Czy wiara naprawdę jest ślepa?

W społeczeństwie panuje mit, że religia polega na tym, aby ślepo wierzyć jej dogmatom. Czy jednak naprawdę wiara religijna jest ślepa?

Współcześnie przyjmuje się, że między nauką a religią istnieje wielka przepaść i nie ma możliwości jej zasypania. Ma się to brać z tego, że nauka i religia działają w całkowicie różny sposób. A dokładniej, że nauka opiera się wyłącznie na dowodach materialnych, natomiast wiara wyłącznie na wierze – a dokładniej na ślepej wierze, która nie wymaga żadnych dowodów. Uważa się ponadto, że tak właśnie uczy nas Biblia. Ile w tym prawdy?

Osoby podające się za niewierzących muszą spojrzeć prawdzie w oczy: one też wierzą. Na przykład wierzą swoim bliskim i przyjaciołom, wierzą też autorytetom naukowym i artykułom pisanym przez nich. Każdy w coś i komuś wierzy. To jedynie kwestia tego, komu wierzymy, a komu nie. Przyjęło się jednak, że osoby niewierzące to tylko te, które nie wierzą w istnienie Boga czy w Boże natchnienie Biblii.

A zatem niewierzący nie wierzą w Boga, nie wierzą Bogu, nie wierzą w prawdziwość treści Biblii ani nie wierzą osobom wierzącym, gdy te mówią im o Bogu. W dużej mierze dzieje się tak z powodów wyżej wymienionych. W końcu niewierzący (np. ateiści), jak twierdzą, opierają się wyłącznie na dowodach materialnych i jedynie w to „wierzą”. Byliby jednak bardzo zdziwieni, gdyby odkryli, że Biblia wcale nie uczy ślepej wiary w Boga.

Wręcz przeciwnie, Biblia jest pełna przykładów, kiedy ktoś podał konkretne dowody i powody, aby wierzyć w Boga i Jezusa Chrystusa! Poniżej przedstawimy szereg przykładów biblijnych, gdzie pojawia się zachęta do wiary właśnie na bazie dowodów.

Przykład Abrahama

Do ludzi, którzy głęboko zaufali Bogu, należy Abraham. Czytamy na początku, że gdy Bóg objawił mu się w mieście Ur, to on wyruszył z całym swoim dobytkiem do Ziemi Świętej. Można byłoby uznać, że poszedł ślepo, zwłaszcza że autor Listu do Hebrajczyków napisał, co następuje: Dzięki wierze ten, którego nazwano Abrahamem, usłuchał wezwania, by wyruszyć do ziemi, którą miał objąć w posiadanie. Wyszedł, nie wiedząc, dokąd idzie (List do Hebrajczyków 11,8). Napisano jednak, że Bóg mu się objawił i to był dla Abrahama wystarczający dowód.

To nie wszystko, ponieważ Abraham miał wiele kolejnych doświadczeń z Bogiem. Najważniejszą dla niego była Boża obietnica, że pomimo sędziwego wieku jego i jego żony Sary oraz jej bezpłodności otrzyma wymarzonego syna (Księga Rodzaju 15,1-6). I ta obietnica się spełniła, gdy Abrahamowi w wieku 100 lat urodził się Izaak. W pewnym momencie jednak Bóg zażądał od Abrahama, aby złożył Mu ofiarę właśnie z Izaaka. Co Abraham mógł sobie myśleć? Jak czytamy:

Dzięki wierze Abraham, wystawiony na próbę, ofiarował Izaaka, i to jedynego syna składał na ofiarę, on, który otrzymał obietnicę, któremu powiedziane było: Z Izaaka będzie dla ciebie potomstwo. Pomyślał bowiem, iż Bóg mocen jest wskrzesić także umarłych, i dlatego odzyskał go, na podobieństwo śmierci i zmartwychwstania Chrystusa (List do Hebrajczyków 11,17-19).

To nie była ślepa wiara. Do tego czasu Abraham bardzo dobrze znał Boga. W końcu Bóg błogosławił mu podczas podróży do Kanaanu, a także w bitwie, w której uratował swego bratanka Lota. Wiedział też, że Bóg uratuje Lota przed zagładą Sodomy. Wreszcie Bóg dał Abrahamowi potomka, pomimo wszelkich niesprzyjających okoliczności. Innymi słowy, Bóg dał mu mnóstwo dowodów, aby teraz uwierzył Bogu, że nie odbierze mu jego syna i dziedzica. Tym samym wiara Abrahama nie była ślepa, ale oparta na dowodach z własnego doświadczenia.

Przykład Łukasza i Jana

Ewangeliści również nie trzymali się ślepej wiary, ale podążali za dowodami. Dotyczy to przede wszystkim dwóch ewangelistów, czyli Łukasza i Jana. Podejście Łukasza widzimy już na samym początku jego dzieła:

Wielu już starało się ułożyć opowiadanie o zdarzeniach, które się dokonały pośród nas, tak jak nam je przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa. Postanowiłem więc i ja zbadać dokładnie wszystko¹ od pierwszych chwil i opisać ci po kolei, dostojny Teofilu, abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono (Ewangelia według Łukasza 1,1-4).

W wersecie 3. napisano, że Łukasz postanowił dokładnie zbadać wszystko, co miało miejsce. A zatem, według współczesnego języka, dokonał on gruntownego researchu. Następnie swoje wnioski przedstawił właśnie Teofilowi, który najwyraźniej prosił Łukasza o jego własne sprawozdanie. Łukasz zatem szukał wszelkich dowodów, które potwierdziłyby wydarzenia, w których centrum był Jezus Chrystus.

Dodatkowo ten sam Łukasz rozpoczął księgę znaną jako Dzieje Apostolskie właśnie od następujących słów: Pierwszą Księgę napisałem, Teofilu, o wszystkim, co Jezus czynił i czego nauczał od początku aż do dnia, w którym dał polecenia Apostołom, których sobie wybrał przez Ducha Świętego, a potem został wzięty do nieba. Im też po swojej męce dał wiele dowodów², że żyje: ukazywał się im przez czterdzieści dni i mówił o królestwie Bożym (Dzieje Apostolskie 1,1-3).

Jan również troszczył się o to, aby wiernie przedstawić te wydarzenia. Dlatego na końcu swojej Ewangelii napisał następujące słowa: Ten właśnie uczeń [Jan] daje świadectwo o tych sprawach, i on je opisał. A wiemy, że świadectwo jego jest prawdziwe. Jest ponadto wiele innych rzeczy, których Jezus dokonał, a które gdyby je szczegółowo opisać, to sądzę, że cały świat nie pomieściłby ksiąg, jakie trzeba by napisać (Ewangelia według Jana 21,24-25).

Inne wersety biblijne

Można ponadto przytoczyć cały szereg innych wersetów biblijnych, które mówią o tym, jak ważny jest rozum i zrozumienie. Możemy je znaleźć zarówno w Starym Testamencie, jak i Nowym. Oto interesujące przykłady:

1. Gdy Izraelici zobaczyli wielkie dzieło, którego dokonał Pan wobec Egipcjan, ulękli się Pana i uwierzyli Jemu oraz Jego słudze Mojżeszowi (Księga Wyjścia 14,31).

2. Sędziowie zbadają sprawę dokładnie i jeżeli okaże się, że ten świadek jest świadkiem fałszywym, że fałszywie świadczył przeciwko swemu bratu, to uczynicie mu tak, jak on zamierzał uczynić swemu bratu; i wytępisz zło spośród siebie (Księga Powtórzonego Prawa 19,18-19).

3. Racz więc [Boże] dać Twemu słudze [Salomonowi] serce rozumne do sądzenia Twego ludu i rozróżniania dobra od zła, bo któż zdoła sądzić ten lud Twój tak liczny? […] Bóg więc mu powiedział: Ponieważ poprosiłeś o to, a nie poprosiłeś dla siebie o długie życie ani też o bogactwa, i nie poprosiłeś o zgubę twoich nieprzyjaciół, ale prosiłeś dla siebie o umiejętność rozstrzygania spraw sądowych, oto spełniam twoje pragnienie i daję ci serce mądre i pojętne, takie, że podobnego tobie przed tobą nie było i po tobie nie będzie (I Księga Królewska 3,9.11-12).

4. Szczęśliwy, kto mądrość osiągnął, mąż, który nabył roztropności. Bo lepiej ją posiąść niż srebro, ją raczej nabyć niż złoto (Księga Przypowieści Salomona 3,13-14).

5. On mu odpowiedział: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie (Ewangelia według Mateusza 22,37-38).

6. Paweł według swego zwyczaju wszedł do nich i przez trzy szabaty rozprawiał z nimi, wychodząc od Pism; objaśniał i wykładał: Mesjasz musiał cierpieć i zmartwychwstać. Jezus, którego wam głoszę, jest tym Mesjaszem (Dzieje Apostolskie 17,2-3).

7. Ducha nie gaście, proroctwa nie lekceważcie. Wszystko badajcie, a co szlachetne – zachowujcie (I List do Tesaloniczan 5,19-21).

Podsumowanie

Zgodnie z tym, co mówi Pismo Święte, używanie rozumu i sprawdzanie dowodów jest bardzo ważne w życiu pełnym wiary chrześcijańskiej. A zatem Biblia nie pochwala czegoś takiego, jak ślepa wiara, która jest niezgodna z dowodami i przeciwna im. I dotyczy to nie tylko dowodów, o jakich mówi Biblia, ale także dowodów z przyrody. Fakt, że istnieje Wszechświat i że istniejemy my jako istoty ludzkie, także są swoistymi dowodami na istnienie Stwórcy.

A co w sytuacji, kiedy mamy dowody naukowe, które wyglądają na sprzeczne z dowodami biblijnymi, np. w kwestii stworzenia? Prawda jest taka, że każdy ma własny rozum i będzie wybierał takie dowody, które będzie uznawał za prawdziwe, wewnętrznie spójne i potwierdzające jego wiarę lub niewiarę, dążąc do obrony własnego stanowiska. Tak czy siak, wiara chrześcijańska nie jest wcale ślepa, lecz właśnie dowodowa³. I wielu chrześcijanom Bóg daje wiele kolejnych dowodów, aby Mu wierzyć, np. dzięki określonym doświadczeniom.

Wreszcie, jak napisał David A. Horner, profesor filozofii i biblista, który nauczał m.in. na Uniwersytecie Oksfordzkim, a także chrześcijański apologeta:

Wiara i rozum są przyjaciółmi i partnerami. Idą w parze. Potrzebują siebie nawzajem i nie mogą rozwijać się ani nawet przetrwać oddzielnie. Nasza wiara powinna być wiarą rozsądną, a nasz rozum powinien być rozumem wiernym – takim, który uznaje nieuniknioną i racjonalnie konieczną obecność zaufania i zaangażowania. Zaufanie i zaangażowanie się w to, co ze względu na dobre powody uważamy za prawdziwe i godne zaufania, w tych przypadkach, gdy jest to właściwe lub nieuniknione, jest najbardziej rozsądną rzeczą, jaką możemy zrobić⁴.

Zapraszamy do lektury innych artykułów o podobnej tematyce:

• Wiara a rezyliencja psychiczna
• Nauka kontra religia – kto ma rację?
• Czy cywilizacja potrzebuje religii?
• Jezus Chrystus – postać historyczna czy mityczna?

Przypisy

1. W języku oryginalnym fragment ten brzmi: παρηκολουθηκότι (G3877) […] πᾶσιν (G3956) ἀκριβῶς (G199). W nawiasach podano kody Stronga poszczególnych wyrazów.
2. W języku oryginalnym wyraz ten brzmi: τεκμηρίοις (G5039). W nawiasie podano kod Stronga wyrazu.
3. J. McDowell, S. McDowell, Evidence That Demands a Verdict, wersja PDF, HarperCollins Publishers, 2017, s. 54-56.
4. D. A. Horner, Mind Your Faith, InterVarsity Press, Downers Grove, Illinois, 2011, s. 107 (tłumaczenie własne).

Wszystkie cytaty biblijne pochodzą z Biblii Tysiąclecia.

© Źródło zdjęcia głównego: Canva (zdjęcie obrócono w poziomie).