Kiżucz (Oncorhynchus kisutch) to gatunek ryby anadromicznej z rodziny łososiowatych. Należy do pięciu gatunków łososi pacyficznych. Jego naukowa nazwa pochodzi od rosyjskiego słowa „kizhuch” (кижуч).
Kiżucz – opis
Żyjący w oceanie kiżucz ma srebrne boki i ciemnoniebieski grzbiet. Na grzbiecie i górnej części ogona widać plamki. W okresie tarła jego szczęki i zęby stają się zakrzywione.
W wodach słodkich zmienia ubarwienie – boki stają się czerwone, a łeb i grzbiet zielonkawe.
Dorosłe osobniki mają ciemne brzuchy i liczne plamy. Samice są ciemniejsze niż samce.
Kiżucz osiąga długość 50–71 cm i wagę 3,2–5,0 kg. Największe osobniki mogą ważyć nawet 16 kg. Samce są zwykle większe od samic. W okresie godowym rozwijają charakterystyczny hak na szczęce. Samce mają go bardziej wyraźnego niż samice.
Rozród
Kiżucz przystępuje do tarła w wieku 3–4 lat. Płynie w górę rzek i strumieni, docierając do płytkich obszarów. Samice wybierają żwirowe dno, gdzie wykopują gniazda. Może powstać do siedmiu takich zagłębień. Samce rywalizują o prawo do rozrodu. Największy samiec kiżucza zapładnia składane przez samicę jaja. Inne samce próbują dołączyć się do procesu. Następnie samica przykrywa jaja kamykami. Po tarle dorosłe osobniki przestają jeść i umierają.
Cykl życia kiżucza
Jaja wylęgają się po 6–7 tygodniach. Larwy, zwane narybkiem, pozostają w gnieździe i odżywiają się woreczkiem żółtkowym. Po jego wchłonięciu przechodzą do kolejnego etapu.
Młode ryby spędzają 1–2 lata w strumieniach, a następnie przekształcają się w grilse (czyli smolt – kolejne stadium rozwojowe łososia). Mają wtedy srebrne łuski i osiągają długość 10–15 cm.
Wiosną wędrują do oceanu, gdzie żyją 1–3 lata. Niektóre samce wracają do rzek wcześniej, w wieku dwóch lat.
Zasięg występowania
Kiżucz występuje w północnym Pacyfiku – od Japonii i Rosji, przez Alaskę, aż po Kalifornię. Został także wprowadzony do Wielkich Jezior oraz zbiorników wodnych w USA. W 2017 roku złowiono ponad 20 osobników w okolicach Danii i Norwegii. Prawdopodobnie uciekły z europejskich hodowli.
Ekologia i pożywienie
W wodach słodkich kiżucz żywi się planktonem i owadami. W oceanie natomiast zjada głównie ryby i skorupiaki. W Wielkich Jeziorach jego dieta składa się głównie z alozy tęczowej i stynkowatych. Konkurują tam o pokarm z rodzimymi gatunkami, takimi jak pstrągi.
Znaczenie dla człowieka
- Rybołówstwo. W 2010 roku w Pacyfiku złowiono ponad 6,3 miliona kiżuczów, głównie w USA i Rosji. Są ważnym gatunkiem w rybołówstwie Alaski.
- Wędkarstwo. Kiżucz jest popularną rybą sportową w Ameryce Północnej. Chętnie atakuje przynęty, co czyni go atrakcyjnym dla wędkarzy.
- Wartości odżywcze. Kiżucz ma umiarkowaną zawartość tłuszczu, co wpływa na jego smak. Jest ceniony jako ryba spożywcza. Do wędzenia najlepiej stosować metodę na zimno, ponieważ zawiera mniej tłuszczu niż inne gatunki łososia.
Znaczenie kulturowe
Dla rdzennych ludów Ameryki Północnej kiżucz był podstawowym źródłem pożywienia i ważnym towarem handlowym. W wielu kulturach symbolizuje życie i dostatek.
Ochrona gatunku
Populacje kiżucza zmniejszyły się z powodu działalności człowieka i zmian klimatycznych. W USA cztery grupy tego gatunku są zagrożone lub bliskie wyginięcia. W Oregonie liczba kiżuczów spadła z 150 000–400 000 w latach 40. XX wieku do poniżej 10 000. Przyczyną są m.in. wycinka lasów i drapieżnictwo ze strony lwów morskich.
W 2009 roku do Oregonu wróciło ponad 680 000 osobników – dwa razy więcej niż w 2007 roku. Lepsze warunki oceaniczne pomogły odrodzeniu populacji. Nadmiar ryb został przekazany do banków żywności.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Bielinek rzepnik
- Kotek bengalski – kotek wyspowy – kot bengalski
- Genealogie Jezusa Chrystusa w Nowym Testamencie
- Maskarada z UFO
- Opętanie przez demony – dowód na niewidzialną rzeczywistość?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Coho_salmon [dostęp: 05.03.2025].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Bureau of Land Management Oregon and Washington. Licencja: domena publiczna.