Świątynie i ofiary w Biblii – cz. 4: Jezus Chrystus w Świątyni Jerozolimskiej

Świątynia Jerozolimska przetrwała do czasów Jezusa Chrystusa. Jakie są jego związki z tą świątynią i jakie ma to znaczenie dla chrześcijaństwa?

W poprzednich częściach została przedstawiona historia ofiar ze zwierząt i powstawania świątyń w celu ich składania. Omówione zostały zwłaszcza świątynie ustanowione na cześć Boga Jahwe, z których pierwsza była przenośnym namiotem, a kolejne trwałymi budowlami wzniesionymi w Jerozolimie. Ostatnia z tych świątyń, czyli Świątynia Heroda, dotrwała do I wieku n.e. To była właśnie ta świątynia, którą odwiedzał Jezus Chrystus.

W związku z tym część czwarta serii artykułów o świątyniach i ofiarach w Biblii będzie poświęcona właśnie Jemu i jego wizytom w Świątyni Jerozolimskiej. Wreszcie omówione zostanie to, co się stało ze świątynią, gdy Chrystus umarł na Krzyżu.

Jezus Chrystus w Świątyni Jerozolimskiej

Jezus jako niemowlę

Po raz pierwszy Jezus Chrystus odwiedził Świątynię Jerozolimską jeszcze jako niemowlę. Stało się tak, ponieważ Jezus był pierworodnym dzieckiem Marii, a prawo mojżeszowe głosi, że każde pierworodne dziecko należy do Pana. W związku z tym należało je wykupić przy pomocy ofiary złożonej ze zwierzęcia. Aby to uczynić, przynoszono roczne jagnię i synogarlicę lub gołąbka, lub jeśli rodzice byli biedni, dwie synogarlice lub gołąbki, co uczynili właśnie Józef i Maria.

Kapłan, który przyjmował ofiarę Józefa i Marii, aby wykupić Jezusa i poświęcić Go, najwyraźniej nie rozpoznał w Nim nikogo wyjątkowego. Pojawiły się jednak dwie osoby, które zwróciły na Niego uwagę. Pierwszą był niejaki Symeon, który posiadał głębokie przeświadczenie, że nie umrze, dopóki nie ujrzy Mesjasza. I tego dnia, gdy Maria i Józef przynieśli Jezusa do świątyni, on również przyszedł i wziął Go na ręce, a następnie błogosławił Go. Drugą osobą była prorokini o imieniu Anna, która dzień i noc przebywała w świątyni. Zaczęła wysławiać Boga, gdy zobaczyła maleńkiego Jezusa w świątyni¹.

Jezus jako 12-latek

Mamy napisane, że Józef i Maria każdego roku uczęszczali na Święto Paschy do Jerozolimy, w związku z czym odwiedzali również świątynię. Najprawdopodobniej zawsze zabierali ze sobą Jezusa. Tak też uczynili, gdy miał 12 lat. Tym razem jednak, na sam koniec okresu paschalnego, okazało się, że jego rodzice w jakiś sposób zgubili Go w ogromnym tłumie. Początkowo myśleli, że spotkał krewnych i znajomych, którzy już opuszczali miasto, dlatego szukali Go wśród nich. Ale gdy po jednym dniu drogi nie znaleźli Go, wrócili do Jerozolimy, szukając Go dalej tam.

W końcu odnaleźli młodego Jezusa w świątyni pośród nauczycieli i uczonych w Piśmie. Musieli jednak być bardzo zdziwieni, że nie był wystraszony tym, że zgubił rodziców. Wręcz przeciwnie, On przysłuchiwał się owym nauczycielom, zadawał im pytania, a nawet sam udzielał różnych odpowiedzi, które ich dziwiły. To oznacza, że jego wiedza na temat Boga i świętych pism wykraczała daleko poza zrozumienie tych uczonych².

Świątynia Jerozolimska czyli dom Ojca

Gdy Jezus miał 12 lat i rodzice odnaleźli Go w świątyni, powiedział On swojej matce: Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do mego Ojca?³. Mówił tu zatem o Świątyni Jerozolimskiej, odczuwając bezpośrednią łączność z Bogiem Ojcem. W okresie między 13. a około 30. rokiem życia Jezus z pewnością każdego roku przybywał do Jerozolimy i uczęszczał do świątyni⁴. Zapewne nawet częściej, jako że prawo mojżeszowe mówiło, aby przybywać do świątyni również na Święto Tygodni i Święto Namiotów⁵. A jak się okaże poniżej, Jezus przybywał do Jerozolimy także na inne święta. Przynajmniej raz nazwał Świątynię Jerozolimską domem Ojca⁶. Z każdym kolejnym rokiem Jezus musiał coraz lepiej rozumieć swoją rolę i misję, jaką miał do wykonania jako Syn Boży.

Wizyta Jezusa podczas Paschy

Jan Ewangelista sprawozdaje, że w pewnym momencie po swoim chrzcie w rzece Jordan Jezus udał się po raz kolejny do Jerozolimy, aby obchodzić Paschę. Dalej napisane jest, że w świątyni (a dokładniej na Dziedzińcu Pogan) zastał bankierów i sprzedawców zwierząt, które miały być przeznaczone na ofiarę. Musiał ich spotykać każdego roku, kiedy przybywał do Świątyni Jerozolimskiej na różne święta. Biorąc pod uwagę jego reakcję opisaną w Ewangelii Jana 2,15-16, już wcześniej, gdy przybywał do świątyni, musiał odczuwać ból, widząc w domu Ojca handlarzy i bankierów, którzy oszukują zwykłych ludzi, oraz traktowanie zwierząt bardziej jak towar niż żywe istoty, które wkrótce umrą z powodu grzechu ludzi, którzy je kupią.

Teraz już jednak był po chrzcie i rozpoczął swoją służbę. Dlatego zaczął działać, wyganiając możliwie jak najwięcej handlarzy z Dziedzińca Pogan. Według słów Jezusa, ze świątyni, z domu Ojca, uczynili oni targowisko, gdzie dochodziło do różnego rodzaju oszustw. Ludzie zamiast w ciszy modlić się i czcić Boga, musieli znosić straszliwy zgiełk i harmider powodowany przez targujących się ludzi. Jezus gorliwie pragnął przywrócić właściwy, nabożny porządek i ład w świątyni, którą w końcu nazywał domem swego Ojca. Również porównał samego siebie do świątyni, która zostanie „odbudowana” w trzy dni⁷.

Wizyta Jezusa podczas nienazwanego święta

Po raz kolejny widzimy Jezusa Chrystusa w Świątyni Jerozolimskiej podczas nienazwanego przez ewangelistę święta⁸. W pobliżu świątyni znajdowała się sadzawka o nazwie Betezda, gdzie Jezus uzdrowił pewnego chorego człowieka. Później Jezus spotkał go właśnie w świątyni, gdzie człowiek ten dziękował Bogu za uzdrowienie i zapewne złożył Mu ofiarę. Ponieważ jednak Jezus uzdrowił tego człowieka w dzień szabatu, to przyczepili się do Niego faryzeusze i uczeni w Piśmie. Twierdzili, że jest to zakazane. Ale w odpowiedzi Jezus zaczął im tłumaczyć, że dzieło uzdrowienia nie jest jego własnym dziełem, lecz dziełem Boga Ojca. Mówił również o Janie Chrzcicielu, którego misją było jedynie ogłosić przyjście Mesjasza⁹.

Wizyta Jezusa podczas Święta Namiotów

Jezus Chrystus wybrał się również któregoś roku na Święto Namiotów w Jerozolimie. Przyszedł jednak incognito, aby nikt Go początkowo nie rozpoznał. Dopiero w środku całego święta, które trwało 7-8 dni, wstąpił do świątyni i zaczął ponownie nauczać zgromadzonych ludzi. Wdał się wtedy w spór z faryzeuszami o cały szereg różnych kwestii. Część z nich dotyczyła dokonywania sądu nad ludźmi. To wtedy faryzeusze wystawili Jezusa na próbę, jak postąpić z cudzołożną kobietą przyłapaną na gorącym uczynku. Z Ewangelii Jana wiemy, że Żydzi nie ukamienowali jej, ponieważ sami byli winni grzechów. Jezus natomiast odpuścił kobiecie jej winę, widząc jej szczerość.

Spór z faryzeuszami w pewnym momencie przerodził się w otwartą groźbę śmierci. Jezus mówił do nich na temat tego, kim jest dla Niego Bóg Ojciec, a także kim On sam jest dla Ojca. W pewnym momencie został zmuszony powiedzieć coś, co rozsierdziło faryzeuszy. Zapytany o Abrahama i jego wiek, Jezus powiedział: Zanim Abraham stał się, JA JESTEM¹⁰. Tutaj Jezus wypowiedział święte imię Boże JHWH tłumaczone w Księdze Wyjścia jako Jestem. Od czasu powrotu z niewoli babilońskiej istniały obwarowania co do używania imienia Bożego tak, aby nie złamać trzeciego przykazania Dekalogu. Choć Pan Jezus nie złamał przykazania, to Żydzi mieli na ten temat inne zdanie. Werset 59. mówi, że wtedy porwali kamienie, aby się na Niego rzucić, ale On się zdołał ukryć przed nimi. To wszystko wydarzyło się na terenie Świątyni Jerozolimskiej podczas Święta Namiotów¹¹.

Wizyta Jezusa podczas Chanuki

Ewangelia Jana wspomina również o wizycie Jezusa w Świątyni Jerozolimskiej podczas tzw. uroczystości poświęcenia świątyni znanej jako Chanuka. Również wtedy Żydzi otoczyli Chrystusa i pytali go tak, aby znaleźć w Nim winę, szykując się do jego ukamienowania¹².

Interesujące jest to, że wszyscy ewangeliści napisali o ostatniej wizycie Jezusa w Jerozolimie z okazji Paschy, jednak tylko Jan wspomniał o wcześniejszych jego wizytach w tym mieście, a zwłaszcza w Świątyni Jerozolimskiej podczas różnych świąt (Łukasz dodatkowo zapisał jedynie dwie wizyty Jezusa w okresie jego dzieciństwa). Jan zatem przedstawia Jezusa jako regularnie przychodzącego do Świątyni Jerozolimskiej na święta, podczas których otwarcie nauczał. Wtedy też wdawał się w dyskusje z Żydami, którzy byli tak zawistni, że nawet grozili Mu śmiercią.

Ostatnia wizyta Jezusa w Świątyni

Nadchodzi więc ostatnia wizyta Jezusa w Jerozolimie, którą opisali wszyscy ewangeliści. Co ciekawe, Mateusz, Marek i Łukasz napisali, że wtedy to Jezus wyrzucił wszystkich handlarzy i wekslarzy ze świątyni¹³. Choć brzmi to jak sprzeczne ze sprawozdaniem Jana, to mogło być tak, że Jezus uczynił tak dwukrotnie podczas swojej służby. Innymi słowy, Jan opisuje pierwsze wypędzenie handlarzy ze świątyni podczas pierwszej wizyty Jezusa w Jerozolimie, natomiast pozostali ewangeliści opisują drugie wypędzenie podczas jego ostatniej wizyty.

Łukasz sprawozdaje, że podczas ostatniego tygodnia życia Jezus każdego dnia nauczał w świątyni, noce natomiast spędzał na Górze Oliwnej. W trakcie dnia zdarzały się kolejne dysputy z faryzeuszami, m.in. o tym, co jest bardziej święte: złoto w świątyni czy świątynia, która uświęca złoto. Innym razem, gdy Jezus wyszedł z uczniami na Górę Oliwną, aby objąć wzrokiem Świątynię Jerozolimską, przepowiedział jej przyszłe zniszczenie¹⁴. Proroctwo wypełniło się w roku 70 n.e., gdy Rzymianie zniszczyli miasto i świątynię.

Śmierć Jezusa Chrystusa a Świątynia Jerozolimska

Ostatecznie, gdy przyszła jego godzina, Jezus Chrystus został schwytany, a następnie skazany na śmierć przez lokalne władze rzymskie na żądanie samych Żydów. Ewangelie sprawozdają, że w trakcie jego ukrzyżowania miały miejsce nadzwyczajne zjawiska. Należały do nich nadnaturalne zaćmienie Słońca, co spowodowało ciemność trwającą aż 3 godziny, a także trzęsienie ziemi. Wreszcie w Świątyni Jerozolimskiej zasłona oddzielająca Miejsce Święte od Miejsca Najświętszego została rozdarta na pół od góry do dołu¹⁵.

Skąd takie zjawiska? Jak to już zostało poruszone w poprzednich częściach i przypomniane we wstępie, ofiary ze zwierząt zostały ustanowione w celu przebaczenia grzechów i wyrażania wiary w przyjście Mesjasza. Początkowo były to proste ołtarze, ale za czasów Mojżesza został ustanowiony cały system świątynno-ofiarniczy, którego zadaniem było zaspokajanie tych duchowych potrzeb całego narodu. Pierwsza świątynia była w formie przenośnego namiotu, ale później zbudowano Świątynię Jerozolimską. W tej właśnie świątyni kontynuowano składanie krwawych ofiar, które symbolizowały Mesjasza.

Dlatego kiedy przyszedł Mesjasz, Jezus Chrystus, i złożył w ofierze swoje życie, ofiary ze zwierząt przestały obowiązywać. Ponad trzy lata wcześniej Jan Chrzciciel, gdy zobaczył Jezusa, ogłosił: Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata¹⁶. Doskonale znał i rozumiał proroctwo z Księgi Izajasza: Dręczono go, lecz sam pozwolił się gnębić, nawet nie otworzył ust swoich. Jak baranek na rzeź prowadzony, jak owca niema wobec strzygących ją, tak on nie otworzył ust swoich¹⁷. Wiedział, że krwawe ofiary składane w Świątyni Jerozolimskiej wskazują właśnie na Jezusa Chrystusa jako prawdziwego Odkupiciela ludzkości.

Prawdziwa cena grzechu: życie

Ofiary ze zwierząt były ustanowione, aby każdy, kto zgrzeszył, mógł zrozumieć cenę swojego grzechu. Każda złożona ofiara za grzech tymczasowo zastępowała ofiarę Mesjasza i zakrywała dług śmierci, jaka należała się grzesznikowi. Gdy przyszedł Jezus Chrystus i złożył swoje życie za każdego grzesznika, dług ten został całkowicie przez Niego spłacony. A ponieważ dług śmierci został spłacony, dalsze składanie ofiar ze zwierząt przestało mieć sens. A zatem Świątynia Jerozolimska przestała spełniać swoją rolę. Rozerwanie na pół zasłony świątynnej oddzielającej Miejsce Najświętsze od Miejsca Świętego, według tradycji żydowskiej grubej na około 10 cm¹⁸, podczas ukrzyżowania i śmierci Jezusa Chrystusa były tego dobitnym sygnałem.

Autor Listu do Hebrajczyków doskonale rozumiał te zagadnienia, dlatego napisał: Wprawdzie każdy kapłan staje codziennie do wykonywania swej służby i wiele razy składa te same ofiary, które żadną miarą nie mogą zgładzić grzechów. Ten przeciwnie, złożywszy raz na zawsze jedną ofiarę za grzechy, zasiadł po prawicy Boga […] Jedną bowiem ofiarą udoskonalił na wieki tych, którzy są uświęcani¹⁹. Krwawe ofiary ze zwierząt nie były w stanie zadośćuczynić grzechowi człowieka. Stanowiły jedynie sposób na otrzymanie przebaczenia, wyraz wiary w Mesjasza i naukę, że popełnianie grzechu pociąga za sobą śmierć.

Dlatego gdy Mesjasz przyszedł i sam umarł za całą ludzkość jako Baranek Boży, stały się one całkowicie zbędne. Od teraz to Jezus Chrystus, który zmartwychwstał trzeciego dnia po ukrzyżowaniu, jest Barankiem Bożym złożonym na ofiarę za wszystkich ludzi i jednocześnie Arcykapłanem, który wstawia się za każdym wierzącym. Tak oto grzeszny, ale szczery i pełen wiary człowiek otrzymuje pełne przebaczenie swoich grzechów, ponieważ to Jezus poniósł za nie śmierć. I jak mówi List do Hebrajczyków, tak jak Świątynia Jerozolimska miała własnego arcykapłana, tak Jezus Chrystus jest obecnie Arcykapłanem w świątyni niebiańskiej, gdzie wstawia się przed Bogiem Ojcem za każdą nawróconą i wierzącą osobą²⁰.

Zakończenie

Jezus Chrystus był Barankiem Bożym, na którego wskazywały wszystkie ofiary ze zwierząt, począwszy od ofiary złożonej jeszcze w Edenie. Od momentu śmierci Chrystusa Świątynia Jerozolimska i ofiary w niej składane przestały mieć dla Boga znaczenie. Po zniszczeniu świątyni w 70 roku n.e. nie było już żadnego ustanowionego przez Boga miejsca na ofiary ze zwierząt. W części dodatkowej omówione zostaną dalsze losy koncepcji świątyni Bożej, włącznie z planami budowy tzw. Trzeciej Świątyni Jerozolimskiej.

Polecamy także inne artykuły na temat Jezusa Chrystusa:

• Jezus Chrystus a założyciele innych religii
• Genealogie Jezusa Chrystusa w Nowym Testamencie
• Betlejem – miejsce narodzenia Jezusa
• Co mówił Jezus Chrystus o wydarzeniach z Księgi Rodzaju?

Przypisy

1. Ewangelia według Łukasza 2,1-40.
2. Ewangelia według Łukasza 2,41-52.
3. Ewangelia według Łukasza 2,49.
4. Istnieje teoria wyznawana w kręgach ruchu New Age, według której Jezus w tym okresie życia był w Indiach i pobierał nauki u tamtejszych mistrzów. Jednak gdyby tak było, to nie mógłby co roku przychodzić do Jerozolimy i do domu Ojca, jak Jezus nazywał Świątynię Jerozolimską.
5. Księga Powtórzonego Prawa 16,16.
6. Ewangelia według Jana 2,16.
7. Ewangelia według Jana 2,13-25.
8. Niektórzy uważają, że mogło to być święto Purim, zob. G. Franz, Jesus Celebrated Purim, Life and Land, 20.12.2008, https://www.lifeandland.org/2008/12/jesus-celebrated-purim/ [dostęp: 16.04.2025].
9. Ewangelia według Jana 5.
10. Ewangelia według Jana 8,58.
11. Ewangelia według Jana 7-8.
12. Ewangelia według Jana 10,22-39.
13. Ewangelia według Mateusza 21,12-13; Ewangelia według Marka 11,15-17; Ewangelia według Łukasza 19,45-46.
14. Ewangelia według Mateusza 24; Ewangelia według Marka 13; Ewangelia według Łukasza 21,5-38.
15. Ewangelia według Mateusza 27,45.51-54; Ewangelia według Marka 15,33.38; Ewangelia według Łukasza 23,44-45.
16. Ewangelia według Jana 1,29.
17. Księga Izajasza 53,7.
18. M. Johnson, Profound Significance of the Temple Veil Being Torn, Bible Based Living, 14.07.2024, https://biblebasedliving.com/temple-veil-torn [dostęp: 16.04.2025].
19. List do Hebrajczyków 10,11-12.14.
20. List do Hebrajczyków 8,1-6; 9,11-12.23-26.

Wszystkie fragmenty biblijne pochodzą z Biblii Tysiąclecia.

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.