Foka pospolita (Phoca vitulina) to gatunek drapieżnego ssaka zamieszkującego umiarkowane i arktyczne wybrzeża mórz na półkuli północnej. Jest to najliczniej występujący przedstawiciel płetwonogich, obejmujący morsy, uchatki i foki, który spotykany jest w wodach przybrzeżnych północnego Atlantyku, Pacyfiku, a także w Morzu Bałtyckim i Cieśninach Duńskich.
Opis
Każda foka pospolita ma niepowtarzalny wzór plamek, które mogą być ciemne na jasnym tle lub odwrotnie – jasne na ciemnym. Ich futro przybiera różne odcienie, przy czym spód ciała jest zazwyczaj jaśniejszy. Mają krępe ciało, krótkie płetwy i zaokrągloną głowę, na której jest brak widocznej małżowiny usznej.
Foki pospolite mają umaszczenie brązowe, srebrzystobiałe, jasnobrązowe lub szare. Cechą charakterystyczną są nozdrza w kształcie litery V. Dorosłe osobniki osiągają długość do 1,85 metra i mogą ważyć nawet do 168 kg. Warstwa tłuszczu pod skórą pozwala im utrzymać stałą temperaturę ciała.
Samice żyją dłużej niż samce – około 30-35 lat, podczas gdy samce żyją zazwyczaj o 10 lat krócej.
Populacja
Na całym świecie żyje około 350.000 do 500.000 fok pospolitych. W niektórych regionach ich liczebność została znacząco zmniejszona, a nawet całkowicie wyeliminowana, głównie przez choroby. W Norwegii i Kanadzie dopuszcza się zabijanie fok postrzeganych jako zagrożenie dla rybołówstwa, choć polowania komercyjne są zabronione. Foki są także pozyskiwane w celach konsumpcyjnych oraz łapane przypadkowo w sieci.
Wybrzeże Pacyfiku
W 1984 roku populacja podgatunku P. v. richardsi (Halicyon richardii) w Kalifornii liczyła około 25.000 osobników.
Chociaż największe skupiska fok znajdują się w Kalifornii, można je spotkać także dalej na północ, wzdłuż wybrzeża Pacyfiku. Duże populacje tych zwierząt migrują sezonowo na południe, wzdłuż zachodniego wybrzeża Kanady.
Wybrzeże Atlantyku
W przeszłości zasięg fok pospolitych obejmował obszar przekraczający ponad 1600 km. Foki migrują na południe z wód wschodniej Kanady, aby rozmnażać się wzdłuż wybrzeża Maine, Cape Cod i południowego Massachusetts w maju i czerwcu, a następnie w okresie jesieni wracają na północ. Inne osobniki udają się na południe, do cieplejszych wód, zwłaszcza młode foki, które nie mogą konkurować z dorosłymi o pożywienie i terytorium; wracają na północ dopiero na wiosnę.
Od początku XXI wieku foka pospolita odkrywa na nowo swoje dawne tereny, które teraz są bogate w pożywienie i czyste na tyle, by mogła w nich żyć.
Zarówno północne, jak i południowe wybrzeże Long Island ma stabilną populację fok pospolitych oraz fok szarych, które w swojej diecie uwzględniają ryby oraz niektóre gatunki krabów.
Podgatunki
- P. v. vitulina – foki pospolite wschodniego Atlantyku. Występują w Europie i Azji Zachodniej.
- P. v. richardii – pacyficzne foki pospolite. Występuje w Vancouverze, Kolumbii Brytyjskiej, Kanadzie.
- P. v. stejnegeri – zamieszkuje Wyspę Berniga, Kraj Kamczacki i Rosję.
Siedlisko i dieta
Foki pospolite mają swoje ulubione miejsca, gdzie odpoczywają. Wybierają stałe miejsca do odpoczynku lub miejsc wylęgowych, które zazwyczaj znajdują się na skałach, chociaż mogą to być również piaszczyste lub błotniste obszary, które zapewniają ochronę przed złymi warunkami pogodowymi i drapieżnikami, a jednocześnie są blisko żerowisk.
Foki mogą spędzać kilka dni na morzu i przemieszczać się nawet do 50 km w poszukiwaniu odpowiednich miejsc do żerowania. Czasami przepływają ponad 160 km w górę rzek słodkowodnych, aby znaleźć ryby wędrowne. Często gromadzą się w portach czy zatokach, gdzie szukają ryb, a także krewetek, krabów i mięczaków. Atlantyckie podgatunki z Europy i Ameryki Północnej korzystają także z ryb żyjących na większych głębokościach. Foki pospolite mogą zanurkować poniżej 500 m.
Zachowanie, przetrwanie i rozmnażanie
Foki pospolite to zwierzęta prowadzące samotniczy tryb życia. Chociaż nie tworzą tak licznych grup jak niektóre inne gatunki fok, to jednak podczas lęgów i w czasie odpoczynku często można je spotkać razem. Zazwyczaj trzymają się blisko wybrzeża i nie oddalają się na więcej niż 20 km od brzegu.
Samice rodzą na lądzie raz w roku, a czas ciąży wynosi około dziewięciu miesięcy. Średni wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej przez samice to 3-4 lata. Zaloty i kopulacja odbywają się pod wodą.
Czas porodu zależy od lokalizacji – w cieplejszych regionach może mieć miejsce w lutym, natomiast w strefach zimniejszych może się zdarzyć nawet w lipcu. Samice są jedynymi opiekunkami młodych, a okres laktacji trwa 24 dni. Młodei ważą do 16 kilogramów, potrafią pływać i nurkować w kilka godzin po narodzinach.
Ciekawostki
W Zatoce San Francisco niektóre foki mają całkowicie lub częściowo czerwonawe futro, co może być wynikiem nagromadzenia pierwiastków, takich jak żelazo lub selen w oceanie.
Zaleca się, aby ludzie trzymali się z dala, co najmniej 50 metrów, od fok pospolitych przebywających na lądzie, zwłaszcza od młodych, gdyż nadmierna aktywność człowieka w pobliżu może skutkować porzuceniem ich przez matki.
Znane osobniki
Hoover – uratowany z portu w Maine, zdobył rozgłos dzięki wyjątkowej umiejętności naśladowania ludzkiej mowy, czego nie obserwowano u innych ssaków.
Freddie – młoda foka, która często pojawiała się w Tamizie w centralnym Londynie. Nazwana na cześć Freddiego Mercury’ego z powodu bujnych wąsów i wesołego usposobienia. Freddie zaskakiwała swoją podróżą na duże odległości do Londynu z ujścia Tamizy. 21 marca 2021 roku musiała zostać uśpiona po brutalnym ataku przez niekontrolowanego psa.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Harbor_seal [dostęp: 30.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Boyd Amanda, U.S. Fish and Wildlife Service. Licencja: domena publiczna.
