Fenek pustynny (Fennecus zerda), znany również jako lis pustynny (Vulpes zerda) lub fenek, to gatunek ssaka z rodziny psowatych, który żyje na obszarach pustyń i stepów w Afryce Północnej oraz na Półwyspie Arabskim. Jest to najmniejszy gatunek lisa na świecie, a także jedyny występujący w rejonach pustynnych.
Wygląd
Dorosłe osobniki mierzą od 30 do 40 cm długości, dodatkowo długość ogona wynosi od 17 do 30 cm. Ich wysokość w kłębie wynosi 20 cm. Ważą zwykle od 1 do 1,5 kg, ale w niektórych przypadkach mogą osiągnąć nawet 1,9 kg.
Charakterystyczne cechy fenka pustynnego to jego ogromne uszy porośnięte białym futrem na końcach oraz duże, ciemne oczy. Jego sierść jest bardzo miękka i puszysta, co pozwala mu na izolację cieplną, a zarazem stanowi idealny kamuflaż wśród piasków pustyni. Ubarwienie ma piaskowe, z żółtawym odcieniem na grzbiecie i białe na brzuchu.
Fenek pustynny ma również długie, ostre kły, które służą mu do zdobywania pożywienia i obrony przed drapieżnikami. Lisy te znane są także z umiejętnego budowania nor, do czego używają swoich ostrych zębów i mocnych łap. Tworzą złożone systemy korytarzy i komór, które zapewniają im schronienie przed ekstremalnymi warunkami pustynnymi. Futro na podeszwach łap chroni je przed oparzeniami na gorącym piasku.
Oprócz tego fenek ma wiele innych adaptacji umożliwiających mu przetrwanie w trudnych warunkach pustynnych. Należą do nich zdolność do przetrzymywania długich okresów bez wody, a także wyjątkowo dobrze rozwinięte narządy zmysłów.
Dieta
Lis pustynny żywi się owadami, jajami, małymi gryzoniami, ptakami, wężami i jaszczurkami. Zjada także pokarm roślinny (szczególnie chętnie daktyle). Poluje nocą, samotnie lub w parach, wykorzystując swoją szybkość i ostre zęby, by uśmiercić zdobycz. Posiada bardzo dobrze rozwinięte zmysły słuchu i węchu, co pozwala mu na wykrycie zdobyczy, nawet gdy ta znajduje się pod piaskiem. W okresach, gdy pożywienie jest rzadko dostępne, fenek pustynny potrafi przetrzymać długi okres bez jedzenia.
Rozmnażanie
Fenek osiąga dojrzałość płciową w wieku około 9 miesięcy. Okres godowy u fenka trwa zwykle od stycznia do marca. Samica po około 50 dniach ciąży rodzi od 2 do 5 młodych, które mają ok. 10 cm długości, z czego ½ przypada na ogon. Ich sierść ma ubarwienie srebrzystoczarne, a po 2 tygodniach zmienia się na beżowe. W wieku 3 miesięcy futro młodych nie różni się już od tego, które mają dorosłe osobniki. Zaczynają widzieć pomiędzy 12 a 20 dniem życia. Matka karmi młode mlekiem przez około 6 tygodni. Po tym czasie młode zaczynają odżywiać się pokarmem stałym, ale pozostają przy matce przez około 3 miesiące, aż będą w stanie samodzielnie polować i przeżyć.
Zagrożenia
Fenki pustynne mają niewielu naturalnych wrogów, głównie są nimi duże sowy, które czasami atakują je w nocy. Choć zdarza się, że również inne drapieżniki próbują je upolować, fenki dzięki swojej zwinności i szybkości potrafią im się skutecznie przeciwstawić. Ludzie również stanowią zagrożenie dla tych zwierząt – kiedyś polowano na nie dla zdobycia ich futra, a obecnie nielegalnie handluje się nimi jako zwierzętami domowymi. Na szczęście obecnie populacja fenków nie jest zagrożona, ponieważ żyją w bardzo trudnych warunkach, które powstrzymują ludzi przed wdzieraniem się na ich terytorium.
Źródła
- Serafiński W., Wielgus-Serafińska E. (1988), Ssaki, zwierzęta świata, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Fenek_pustynny
- https://www.medianauka.pl/fenek
- https://www.psy.pl/artykuly/ciekawostki/lis-pustynny-fenek
- https://www.ekologia.pl/wiedza/zwierzeta/lis-pustynny
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Janmad. Licencja: CC BY 3.0.