okazana nam przez Stworzyciela jest największa, jaką mogła doświadczyć ludzkość.

Kolejny przykład wielkiej miłości, tym razem do bliźniego, a nie bezpośrednio do ukochanej osoby, znajdziemy w Drugiej Księdze Królewskiej 6,18-23. Czytamy tam, jak oddział Aramejczyków zaatakował ziemie Izraela i z powodu cudu, jaki nastąpił, trafili do Samarii – miasta izraelskiego. Hebrajczycy, choć mieli możliwość zabicia ich, nie zrobili tego. Postąpili wręcz odwrotnie. Przygotowali dla nich wielką ucztę, a gdy ci najedli się i napoili, zostali odprawieni do swego pana. Odtąd przez pewien okres Aramejczycy nie wyruszali już na łupieżcze wyprawy do Izraela. Widzimy tu, jak miłość okazana wrogowi spowodowała, że ten zaprzestał stosowania przemocy.

Miłość to również Boże przebaczenie

W ludobójstwie, jakie toczyło się w Rwandzie, możemy znaleźć kolejne przykłady miłości do bliźniego. Immaculée Ilibagiza straciła wówczas rodziców i dwóch braci, którzy zostali zamordowani. Po zakończonych prześladowaniach odwiedziła w więzieniu zabójcę swojej matki. Przebaczyła mu!

Immaculée spotkała również na swojej drodze życia inną kobietę – Florence. Ta została zaatakowana maczetami i zrzucona z klifu. Przeżyła! Przeżyła, leżąc bez ruchu pod zwłokami. Powiedziała Immaculée: „Mogę tylko wierzyć, że Bóg mnie po coś oszczędził”. Immaculée odpowiedziała na to: „Jesteś taka jak ja, zostałaś pozostawiona, aby opowiadać naszą historię”. Dla niej ta historia oznaczała szerzenie przesłania Bożej wszechogarniającej miłości i przebaczenia³.

Jakie są cechy miłości

Miłość, będąca jednym z najgłębszych uczuć, posiada też swoje cechy, a tych wymienia się wiele. Zobaczmy, jakie cechy prawdziwej miłości zostały wymienione prawie 2000 lat temu w jednym z najstarszych dzieł ludzkości, czyli Piśmie Świętym.

„Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego; nie cieszy się z niesprawiedliwości, lecz współweseli się z prawdą. Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje, [nie jest] jak proroctwa, które się skończą, albo jak dar języków, który zniknie, lub jak wiedza, której zabraknie” Pierwszy List do Koryntian 13,4-8 (BT).

Mówi się, że prawdziwa miłość jest bezinteresowna, inaczej zwana altruistyczną. Cóż to znaczy? Odpowiedzieć by można, że miłość ta cechuje się bezwarunkowością, czyli kochamy bez względu na wszystko. Nie patrzymy na złe strony, one nie powinny mieć wówczas znaczenia, bo miłość je przezwycięża. Kochamy kogoś bez względu na jego wady czy zalety, nie oczekujemy nic w zamian. Jesteśmy gotowi na poświęcenia kosztem własnego dobra. Taką miłością obdarzył nas Bóg. Kocha nas bez względu na to, jacy jesteśmy. Pan miłuje zarówno dobrych, jak i złych, w tym najgorszych z najgorszych. Czy miłością obdarzył też seryjnego mordercę, ludobójcę lub seryjnego gwałciciela? Tak!

W miłości fundamentalną cechą jest również wybaczanie. Jeśli nie jesteśmy w stanie przebaczyć urazów i będziemy chować je w naszym sercu, a dokładniej rzecz ujmując w mózgu, to miłość nie stanie się silniejsza i trwalsza. Bez wybaczenia stale będziemy cierpieć z powodu wyrządzonej krzywdy.

Czy jeśli kochamy drugą osobę, a wiemy, że ona z kimś innym byłaby bardziej szczęśliwa, to czy w imię miłości do niej powinniśmy się z nią rozstać? W okresie małżeństwa jest to wykluczone, bo składaliśmy przysięgę. A co, gdy miłość z naszej strony rozwinęła się przed ślubem? Czy w takim wypadku miłość bezinteresowna powinna mieć zastosowanie dla dobra drugiej strony?

Z jednej strony można by odpowiedzieć, że zawsze należy mieć nadzieję, że coś się w tej kwestii poprawi. Wszak mówi się, że wiara czyni cuda, a ludzie wierzący (niewierzący oczywiście również) mogą zwrócić się do Boga o pomoc. Z drugiej strony jedną z cech miłości jest pragnienie szczęścia drugiej osoby.

Miłość i nienawiść

O miłości i nienawiści zwykło się mówić, że dzieli je cienka granica, a wręcz że są dwiema stronami tej samej monety⁴. Choć z pozoru może się to wydawać prawdą, to gdy zagłębimy się w definicję prawdziwej miłości, opisanej powyżej, zauważymy, że gdyby była ona prawdziwa i szczera, to nienawiść by nie nastąpiła. W takich przypadkach ewidentnie zabrakło wybaczenia. Można rzec, że miłość przerodzona w nienawiść była miłością powierzchowną⁵.

Poznaliśmy już, czym jest miłość oraz jakie ma cechy. W drugiej części zobaczymy, jak miłość wpływa na nasz mózg.

Przypisy

1. https://sjp.pwn.pl/slowniki/miłość.html [dostęp 12.06.2024].
2. https://mondaynews.pl/do-sadow-w-ubr-trafilo-blisko-81-tys-pozwow-rozwodowych-wzrost-rdr-jest-na-poziomie-3-proc [dostęp 12.06.2024].
3. G. M. Anderson, A Survivors Story: Immacule Ilibagiza’s passage to forgiveness, 23.11.2009, https://www.americamagazine.org/issue/716/article/survivors-story [dostęp 12.06.2024].
4. M. Dąbrowska, Od miłości do nienawiści. Jak uczucia potrafią się zmieniać, 14.02.2024, https://twojpsycholog.pl/blog/od-milosci-do-nienawisci-jak-uczucia-potrafia-sie-zmieniac [dostęp 12.06.2024].
5. A. D. Hart, Trwały ślad, https://wdrodze.pl/article/trwaly-slad/ [dostęp 12.06.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.