Ropucha paskówka (Epidalea calamita) to gatunek rodzimej ropuchy występujący w Europie, w tym w Wielkiej Brytanii, głównie na terenach piaszczystych i wrzosowiskach. Dorosłe osobniki osiągają długość 60–70 mm. Wyróżniają się wśród ropuch pospolitych żółtą linią biegnącą wzdłuż grzbietu oraz równoległymi gruczołami przyusznymi. Ich stosunkowo krótkie nogi sprawiają, że poruszają się w charakterystyczny sposób, który różni się od skokowego ruchu wielu innych gatunków ropuch.
Samce ropuchy paskówki przywabiają partnerki bardzo głośnym i wyraźnym głosem godowy.
Cykl życiowy
Ropuchy paskówki żyją do 15 lat. Odżywiają się głównie owadami, w szczególności chrząszczami. W nocy przemieszczają się po otwartych terenach z rzadką roślinnością. Ich ślady pozostawiane na luźnym piasku są dobrze widoczne. Płazy te są w stanie pokonywać znaczne dystanse, co umożliwia szybkie zasiedlanie nowych siedlisk.
Rozród
Ropucha paskówka odbywa tarło od końca kwietnia do lipca. Składa jaja w postaci sznurów w płytkich, ciepłych zbiornikach wodnych. Ze względu na niską liczebność gatunku, głośne głosy godowe samców odgrywają niezwykle ważną rolę w procesie rozrodów – umożliwiają spotkanie osobników różnych płci.
Ropuchy paskówki mogą składać jaja tylko w zbiornikach o bardzo łagodnie nachylonym dnie. Tolerują jedynie rzadką roślinność na brzegach i w wodzie. Ponieważ takie zbiorniki często mają charakter tymczasowy, zdarza się, że larwy giną, gdy woda wysycha. Ryzyko to rekompensuje wydłużony okres godowy latem, dzięki czemu we wrześniu młode mogą mieć od jednego do trzech miesięcy. Osobniki, które tarły się wcześnie w sezonie, rzadko powtarzają rozród później, choć niektóre samice mogą złożyć jaja dwukrotnie w ciągu roku.
Zasięg występowania ropuchy paskówki
Populacje ropuchy paskówki występują w 17 krajach Europy. W Wielkiej Brytanii gatunek jest obecnie niemal całkowicie ograniczony do terenów przybrzeżnych. Co więcej, jest to jedyny rodzimy gatunek ropuchy występujący w Irlandii. Paskówkę można spotkać w hrabstwie Kerry (półwysep Dingle i Derrynane), a także w hrabstwie Wexford, gdzie została introdukowana na wydmowy teren.
Na kontynencie europejskim, szczególnie w południowej części zasięgu, ropucha paskówka zasiedla różnorodne środowiska wewnątrz lądu. Wykazuje dużą elastyczność w doborze siedlisk.
Wielka Brytania
W Wielkiej Brytanii zagrożona wyginięciem ropucha paskówka została objęta narodowym Planem Działań na rzecz Bioróżnorodności. Jest jednym z trzech chronionych gatunków płazów. Do głównych przyczyn zagrożenia wyginięciem zalicza się: utratę siedlisk w wyniku nadmiernej urbanizacji, degradację i zanikanie wrzosowisk nizinnych, zmniejszenie terenów przybrzeżnych wskutek budowy wałów i umocnień brzegowych oraz zakwaszenie środowisk wodnych spowodowane kwaśnymi deszczami i innymi zanieczyszczeniami.
W Anglii siedliska wydmowe ropuchy paskówki są chronione w ramach kilku rezerwatów przyrody, m.in. w Hoylake, Ainsdale Sand Dunes, North Walney i Sandscale Haws. W Szkocji, gdzie gatunek ograniczony jest do ujścia Solway Firth, rezerwat znajduje się w Caerlaverock. W Walii gatunek wyginął w XX wieku. Został ponownie wprowadzony w ramach planu ochrony bioróżnorodności.
Irlandia
W Irlandii, aby przeciwdziałać utracie siedlisk, Narodowa Służba Parków i Przyrody (National Parks and Wildlife Service) tworzy specjalne stawy dla ropuchy paskówki, częściowo finansowane przez Heritage Council. Gatunek uważany jest za zagrożony. Do lipca 2021 roku, w ramach projektu prowadzonego przez Fota Wildlife Park i Narodową Służbę Parków i Przyrody, wypuszczono 6 000 młodych żab w ich naturalnym zasięgu w hrabstwie Kerry.
Ropucha paskówka stała się także symbolem klubu golfowego Dooks w Kerry.
Budowa
Ropucha paskówka osiąga długość do 8 cm.
Główną cechą rozpoznawczą gatunku jest podłużny, żółty pas biegnący wzdłuż szaro-brązowego grzbietu. Charakterystyczny jest także sposób poruszania się tego płaza. W przeciwieństwie do wielu innych ropuch, paskówki nie wykonują skoków, przemieszczając się krótkimi, pełzającymi krokami.
Ropucha paskówka – ekologia
W Europie Środkowej ropuchę paskówkę można spotkać od kwietnia do października. Okres godowy uzależniony jest od intensywnych opadów deszczu. Trwa od kwietnia do pierwszej połowy sierpnia. Samce obejmują samice w ampleksusie pachowym, a te składają sznury skrzeku liczące od 2,5 do 4 tysięcy jaj. Kijanki są czarne, drobne i przebywają w płytkich wodach. W porównaniu do początkowego stadium rozwoju kijanek ropuchy zielonej mają bardziej jajowaty kształt. Metamorfoza następuje szybko, zwykle po 4–8 tygodniach.
Ropucha paskówka wybiera do rozrodu przede wszystkim okresowe, płytkie, nasłonecznione i ciepłe zbiorniki wodne, pozbawione roślinności. Mogą to być świeżo powstałe kałuże, rowy melioracyjne, zastoiska wody w miejscach wydobywania żwiru i piasku, tymczasowo zalewane łąki, a także zbiorniki retencyjne przy autostradach czy małe, wiejskie stawy, czasami zarybione.
Poza okresem godowym płazy te żyją wyłącznie na lądzie. Preferują wrzosowiska, piaszczyste gleby, żwirownie, piaskownie i pola uprawne. Lubią miejsca otwarte, nasłonecznione i suche. W poszukiwaniu nowych siedlisk mogą przemieszczać się na odległość 5–7 km. Zimują w wykopanych przez siebie norkach. Według niektórych autorów mogą one sięgać nawet 3 metrów głębokości.
Środowisko i tryb życia
Ropucha paskówka jest gatunkiem wybitnie lądowym. Preferuje nizinne tereny piaszczyste, nieużytki, pola uprawne, łąki i wydmy. Do godów wybiera niewielkie, czyste zbiorniki wodne, słabo porośnięte roślinnością – zarówno w wodach słodkich, jak i słonawej. Gatunek wykazuje dużą odporność na suszę i zasolenie.
Poza okresem godowym jest aktywna głównie nocą. Dnie spędza w ukryciu, np. pod kępami traw. Hibernacja trwa około sześciu miesięcy, do kwietnia. Płazy przebywają wówczas w norach lub zakopują się w ziemi. Po wybudzeniu migrują do zbiorników wodnych, przemieszczając się, krocząc lub biegnąc, co jest charakterystyczne dla tego gatunku.
W Polsce ropucha paskówka jest gatunkiem rzadkim. Na liście IUCN posiada status „najmniejszej troski” (LC).
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Aga (ropucha) – kururu – ropucha olbrzymia
- Puchacz wirginijski
- Czy skamieliny są pozostałością potopu?
- Erozja kontynentów świadczy przeciwko milionom lat
- Bioróżnorodność – czego uczy nas o powstaniu życia?
Źródło:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Natterjack_toad [dostęp: 08.09.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia Commons. Autor: Marek Szczepanek. Licencja: CC BY-SA 3.0.
