Tuńczyk błękitnopłetwy (Thunnus thynnus) to ryba o wielu nazwach. W języku polskim znana jest jako tuńczyk pospolity, błękitny, czerwony, niebieskopłetwy, północny lub zwykły. Ta wędrowna ryba morska należy do rodziny makrelowatych (Scombridae). Połowy tuńczyka to jedna z najbardziej dochodowych gałęzi rybołówstwa na świecie. Ryba ta szczególnie mocno pożądana jest na rynku japońskim. Stanowi bowiem ważny składnik, bez którego nie można przyrządzić niektórych rodzajów sushi i sashimi. W ciągu ostatnich 40 lat liczebność tego gatunku drastycznie spadła. Wpływ na to miały intensywne połowy. Populacja zmniejszyła się o 72% w Atlantyku Wschodnim i aż o 82% w Atlantyku Zachodnim. W 2009 roku Monako zaproponowało wpisanie tuńczyka błękitnopłetwego na listę gatunków zagrożonych CITES. Propozycję tą jednak odrzucono. Wprowadzono jednak kwoty połowowe. Przyczyniło się to do niewielkiego wzrostu liczebności populacji. Na Czerwonej Liście IUCN gatunek ten oznaczony został jako najmniejszej troski.
Taksonomia
Atlantyckiego tuńczyka błękitnopłetwego po raz pierwszy opisał Karol Linneusz. Informacje na temat tej ryby pojawiły się w 10. edycji Systema Naturae, wydanej w 1758 roku. Nadał mu on wówczas nazwę binominalną scomber thynnus. Ryba ta jest najbliżej spokrewniona z pacyficznym tuńczykiem błękitnopłetwym (T. orientalis). Latami uważano, że pacyficzny i atlantycki tuńczyk błękitnopłetwy to ten sam gatunek. Dlatego też często określano je wspólną nazwą „północny tuńczyk błękitnopłetwy”. Prowadziło to czasami do nieporozumień. Dlaczego? Australijczycy mianem północnego tuńczyka błękitnopłetwego określają tuńczyka długopłetwego (T. tonggol). Podobnie, jak mieszkańcy Nowej Zelandii i Fidżi. Często tuńczyki błękitnopłetwe nazywane są po prostu tuńczykami.
Opis
Ciało tuńczyka błękitnopłetwego ma kształt romboidalny i jest wyjątkowo masywne. Ryba ma stożkowatą głowę i duży pysk. W środkowej części mózgu znajduje się gruczoł zwany szyszynką. Pomaga on tuńczykowi w nawigacji podczas długich migracji przez rozległe obszary oceaniczne. Grzbiet ma kolor ciemnoniebieski. Spód z kolei jest szary, z widocznym złotym połyskiem oraz jaskrawo żółtymi płetwami ogonowymi. Tuńczyk błękitnopłetwy posiada również krótkie płetwy piersiowe.
Dorosłe osobniki mierzą średnio 2–2,5 metra długości i ważą około 225–250 kg. Największy okaz złowiony został u wybrzeży Nowej Szkocji. Ważył 679 kg i miał 3,84 metra długości. W 1934 roku w pobliżu Liverpoolu w Nowej Szkocji doszło do najdłuższego pojedynku pomiędzy człowiekiem a tuńczykiem. Trwał on aż 62 godziny. Sześciu mężczyzn na zmianę walczyło z rybą, której wagę szacowano na 164 – 363 kilogramów.
Tuńczyk błękitnopłetwy ma wyjątkowo efektywny układ krążenia. Jego krew zawiera bardzo wysokie stężenie hemoglobiny. Dodatkowo zjawisko przeciwprądowe zwiększa efektywność procesu wymiany gazowej w skrzelach. Wszystko to umożliwia rybom utrzymanie odpowiedniego poziomu tlenu we krwi, co jest niezbędne, do prawidłowego funkcjonowania ich organizmu. Tuńczyki są stałocieplne. Mają jednak niezwykle dobrze rozwiniętą zdolność termoregulacji. Ułatwia im to poszukiwanie pożywienia w zimnych wodach północnego Atlantyku.
Biologia i ekologia
Atlantycki tuńczyk błękitnopłetwy może zanurzać się na głębokość 1006 metrów. Zazwyczaj poluje na drobne ryby, takie jak sardynki, śledzie, makrele oraz węgorze, ale także na bezkręgowce, w tym kałamarnice i skorupiaki. Wykazuje oportunistyczne zachowania łowieckie. Organizuje się w ławice według wielkości, co ułatwia mu skuteczne polowanie. Specyficzna budowa mięśni powoduje, że ruchy tuńczyków są niezwykle szybkie. Ryby te potrafią błyskawicznie przyspieszyć, by złapać upatrzoną wcześniej zdobycz.
Na tuńczykach błękitnopłetwych żeruje ponad 70 różnych gatunków pasożytów. Żaden z nich nie został jednak dotychczas uznany za szkodliwego. Tuńczyki błękitnopłetwe padają ofiarą wielu drapieżników. Tuż po wylęgu są zjadane przez ryby żywiące się planktonem. Znacząco redukuje to ich liczebność na wczesnym etapie życia. Dorosłe osobniki z kolei stanowią cel dla największych drapieżników oceanicznych, takich jak niektóre gatunki ryb miecznikowatych, zębowców oraz rekinów żyjących na otwartych wodach.
Życiorys
Tuńczyki błękitnopłetwe są jajorodne. Gromadzą się w duże grupy, aby odbyć tarło. Samice w ciągu kilku dni uwalniają ogromne ilości jaj do wody. Samce zapładniają jaja plemnikami zewnętrznie. Szacuje się, że samica tuńczyka produkuje średnio 128,5 jaj na gram masy ciała. Może to dawać nawet 40 milionów jaj jednocześnie. Po dwóch dniach od zapłodnienia z jaja wylęgają się larwy. Po tygodniu przekształcają się one w drapieżne rybki, o długości około 0,6 cm. Niestety pierwszy tydzień przeżywa mnie niż połowa z nich. Co więcej, jedynie 0,1% doczeka pierwszych urodzin.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Czy Biblia wyjaśnia epokę lodowcową?
- CRISPR – czeka nas ulepszanie ludzkiego DNA?
- Ota Benga – człowiek, który został eksponatem w zoo
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Atlantic_bluefin_tuna [dostęp: 1.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: OpenCage . Licencja: CC BY-SA 2.5.