Bocian biały (Ciconia ciconia) to duży ptak z rodziny bocianowatych (Ciconiidae). Wyróżnia się białym upierzeniem i czarnymi skrzydłami. Dorosłe osobniki mają długie czerwone nogi i smukły dziób w tym samym kolorze. Długość jego ciała waha się średnio od 100 do 115 cm, z rozpiętością skrzydeł wynoszącą od 155 do 215 cm. Istnieją dwa podgatunki bociana białego, które różnią się nieznacznie wielkością. Ptak występuje w Europie. Spotkać go można także w północno-zachodniej Afryce oraz w Azji Palearktycznej. Jest to gatunek wędrowny. Zimę spędza w tropikalnej Afryce subsaharyjskiej lub na subkontynencie indyjskim. Migrując z Europy do Afryki, unika przepraw przez Morze Śródziemne. Wybiera szlaki przez Lewant na wschodzie lub Cieśninę Gibraltarską na zachodzie. Dlaczego? Wznoszące się prądy powietrzne, na których opiera swoje loty, nie tworzą się nad wodą.
Bocian biały jest drapieżnikiem. Żywi się szeroką gamą zwierząt, w tym owadami, rybami, płazami, gadami, małymi ssakami i ptakami. Większość pokarmu zdobywa na ziemi, wśród niskiej roślinności oraz w płytkich wodach. Jest ptakiem monogamicznym. Oboje rodzice budują wspólnie duże gniazdo z gałęzi, które wykorzystują nawet przez kilka lat. Samica składa zazwyczaj cztery jaja. Oba ptaki na zmianę je inkubują, a następnie karmią pisklęta. Młode opuszczają gniazdo po 58–64 dniach. Rodzice karmią je przez kolejne 7–20 dni.
Bocian biały jest klasyfikowany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) jako gatunek najmniejszej troski. Nie zmienia to faktu, że postępująca industrializacja spowodowała spadek liczebności gatunku i jego zniknięcie z niektórych części Europy. Doszło do tego w XIX i na początku XX wieku. Programy ochrony i reintrodukcji sprawiły, że bociany białe ponownie zaczęły gniazdować w Holandii, Belgii, Szwajcarii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Choć ptak ma niewielu naturalnych wrogów, może być nosicielem wielu rodzajów pasożytów. W jego upierzeniu żyją wszy i roztocza piór.
Opis
Bocian biały to duży ptak, którego długość ciała wynosi od 100 do 115 cm, a wysokość waha się od 100 do 125 cm. Rozpiętość skrzydeł mieści się w zakresie 155–215 cm. Waga ptaka to 2,3 –4,5 kg. Jak wszystkie bociany, posiada długie nogi, długą szyję i prosty, spiczasty dziób. Samce są średnio większe od samic. Upierzenie jest głównie białe, z czarnymi piórami lotnymi i pokrywami skrzydeł w tym samym kolorze. Pióra na piersi są długie i szorstkie. Tworzą kołnierz, który wykorzystywany jest w niektórych rytuałach godowych. Tęczówki mają kolor matowobrązowy lub szary. Skóra wokół oczu jest czarna. Dorosły bocian ma jaskrawo czerwony dziób i czerwone nogi, których kolor pochodzi od karotenoidów w diecie. Badania przeprowadzone w niektórych rejonach Hiszpanii wykazały, że pigment ten bierze się od astaksantyny pozyskiwanej z introdukowanego gatunku raków. Sprawia to, że młode bociany żyjące w tych regionach już w okresie wylęgu mają wyraźnie czerwony dziób, w przeciwieństwie do młodych osobników z innych obszarów.
Bocian biały w locie ma wyciągniętą szyję. Długie nogi wystają za krótki ogon. Jego skrzydła są długie i szerokie. Pozwala mu to na szybowanie. W czasie lotu klapnięcia skrzydeł są powolne i regularne. Ptak chodzi flegmatycznie i stabilnie. Trzyma szyję wyciągniętą, ale w czasie odpoczynku często pochyla głowę między ramionami.
Młody bocian – zaraz po wykluciu – pokryty jest krótkim, rzadkim puchem, który po tygodniu zastąpiony zostaje puchem gęstym i białym. Po trzech tygodniach pojawiają się czarne pióra na grzbiecie i skrzydłach. Nogi mają różowawy kolor, który z czasem zmienia się na szaro-czarny. Dziób początkowo jest czarny z brązowym zakończeniem. Zanim ptak opuści gniazdo, jego upierzenie staje się podobne do dorosłego osobnika. Czarne pióra często mają jednak odcień brązowy, a dziób i nogi są ciemniejsze, brązowo-czerwone lub pomarańczowe. Czerwony kolor dzioba, charakterystyczny dla dorosłych ptaków, pojawia się dopiero w kolejnym roku. Młode bociany osiągają pełne upierzenie dorosłych w drugim roku życia.
Zasięg występowania bociana białego
Bocian biały jest szeroko rozpowszechniony. Jego zasięg występowania nie jest jednak ciągły, a skupiony na Półwyspie Iberyjskim i Afryce Północnej na zachodzie, oraz dużej części Europy Wschodniej i Środkowej. Około 25% światowej populacji gatunku żyje w Polsce, a także w niektórych częściach Azji Zachodniej. Populacja azjatycka, licząca około 1450 osobników, zamieszkuje region Azji Środkowej pomiędzy Morzem Aralskim a Xinjiang w zachodnich Chinach. W 1980 roku populacja w Xinjiang wyginęła. Ptaki migrują na różnych trasach, obejmujących szerokie obszary Afryki i Indii. Część populacji wybiera wschodnią drogę migracyjną, prowadzącą przez Izrael do wschodniej i centralnej Afryki.
W Afryce bocian biały spędza zimę w Tunezji, Maroku, Ugandzie, Angoli, Zimbabwe, Dżibuti, Botswanie, Mozambiku, Zambii, Swazilandzie, Gambii, Gwinei, Algierze lub Ghanie. Istnieją także pojedyncze przypadki lęgów w RPA. Mała populacja tych ptaków zimuje również w Indiach. Gatunek jest rzadkim migrantem w Finlandii, Islandii, Irlandii, Norwegii i Szwecji, a także na Azorach i Maderze. W ostatnich latach zasięg bociana białego poszerzył się na zachodnią Rosję. Ptaki te preferuje łąki, tereny rolnicze i płytkie mokradła. Unikają obszarów z wysoką roślinnością i krzewami.
Zachowanie
Bocian biały jest ptakiem towarzyskim. Podczas migracji oraz na terenach zimowisk tworzy duże stada, które liczą nawet tysiące osobników. W trakcie sezony lęgowego ptaki nielęgowe gromadzą się w grupach liczących 40–50 osobników. Wielkość grup w koloniach jest bardzo zróżnicowana, a struktura społeczna luźno określona. Młodsze ptaki lęgowe często gniazdują na obrzeżach kolonii, podczas gdy starsze osobniki zajmują lepsze jakościowo gniazda w centrum. Spójność grupy jest utrzymywana dzięki altruistycznym zachowaniom, takim jak np. wzajemne czyszczenie piór (allopreening). Ptaki stojące czeszą głowy siedzących bocianów. Czasami są to rodzice czeszący dzieci, a czasami młode czeszą siebie nawzajem.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Legwan obrożny – obróżkogwan pospolity
- Krwawodziób – brodziec krwawodzioby
- Genealogie Jezusa Chrystusa w Nowym Testamencie
- Maskarada z UFO
- Opętanie przez demony – dowód na niewidzialną rzeczywistość?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/White_stork [dostęp: 07.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Charles J. Sharp. Licencja: CC BY-SA 4.0.
