Fizjoterapia po operacjach ortopedycznych: cele i metody

Powrót do zdrowia po operacji ortopedycznej wymaga odpowiedniego postępowania, a kluczową rolę w tym procesie odgrywa fizjoterapia. Dobrze prowadzona fizjoterapia pozwala na szybsze odzyskanie sprawności fizycznej, zmniejsza ból i ryzyko powikłań oraz ułatwia powrót do codziennych aktywności.

Operacje ortopedyczne, takie jak endoprotezoplastyka stawu biodrowego czy kolanowego, rekonstrukcja więzadeł krzyżowych czy artroskopia, mają na celu przywrócenie prawidłowego funkcjonowania narządu ruchu. Jednak sam zabieg to dopiero początek drogi do pełnego wyzdrowienia. Niezbędna jest odpowiednia rehabilitacja, która pozwoli na odzyskanie siły mięśniowej, zakresu ruchu i stabilności stawu. W tym procesie nieoceniona staje się pomoc fizjoterapeuty.

Wczesna fizjoterapia po operacjach ortopedycznych

Wiele osób błędnie sądzi, że fizjoterapia po operacjach ortopedycznych rozpoczyna się dopiero po upływie kilku tygodni od zabiegu. W rzeczywistości pomoc fizjoterapeuty jest niezwykle istotna już w pierwszych dniach po operacji.

Już 2-3 dni po zabiegu fizjoterapeuci rozpoczynają pracę z pacjentem, instruując go w wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń oddechowych i prostych ćwiczeń ruchowych. Te wczesne działania mają kluczowe znaczenie dla:

• zapobiegania powikłaniom pooperacyjnym: ćwiczenia oddechowe pomagają udrożnić drogi oddechowe i zapobiegają powstawaniu zatorów płucnych; z kolei proste ćwiczenia ruchowe usprawniają krążenie krwi i zmniejszają ryzyko zakrzepicy żylnej;
• przyspieszenia powrotu do zdrowia: wczesna mobilizacja stawów i mięśni pozwala na szybsze odzyskanie zakresu ruchu i siły mięśniowej, co z kolei ułatwia powrót do codziennych aktywności;
• złagodzenia bólu: fizjoterapeuta może stosować różne metody terapii fizykalnej, takie jak krioterapia, elektroterapia czy magnetoterapia, aby złagodzić ból i stan zapalny po operacji.

Wczesna fizjoterapia po operacjach ortopedycznych to nieoceniona pomoc dla pacjentów. Pozwala na szybsze powroty do zdrowia, zmniejsza ryzyko powikłań i ułatwia powrót do pełnej sprawności¹.

Cele fizjoterapii po operacjach ortopedycznych

Fizjoterapia po operacjach ortopedycznych ma na celu:

• złagodzenie bólu i stanu zapalnego: po operacji pacjent odczuwa ból i dyskomfort, które mogą utrudniać ruch – fizjoterapeuta stosuje różne metody terapii fizykalnej, takie jak krioterapia, elektroterapia, magnetoterapia, laseroterapia, aby złagodzić ból i zmniejszyć stan zapalny;
• przywrócenie zakresu ruchu: operacja może ograniczyć zakres ruchu w stawie – fizjoterapeuta dobiera odpowiednie ćwiczenia, aby stopniowo zwiększać zakres ruchu i przywrócić pełną funkcjonalność stawu;
• wzmocnienie mięśni: po operacji mięśnie wokół stawu są osłabione – fizjoterapeuta układa program ćwiczeń wzmacniających, aby odbudować siłę mięśniową i poprawić stabilizację stawu;
• poprawę propriocepcji: propriocepcja to czucie głębokie, które informuje mózg o położeniu ciała w przestrzeni; po operacji propriocepcja może być zaburzona, co może prowadzić do upadków i kontuzji – fizjoterapeuta stosuje ćwiczenia proprioceptywne, aby poprawić czucie głębokie i zwiększyć stabilność stawu;
• przygotowanie do powrotu do codziennych aktywności: fizjoterapeuta uczy pacjenta, jak bezpiecznie wykonywać codzienne czynności, takie jak chodzenie, schodzenie po schodach, wstawanie i siadanie, pomaga również dobrać odpowiednie pomoce ortopedyczne, np. kule czy ortezę.

Fizjoterapia po operacjach ortopedycznych jest procesem indywidualnym, dostosowanym do potrzeb i możliwości pacjenta. Czas trwania rehabilitacji zależy od rodzaju operacji, wieku pacjenta i jego ogólnego stanu zdrowia².

Metody fizjoterapii po operacjach ortopedycznych

Powrót do zdrowia po operacji ortopedycznej wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego odpowiednio dobrane ćwiczenia i techniki terapeutyczne. W tym procesie stosuje się szeroki wachlarz metod, aby zapewnić pacjentom optymalne rezultaty i szybszy powrót do pełnej sprawności.

1. Budowanie siły mięśniowej

Po operacji osłabione mięśnie wymagają stopniowej odbudowy. Indywidualne zestawy ćwiczeń wzmacniających, dopasowane do możliwości każdego pacjenta, kładą nacisk na bezpieczeństwo i stopniowe zwiększanie intensywności, aby zapewnić optymalne efekty bez ryzyka przeciążenia.

2. Przywracanie zakresu ruchu

Odzyskanie pełnej ruchomości w stawach jest kluczowe dla komfortu i pełnej sprawności. Stosuje się różnorodne techniki, takie jak mobilizacje stawów, ćwiczenia rozciągające i specjalne ćwiczenia funkcjonalne, które zwiększają elastyczność i zakres ruchu.

3. Terapia manualna

Masaż, mobilizacja tkanki miękkiej i manipulacje stawowe to techniki terapii manualnej, które redukują ból, poprawiają krążenie i stymulują procesy gojenia.

4. Leczenie blizny pooperacyjnej

Blizny mogą powodować ból i ograniczać funkcje. Stosuje się specjalistyczne techniki terapii blizny, takie jak masaż, mobilizacja i plastrowanie, aby poprawić elastyczność blizny i jej wygląd, co wpływa na komfort pacjenta i ogólną funkcję ciała.

5. Techniki oddechowe i relaksacyjne

Zarządzanie stresem i nauka odpowiednich technik oddechowych pomagają zredukować ból i poprawić natlenienie tkanek oraz wspierają ogólne samopoczucie pacjenta.

6. Edukacja pacjenta

Każdy pacjent otrzymuje informacje na temat prawidłowej postawy ciała, technik unikania bólu i samodzielnego zarządzania swoim stanem zdrowia po powrocie do domu. Wiedza ta jest kluczowa dla zapobiegania przyszłym kontuzjom i utrzymania efektów rehabilitacji.

Połączenie tych metod i indywidualne podejście zapewnia pacjentom kompleksową opiekę i wsparcie na drodze do pełnego powrotu do zdrowia i sprawności².

Zakończenie

Powrót do zdrowia po operacji ortopedycznej to proces, który wymaga zaangażowania i cierpliwości. Fizjoterapia odgrywa w nim kluczową rolę, pomagając pacjentom odzyskać sprawność fizyczną, złagodzić ból i powrócić do codziennych aktywności.

Wczesne rozpoczęcie rehabilitacji, już w pierwszych dniach po zabiegu, przynosi znaczące korzyści, przyspieszając powrót do zdrowia i zmniejszając ryzyko powikłań.

Ważne jest, aby pamiętać, że fizjoterapia to nie tylko zabiegi wykonywane w gabinecie. Pacjent musi również aktywnie uczestniczyć w procesie rehabilitacji, regularnie wykonując ćwiczenia i stosując się do zaleceń fizjoterapeuty.

Przypisy

1. Jaka jest rola fizjoterapii w rehabilitacji?, Fontes-Med, https://fontesmed.pl/blog/fizjoterapia-i-jej-kluczowa-rola-w-rehabilitacji-po-operacjach-ortopedycznych [dostęp: 16.06.2024].
2. M. Rogowska, Jak fizjoterapia może pomóc w powrocie do zdrowia po operacjach ortopedycznych?, Fizjoterapia Marzena Rogowska, 24.04.2024, https://fizjomarzenarogowska.pl/jak-fizjoterapia-pomaga-po-operacjach-ortopedycznych/ [dostęp: 16.06.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.