Boa dusiciel (Boa constrictor) to gatunek dużego, niejadowitego węża o masywnej budowie ciała, który jest często hodowany i rozmnażany w niewoli. Boa dusiciel należy do rodziny Boidae i pochodzi z tropikalnej Ameryki Południowej. To jeden z najczęściej hodowanych węży w domowych terrariach. Wyróżniono cztery podgatunki tego węża.
Opis
Boa dusiciel to stosunkowo duży wąż o krępej budowie, choć jego rozmiary są umiarkowane w porównaniu z innymi dużymi wężami, takimi jak pytony siatkowane, birmańskie czy anakondy zielone. Długość boa dusiciela waha się od 0,91 do 3,96 m i zależy od lokalizacji. Gatunek ten charakteryzuje się wyraźnym dymorfizmem płciowy – samice są zazwyczaj większe od samców zarówno pod względem długości, jak i obwodu. Typowy rozmiar dojrzałych samic waha się między 2,1 do 3,0 m, podczas gdy samce osiągają od 1,8 do 2,4 m. Samice często przekraczają 3,0 m, szczególnie w niewoli, gdzie odnotowano długości równą 4,3 m. Największa udokumentowana nierozciągnięta sucha skóra została zdeponowana w Zoologische Staatssammlung München (ZSM 4961/2012) i mierzy 4,45 m bez głowy.
Boa dusiciel jest wężem o masywnym ciele. Waga dużych osobników może dochodzić do 27 kg. Samice, które są większe od samców, zazwyczaj ważą od 10 do 15 kg. Niektóre osobniki mogą osiągnąć, a nawet przekroczyć 45 kg.
Wielkość i waga boa dusiciela zależą od podgatunku, lokalizacji oraz dostępności zdobyczy. B. c. constrictor osiąga i czasami przekracza podane średnie, jako jeden z większych podgatunków boa dusiciela.
Inne przykłady dymorfizmu płciowego w tym gatunku obejmują dłuższe ogony samców, zawierające hemipeny, oraz dłuższe ostrogi miedniczne, które służą do chwytania i stymulowania samicy podczas kopulacji.
Kolorystyka
Ubarwienie boa dusicieli może znacznie różnić się w zależności od lokalizacji. Ogólnie jednak węże te mają brązową, szarą lub kremową barwę podstawową, z brązowymi lub czerwonawo-brązowymi nieregularnymi pasami przebiegającymi poprzecznie wzdłuż ciała, które otoczone są żółtymi lub białymi obwódkami. Pasy te rozszerzają się bliżej ogona i pod koniec zlewają. Po bokach ciała widoczne są mniejsze brązowe lub czarne plamy w kształcie zbliżonym do rombów. Wzdłuż głowy przebiegają mniej lub bardziej wyraźne trzy ciemniejsze pasy. Taka kolorystyka sprawdza się jako bardzo skuteczny kamuflaż w dżunglach i lasach.
Niektóre osobniki wykazują zaburzenia pigmentacji, takie jak albinizm. Chociaż zjawisko to jest niezwykle rzadkie na wolności, w niewoli występują często.
Boa dusiciel posiada dwa płuca, mniejsze (nieaktywne) lewe i powiększone (funkcjonalne) prawe. Taka asymetria jest dostosowaniem do ich wydłużonej sylwetki. W przeciwieństwie do nich, wiele węży z rodziny połozowatych (Colubridae) całkowicie straciło lewe płuco.
Rozmieszczenie
Boa dusiciel, w zależności od podgatunku, występuje na obszarze Ameryki Południowej na północ od 35°S, obejmującym Kolumbię, Ekwador, Peru, Wenezuelę, Trynidad i Tobago, Gujanę, Surinam, Gujanę Francuską, Brazylię, Boliwię, Urugwaj oraz Argentynę, a także na wielu innych wyspach wzdłuż wybrzeży Ameryki Południowej. Wprowadzone populacje znajdują się na Cozumel, skrajnie południowej Florydzie oraz na St. Croix na Wyspach Dziewiczych USA.
Boa dusiciel dobrze odnajduje się w różnorodnych warunkach środowiskowych, od tropikalnych lasów deszczowych po tereny półpustynne. Preferuje jednak życie w lasach deszczowych ze względu na wilgotność, temperaturę, naturalne schronienie przed drapieżnikami oraz ogromną ilość potencjalnych ofiar. Węże te są powszechnie spotykane wzdłuż rzek i strumieni, gdyż są one doskonałymi pływakami. Boa dusiciel zajmuje również nory średniej wielkości ssaków, gdzie może się ukrywać przed potencjalnymi drapieżnikami.
Zachowanie
Boa dusiciel to samotnik, który nie wchodzi w interakcje z innymi wężami, chyba że ma to związek z rozrodem. Gady te prowadzą nocny tryb życia, ale wygrzewają się w ciągu dnia, gdy temperatury nocą są zbyt niskie. Młode boa dusiciele mogą wspinać się na drzewa i krzewy w poszukiwaniu pożywienia; z wiekiem jednak, stają się coraz cięższe i zaczynają prowadzić całkowicie lądowy tryb życie.
Czy boa dusiciel stanowi zagrożenie dla człowieka
Boa dusiciele atakują, gdy odczuwają zagrożenie. Ich ukąszenie może być bolesne, ale rzadko stanowi zagrożenie dla ludzi. Osobniki z Ameryki Środkowej są bardziej drażliwe, głośno syczą i wielokrotnie atakują, gdy zostaną zaniepokojone, podczas gdy te z Ameryki Południowej łatwiej się oswajają. Podobnie jak wszystkie węże, boa dusiciel w trakcie linienia jest bardziej nieprzewidywalny, ponieważ wydzielina nazywana limfą wylinkową, która powstaje między starą a nową skórą powoduje, że ich oczy stają się mleczne, niebieskie lub mętne, co ogranicza ich zdolność widzenia i sprawia, że są bardziej defensywne niż zwykle.
Znaczenie gospodarcze
Boa dusiciel to jeden z częściej hodowanych węży w domowych terrariach. W latach 1977 – 1983 tylko do Stanów Zjednoczonych sprowadzono aż 113.000 żywych przedstawicieli tego gatunku. Tak duża liczba węży wyłapanych z ich naturalnego środowiska wywarła znaczny wpływ na dzikie populacje. Na gady te często się także poluje ze względu na ich mięso i skórę. Po pytonie siatkowym boa dusiciel jest drugim najczęściej zabijanym wężem na produkty ze skóry, takie jak buty, torby czy inne elementy odzieży. W niektórych regionach gady te odgrywają ważną rolę w kontrolowaniu populacji oposów, co zapobiega potencjalnemu przenoszeniu leiszmaniozy na ludzi.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Boa_constrictor [dostęp: 14.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Embreus. Licencja: CC BY-SA 3.0.
