Fizjoterapia zapobiegawcza: jak uniknąć kontuzji podczas uprawiania sportu?

Czy wiesz, że regularna fizjoterapia może pomóc ci uniknąć kontuzji podczas uprawiania sportu? Fizjoterapeuci dysponują szeroką gamą narzędzi i technik, które pomagają w poprawie siły, elastyczności i koordynacji, a także w zmniejszeniu ryzyka kontuzji.

Uprawianie sportu to świetny sposób na poprawę kondycji i zdrowia. Niestety wiąże się on również z pewnym ryzykiem kontuzji. Na szczęście fizjoterapia może pomóc uniknąć tych problemów i cieszyć się aktywnością bez obaw o zdrowie.

Kontuzje

Kontuzje sportowe wynikają z przekroczenia granic wytrzymałości. Są to sytuacje, w których ciało lub jego część napotyka więcej niż przeciętną siłę. Wymagają one szybkiej interwencji lekarskiej lub rehabilitacyjnej (w zależności od rodzaju kontuzji). W poprzednim artykule pt. Powrót do gry: jak fizjoterapia pomaga sportowcom wrócić do formy po kontuzji? omawialiśmy bardziej szczegółowo kontuzje w sporcie. Wiemy, że dzieli się je na dwie kategorie: ostre i przewlekłe. Do ostrych zaliczyć można skręcenia, zwichnięcia, złamania, naderwania lub zerwania mięśni, więzadeł i ścięgien. Do przewlekłych zaliczymy urazy przeciążeniowe, np. przeciążeniowe złamania kości, zespół cieśni kanału nadgarstka, łokieć tenisisty, łokieć golfisty i wiele innych.

Niestety nie ma pewności, że urazy nas ominą, nawet gdy zastosujemy wszystkie możliwe metody prewencji. Nie wszystkie kontuzje są zdarzeniami przewidywalnymi. Za to z każdej kontuzji można (i należy) wyciągnąć odpowiednie wnioski.

Czynniki powodujące kontuzje sportowe:

1. przeciążenie i zmęczenie;
2. sztywność stawów i tkanek miękkich;
3. brak rozgrzewki;
4. poprzednie urazy (również te niewyleczone);
5. niewłaściwa technika wykonywania ćwiczeń;
6. choroby;
7. brak przygotowania psychicznego;
8. osłabienie mięśni w wyniku poprzednich kontuzji;
9. słabość mięśni związana z niewytrenowaniem;
10. źle dobrana dziedzina sportu;
11. ekstremalna rywalizacja;
12. sport wyczynowy;
13. sprzęt sportowy dobrany nieadekwatnie do możliwości sportowca¹.

Prewencja

Należy pamiętać, że prewencja nie jest całkowitym wyeliminowaniem ryzyka urazu, a jedynie jego redukcją lub złagodzeniem. Jest to więc świadome działanie, które ma na celu zniwelowanie częstości występowania kontuzji i ich rozległości.

Wyróżnia się 3 poziomy prewencji:

• prewencja pierwotna – prewencja przed pierwszą kontuzją,
• prewencja wtórna – zapobieganie pogorszeniu się urazu,
• prewencja trzeciorzędowa – zapobieganie przyszłym kontuzjom po przebytym urazie². 

Jak ćwiczyć, aby uniknąć kontuzji?

Badania wykonane przez zespół Bo Lauersena nad liczną grupą sportowców (z różnych dziedzin sportu) pokazały, że włączenie w program treningów ćwiczeń siłowych oraz propriocepcji (czucia głębokiego) może zmniejszyć ryzyko urazu o 30%, a kontuzji nawet o 50%.

Opracowano wieloczynnikowy model prewencji kontuzji, który zakłada:

• ćwiczenia oraz rozgrzewkę,
• monitoring oraz zarządzanie obciążeniem,
• strategię regeneracji,
• psychologię,
• kontrolę środowiska.

Każdy z powyższych elementów to temat rzeka, który można rozwijać. Zarządzanie ryzykiem (również ryzykiem kontuzji) jest skomplikowanym procesem. Dobrze wykształceni fizjoterapeuci i trenerzy mogą pomóc w jego opanowaniu³.

Zakończenie

Regularna fizjoterapia to nie tylko sposób na uniknięcie kontuzji podczas uprawiania sportu. To inwestycja w swoje zdrowie i bezpieczeństwo, która przynosi korzyści zarówno dla ciała, jak i dla ducha. Fizjoterapeuci dysponują szeroką gamą narzędzi i technik, które pomagają w poprawie siły, elastyczności, koordynacji i ogólnej sprawności fizycznej. Dzięki temu stajemy się bardziej odporni na urazy i możemy cieszyć się sportem bez obaw.

Regularne konsultacje z fizjoterapeutą to również doskonały sposób na monitorowanie postępów i zapobieganie nawrotom kontuzji. Fizjoterapeuci mogą doradzić nam w kwestii odpowiedniej regeneracji po treningu, diety i innych czynników, które wpływają na nasze zdrowie i sprawność.

Przypisy

1. A. Łoś, Fizjoterapia w leczeniu urazów sportowych – jak szybko wrócić do aktywności fizycznej, OsteoMedic, 21.05.2023, https://osteomedic.com.pl/blog/fizjoterapia-leczenie-urazow [dostęp: 06.06.2024].
2. Urazy sportowe, Fizjomer, 01.05.2024, https://fizjomer.pl/urazy-sportowe/ [dostęp: 06.06.2024].
3. J. Łaszcz, Prewencja kontuzji w sporcie, Fizjomate, 08.11.2023, https://fizjomate.pl/blog/prewencja-kontuzji-w-sporcie/ [dostęp: 06.06.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.