Kiedy masaż NIE jest opcją: przeciwwskazania do masażu

W Księdze Psalmów napisano: „Błogosław, moja duszo, Pana, i nie zapominaj o wszystkich jego dobrodziejstwach”¹. Bóg w swojej miłości obdarzył nas wieloma błogosławieństwami. Jednym z nich jest zdrowie. On troszczy się o nas i o nasze zdrowie, obdarzając nas mądrością, aby dokonywać mądrych wyborów.

Gdy udajemy się na masaż lub go wykonujemy, należy pamiętać o jego wpływie na organizm. Nie w każdym przypadku masaż jest wskazany. Są sytuacje, w których należy go unikać.

Wywiad

Podstawą masażu powinien być wywiad. W rękach masażysty jest bowiem zdrowie pacjenta, nawet gdy jest to zwykły, klasyczny masaż. Ustalenie możliwego ryzyka jest kluczowe, aby nie zaszkodzić i nie doprowadzić do pogorszenia stanu pacjenta.

Wywiad dzieli się na trzy sekcje. W pierwszej znajdują się informacje stałe, takie jak: imię, nazwisko, wiek, płeć, zawód, rodzaj wykonywanej pracy w czasie ostatnich pięciu lat, rozpoznanie medyczne, choroby współistniejące, czas, kiedy wystąpiły objawy choroby, z którymi pacjent przyszedł, jakie leczenie było prowadzone dotychczas i z jakim skutkiem, od kiedy prowadzone było leczenie oraz ilość wykonanych zabiegów, stosowane zabiegi współtowarzyszące, wyniki badań oraz reakcja organizmu na masaż i inne zabiegi.

W drugiej sekcji pozyskiwane są informacje zmienne, których pozyskiwanie jest zależne od ośrodka i masażysty: temperatura ciała, ciśnienie krwi (należy je zmierzyć przed zabiegiem i po nim), dolegliwości sercowe, kłopoty z oddychaniem, zmiany po poprzednim masażu, wygląd stolca i moczu po poprzednim zabiegu (w przypadku masażu powłok brzusznych), ogólne samopoczucie, informacje nt. menstruacji (jeśli pacjentem jest kobieta), zastrzyki (jeśli były podane – jest to istotne w przypadku podania np. blokady stawu).

Ostatnią sekcją są informacje dodatkowe: przebyte poważne choroby, tryb życia, przebyte urazy oraz przebyte zabiegi chirurgiczne.

Współpraca z masażystą/terapeutą

Ważnym elementem terapii jest zrozumienie się i współpraca pacjenta z terapeutą, jak i terapeuty z pacjentem. Masażysta powinien być osobą nie tylko kompetentną, ale i empatyczną, rozumiejącą problemy pacjenta. Najczęściej jako pierwszy powód przerwania terapii lub jej niepodjęcia będzie brak możliwości dogadania się między masażystą i jego pacjentem, a także brak prawidłowej komunikacji. Czasami zmiana terapeuty może stać się przyczyną postępu w terapii. 

Przeciwwskazania do masażu

Część przeciwwskazań do masażu jest ogólna i bezwzględna. Niektóre przeciwwskazania są zmienne, w zależności od rodzaju masażu. Masażu klasycznego nie wykonujemy w następujących przypadkach:

• podczas gorączki,
• w krwotokach lub przy zagrożeniu ich wystąpienia,
• w chorobach zakaźnych,
• w ostrych stanach zapalnych,
• w chorobach skóry, którym towarzyszą pęcherze, wypryski lub przerwana jest ciągłość skóry,
• w III i IV stadium choroby Bürgera,
• w jamistości rdzenia,
• w zapaleniu szpiku kostnego z przetokami,
• w łamliwości kości,
• we wczesnych stanach po złamaniu kości,
• po operacyjnej korekcji skoliozy (z wykorzystaniem rozwórki Harringtona lub za pomocą wiórów kostnych),
• we wczesnych stanach po naderwaniach i zerwaniach powięzi, ścięgien i mięśni, 
• przy niektórych owrzodzeniach podudzi,
• w stanach ropnych,
• przy zapaleniu żył,
• przy świeżych zakrzepach,
• w zaawansowanym stadium miażdżycy,
• w niewyrównanych wadach serca,
• przy występowaniu tętniaków,
• po zabiegach laminektomii (po usunięciu kilku łuków kręgów można wykonywać masaż kończyn),
• w dolegliwościach z ubytkami neurologicznymi,
• w okresie ciąży (istnieje odrębny dział zajmujący się masażem kobiet w ciąży; w przypadku masażu klasycznego za zgodą lekarza prowadzącego można wykonać masaż karku oraz kończyn górnych i dolnych),
• w okresie menstruacji (przeciwwskazanie względne),
• w chorobach nowotworowych.

Jeśli chodzi o przeciwwskazania do masażu powłok brzusznych, są one następujące:

• choroba wrzodowa z krwawieniami,
• kamica wątrobowa i nerkowa,
• stany zapalne dróg żółciowych,
• choroby jelit z owrzodzeniami, krwawieniami,
• przewlekła niedrożność jelit,
• ostre i podostre stany zapalne narządów miednicy mniejszej (u kobiet: jajniki, jajowody, macica i pochwa, u mężczyzn: jądra, nasieniowody, najądrza, gruczoły opuszkowo-cewkowe oraz prostata),
• choroba nowotworowa w obrębie jamy brzusznej,
• przed upływem dwóch godzin od spożycia posiłku przez pacjenta (wyjątkiem jest pacjent z dziecięcym porażeniem mózgowym)².

Zakończenie

Omówione powyżej przeciwwskazania do masażu przypominają nam, że choć masaż jest korzystny dla zdrowia, istnieją sytuacje, w których musimy zachować ostrożność. Dzięki tej świadomości i odpowiedzialnemu podejściu możemy cieszyć się korzyściami płynącymi z tej techniki bez ryzyka dla naszego zdrowia.

Troszcząc się o zdrowie, pielęgnujemy wdzięczność za dar życia i troski, jakie Bóg wkłada w nasze dobro. Błogosławieństwo zdrowia, będące jednym z Jego dobrodziejstw, staje się dla nas wezwaniem do odpowiedzialnego dbania o ciało – świątynię Ducha Świętego. Niech nasza podróż przez świat masażu będzie pełna mądrości, troski i wdzięczności za każdy moment dobrobytu, jaki otrzymujemy od Boga.

Przypisy

1. Ps 103,2 UBG.
2. A. Zborowski, Omówienie poszczególnych technik masażu, w: Masaż klasyczny, Kraków, 2008, s. 24-25, 32-33.