Krwawodziób (Tringa totanus) znany też jako brodziec krwawodzioby, jest gatunkiem wędrownego ptaka zaliczanego do licznie reprezentowanej rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Zwierzę zasiedla rozległe tereny Europy i Azji. Populacja ptaka od lat utrzymuje się na stabilnym, wysokim poziomie. Liczebność dorosłych osobników szacuje się na około 3,1 mln. Dlatego też gatunkowi temu w najbliższym czasie nie grozi wyginięcie.
Taksonomia
Pierwszy naukowy opis krwawodzioba pochodzi z 1758 roku. Stworzył go słynny szwedzki przyrodnik Karol Linneusz. Opracowana przez niego charakterystyka zatytułowana Scolopax totanus została zamieszczona w dziesiątej edycji dzieła Systema Naturae. Za miejsce typowe występowania gatunku uznano Europę, a konkretnie Szwecję. Zgodnie z obecnie obowiązującą klasyfikacją ptaka zalicza się do rodzaju Tringa, wprowadzonego przez Linneusza w 1758 roku.
W obrębie gatunku wydziela się sześć podgatunków. Są to kolejno:
- Tringa totanus robusta – jego miejsca lęgowe znajdują się na Islandii i Wyspach Owczych; na zimę migruje na tereny Wysp Brytyjskich i zachodniej Europy;
- Tringa totanus totanus – podgatunek binominalny, który buduje gniazda w zachodniej i północnej Europie, jego siedliska znajdują się na obszarach aż do zachodniej Syberii; zimowiska ptaka zlokalizowane są natomiast w Afryce, Indiach i Indonezji;
- Tringa totanus ussuriensis – z miejscami lęgowymi w południowej Syberii, Mongolii i Azji Wschodniej; zimę spędza w Afryce, Indiach i Azji Południowo-Wschodniej;
- Tringa totanus terrignotae – zasiedla wschodnie Chiny i południową Mandżurię; jego zimowiska znajdują się na obszarze Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej;
- Tringa totanus craggi – zasiedla północno-zachodnie Chiny; przed nastaniem zimy wędruje do Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej;
- Tringa totanus eurhina – buduje miejsca lęgowe w Tadżykistanie, północnych Indiach i Tybecie; w zimie przebywa w Indiach i na Półwyspie Malajskim.
Większość populacji brodźca krwawodziobego zalicza się do ptaków wędrownych. Tylko osobniki żyjące w Wielkiej Brytanii prowadzą półosiadły tryb życia.
Opis krwawodzioba
Upierzenie krwawodzioba zależy od pory roku. W sezonie godowym ptaki te ubarwione są na brązowo. Mają jednak nieco jaśniejszy brzuch. Szyję i pierś pokrywają cętki. Na ogonie widać charakterystyczne, ciemne prążkowanie biegnące w poprzek wspomnianej części ciała. Na zimę krwawodzioby przyjmują mniej wyrazistą szatę z piór. Grzbiet wyróżnia się jednolitym szaro-brązowym upierzeniem. Na spodzie ciała występują natomiast jaśniejsze pióra. Łapy i dziób ptaka mają czerwony kolor. Końcówka dzioba zwieńczona jest na czarno. U osobników będących w trakcie lotu można zaobserwować charakterystyczną, białą plamę zlokalizowaną na grzbiecie i skrzydłach.
U krawaodziobów nie występuje dymorfizm płciowy. Samce i samice przez cały rok wyglądają niemal identycznie. Mają także podobne rozmiary ciała. Przedstawiciele obojga płci zazwyczaj dorastają do około 31 cm długości przy rozpiętości skrzydeł na poziomie mniej więcej 65 cm. Ich masa ciała może wahać się od 80 do 170 g.
Brodziec krwawodzioby jest bardzo blisko spokrewniony z brodźcem rzecznym (Tringa stagnatilis) oraz brodźcem leśnym (Tringa glareola). Krwawodzioby z przedstawicielami omawianego gatunku łączy fakt pochodzenia z terenów i umiarkowanym i subarktycznym klimacie. Ponadto dla tych ptaków charakterystyczne są również czerwone lub jasnożółte nogi. Mają także podobne upierzenie godowe utrzymane w tonacjach jasnego brązu przetykanego białymi plamkami występującymi głównie w okolicach szyi i klatki piersiowej.
Rozmieszczenie i siedlisko
Zasięg naturalnego występowania brodźca krwawodziobego rozciąga się na niemal całą Europę i Azję. Ptaki te na zimę najczęściej migrują na tereny usytuowane w pobliżu Morza Śródziemnego oraz do Azji Południowej. W tym czasie często spotyka się je również na europejskich wybrzeżach Oceanu Atlantyckiego. Dotyczy to w szczególności linii brzegowej Irlandii i Wielkiej Brytanii.
Krwawodziób – zachowanie i ekologia
Brodźce krwawodziobe zazwyczaj budują gniazda w pobliżu zbiorników wodnych. Preferują zwłaszcza wilgotne łąki i słonorośla. Zwykle na czas gniazdowania grupują się w duże kolonie. Ptaki wyprowadzają jeden lęg w ciągu roku. Samica zwykle składa od 3 do 5 jaj. Ich wysiadywaniem zajmują się oboje rodzice. Czas inkubacji jaj trwa około 3 tygodni. Wykluwające się z nich młode pozostają pod opieką matek i ojców przez mniej więcej 1,5 miesiąca. Nieco wcześniej, bo w wieku 4 tygodni, stają się zdolne do lotu.
Dieta krwawodziobów składa się z niewielkich kręgowców. W jej skład wchodzą głównie pajęczaki, skorupiaki, owady i mięczaki. Brodźce krwawodziobe żywią się też zielonymi częściami roślin. Ptaki te wykazują się zarówno dzienną, jak i nocną aktywnością. Zazwyczaj przeszukują dziobem muł rzeczny. Robią to w celu znalezienia pożywienia.
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje brodźca krwawodziobego za gatunek najmniejszej troski. Notowana od lat duża liczebność populacji zmniejsza ryzyko wyginięcia krwawodzioba. Gatunek ten jest objęty postanowieniami Umowy o ochronie afrykańsko-eurazjatyckich ptaków wodno-błotnych migrujących (AEWA).
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Żubr europejski – żubr
- Żuraw krzykliwy
- Nurogęś – tracz nurogęś
- Co wiedziały starożytne cywilizacje? – cz. 1: Budownictwo
- Rasy ludzkie – co mówi nauka?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Common_redshank [dostęp: 04.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Andreas Trepte. Licencja: CC BY-SA 2.5.
