Jeleń wirginijski, zwany także jeleniem wirgińskim lub mulakiem białoogonowym (Odocoileus virginianus), to średniej wielkości ssak z rodziny jeleniowatych. Występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej. Potrafi przystosować się do różnych środowisk. Jego głównym drapieżnikiem jest puma. W różnych rejonach zagrożeniem są także inne drapieżniki oraz działalność człowieka.
Występowanie i siedlisko
Jeleń wirginijski zamieszkuje różnorodne środowiska. Można go spotkać na suchych stepach, sawannach i w gęstych lasach deszczowych. Jego naturalny zasięg obejmuje Amerykę – od południowej Kanady po północ Ameryki Południowej. W wyniku introdukcji pojawił się także w Europie, Nowej Zelandii i na wyspach karaibskich.
Najliczniejsza populacja występuje na wschodnim wybrzeżu USA i w południowej Kanadzie. Dzięki zdolności adaptacji zamieszkuje nizinne lasy, góry i mokradła.
Wygląd i charakterystyka
Sierść jelenia wirginijskiego zmienia kolor w zależności od pory roku. Latem jest rudo-brązowa, a zimą szaro-brązowa. Spód ogona jest biały. W chwili zagrożenia jeleń podnosi go, ostrzegając inne osobniki.
Samce są większe od samic. Dorosły byk waży od 68 do 136 kg, a łania od 40 do 90 kg. W tropikalnych regionach jelenie są mniejsze. Samce ważą tam od 35 do 50 kg. Wysokość w kłębie wynosi od 80 do 100 cm.
Poroże wyrasta wyłącznie u samców. Rozwija się wiosną i latem. Pokrywa je skórzasta warstwa (scypuł), dostarczająca składników odżywczych. Jesienią scypuł odpada, odsłaniając twarde rogi. W sezonie godowym samce wykorzystują je do walk. Po okresie rozrodczym poroże jest zrzucane, a jego wzrost zaczyna się od nowa.
Dieta i zachowanie mulaków białoogonowych
Jeleń wirginijski jest roślinożercą. Żywi się liśćmi, pędami, owocami i żołędziami. W niektórych regionach je także kaktusy i grzyby. Może trawić rośliny trujące dla człowieka.
Największą aktywność wykazuje o zmierzchu i świcie. Unika w ten sposób drapieżników. W razie zagrożenia potrafi biec z prędkością do 60 km/h. Może skakać na wysokość 3 m i na odległość do 9 m.
Drapieżniki i zagrożenia
Dorosłe jelenie są atakowane przez wilki, pumy, jaguary i aligatory. Młode mogą paść ofiarą kojotów, rysi i niedźwiedzi. Orły również polują na cielęta, choć rzadko udaje im się je zabić.
Jeleń reaguje na zagrożenie charakterystycznym „dmuchaniem”. To głośne parsknięcie ostrzega inne osobniki.
Kolizje z pojazdami
Mulaki białoogonowe często wchodzą na drogi. W USA rocznie dochodzi do 2,4 mln kolizji z ich udziałem. Straty wynoszą miliardy dolarów, a wypadki powodują setki ofiar śmiertelnych. Aby temu zapobiegać, stosuje się ogrodzenia przy autostradach i buduje przejścia dla zwierząt.
Choroby i zagrożenia dla ludzi
Jelenie wirginijskie są nosicielami kleszczy przenoszących boreliozę. Wykryto u nich także SARS-CoV-2. Badania wykazały, że 40% przebadanych osobników miało przeciwciała. Może to oznaczać ryzyko transmisji wirusa na ludzi.
Znaczenie kulturowe
Jeleń wirgiński ma duże znaczenie w kulturze amerykańskiej. Jest oficjalnym zwierzęciem kilku stanów USA oraz narodowym symbolem Hondurasu i Kostaryki. Pojawia się w literaturze i filmach, np. w „Bambi”. Jest także maskotką drużyny NBA Milwaukee Bucks.
Jeleń wirgiński – wpływ zmian klimatu
Ocieplenie klimatu wpływa na populację jeleni wirginijskich. Przesuwają one swój zasięg na północ. W kanadyjskiej prowincji Alberta, w latach 1980–2000, ich obszar występowania przesunął się o 250 km.
Zmiany klimatyczne sprzyjają także rozprzestrzenianiu się chorób przenoszonych przez owady. Mimo zdolności adaptacyjnych działalność człowieka i rosnąca liczba drapieżników mogą zagrozić przyszłości tego gatunku.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Jedwabnik morwowy
- Kiżucz
- Biegus zmienny
- Nadzieja matką mądrych
- Wpływ mediów społecznościowych na rozwój dzieci i młodzieży
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/White-tailed_deer [dostęp: 26.03.2025].
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.
