W Polsce na cukrzycę choruje ponad 2 miliony osób, ale aż jedna na cztery z nich o tym nie wie. Co więcej, prognozy przewidują, że w najbliższych kilkunastu latach liczba osób chorych na nią w naszym kraju się podwoi1. To, co jako społeczeństwo możemy zrobić, to edukować, pomagać wdrażać zdrowe nawyki i popularyzować regularne badania krwi.
Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, charakteryzującą się podwyższonym stężeniem cukru we krwi. Choroba ta jest związana z nieprawidłowym wydzielaniem lub działaniem insuliny w organizmie (cukrzyca typu II) lub niedoborem insuliny (cukrzyca typu I)2.
Statystyczny cukrzyk dowiaduje się o swojej chorobie dość późno, bo średnio po 8 latach od zachorowania. Nawet co piąty Polak nigdy nie badał poziomu cukru we krwi. Obserwowanie swojego organizmu, ale przede wszystkim regularne badania krwi, są podstawą wykrycia tej choroby3.
Objawy, które mogą wskazywać na cukrzycę
Osoby we wczesnym stadium cukrzycy często obserwują u siebie objawy ciągłego zmęczenia, osłabienia, niespotykanej chęci na drzemkę. Mogą pojawić się nieuzasadnione wahania nastroju, stany depresyjne.
U części osób pojawia się charakterystyczny oddech o zapachu acetonu. Objaw ten występuje także w przypadku nieprawidłowo leczonej cukrzycy.
Osłabiona odporność zwiększa częstotliwość infekcji, szybciej postępują choroby jamy ustnej i dziąseł, a na stopach częściej występuje grzybica.
Do wczesnych objawów cukrzycy możemy zaliczyć też świąd skóry (szczególnie w okolicach narządów płciowych), uczucie suchości w ustach i wzmożone pragnienie, trudniejsze gojenie ran czy przekrwienie spojówek.
Ważne, by podkreślić, że żaden z wyżej wymienionych objawów nie potwierdza cukrzycy w sposób jednoznaczny. Zaobserwowanie któregoś z nich jest tylko wskazówką i sygnałem, by jak najszybciej zbadać poziom glukozy we krwi4.
Jedyny sposób, by potwierdzić
Przyjmuje się, że każdy zdrowy dorosły powinien wykonywać badanie cukru we krwi raz na trzy lata. Osoby z grupy ryzyka powinny natomiast wykonywać badanie co roku. Jeśli obserwujesz u siebie jeden z wcześniej wymienionych objawów lub:
- w rodzinie występuje cukrzyca,
- masz nadwagę/otyłość,
- masz stwierdzoną hiperlipidemię,
- masz nadciśnienie,
- jesteś mało aktywny fizycznie,
- u kobiet: miałaś cukrzycę ciążową lub urodziłaś dziecko z wagą powyżej 4 kg,
- jesteś osobą starszą,
to zdecydowanie warto chodzić na badania częściej – raz do roku.
Jak przygotować się do badania glukozy na czczo?
Dzień przed pomiarem ilości glukozy we krwi należy spożywać lekkie posiłki.
W dniu badania unikamy wysiłku fizycznego. W przypadku, gdy brane są na stałe leki, pobranie krwi umawiamy na godziny poranne, a leki przyjmujemy tuż po pobraniu krwi. Jest to istotne, by nie zaburzać wyników badania. W przypadku wątpliwości, czy dany lek można zażyć tego dnia później, koniecznie należy skonsultować to z lekarzem i ustalić indywidualny plan działania.
W dniu badania nie jemy śniadania (ostatni posiłek powinien być spożyty 8-12 godzin przed pobraniem krwi) ani nie pijemy płynów poza czystą wodą. Ważne jest także, by przyjść odpowiednio wcześniej, zaleca się 15-minutowy odpoczynek przed wejściem do gabinetu. Bieg na tramwaj czy nawet spokojne wejście po schodach wymagają, by organizm odpoczął po wysiłku w celu otrzymania prawidłowego wyniku badania.
Mam wyniki i co dalej?
Prawidłowy poziom glukozy we krwi powinien mieścić się w zakresie 70-99 mg/dl. Po otrzymaniu wyników badań umów się na wizytę u lekarza prowadzącego, który zinterpretuje wyniki i po stwierdzeniu cukrzycy pokieruje dalszym leczeniem.
Przypisy
- Cukrzyca, Ministerstwo Zdrowia, https://archiwum.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/choroby-cywilizacyjne/cukrzyca/ [19.09.2024].
- J. Gośliński, Czym jest cukrzyca? Rodzaje, objawy i diagnostyka choroby, ZwrotnikRaka.pl, 14.11.2023, https://www.zwrotnikraka.pl/czym-jest-cukrzyca/ [19.09.2024].
- B. Stasiak, I. Radecka, Cukrzyca. Wszystko, co musisz wiedzieć, żeby planować zdrowe życie, Wydawnictwo Harde, s. 105-113.
- Diagnoza: Cukrzyca. Co musisz wiedzieć o swojej chorobie, Wydawnictwo Wiedza i Praktyka, 2023.
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.