Chryzor (Ocyurus chrysurus), zwany też żółtogonem, jest gatunkiem ryby zaliczanej do rodziny lucjanowatych (Lutjanidae). To jedyny przedstawiciel rodzaju Ocyurus. Szczególnie duże populacje tej ryby odnotowuje się zwłaszcza w zachodnich wodach Oceanu Atlantyckiego. Zasiedla przede wszystkim Zatokę Meksykańską oraz Morze Karaibskie. Chryzor najczęściej przebywa w wodach oceanicznych ciągnących się wzdłuż wybrzeży Florydy, południowych Indii Zachodnich oraz Brazylii. Czasem można go też spotkać w okolicach Massachusetts.
Żółtogon z reguły przebywa w okolicach raf koralowych. Na przedstawicieli tego gatunku często natykają się nurkowie oraz osoby uprawiające snorkeling w pobliżu koralowców. Ryba niekiedy żeruje również w innych miejscach. Jest doskonale przystosowana do życia na głębokości do 180 metrów. Najczęściej jednak pływa na głębokości od 10 do 70 metrów pod powierzchnią wody.
Długość ciała przeciętnego osobnika zazwyczaj wynosi ok. 40 cm. Niekiedy jednak można spotkać okazy ponad dwukrotnie większe. Najcięższy zarejestrowany przedstawiciel tego gatunku ważył ok. 5 kg.
Chryzor jest gatunkiem mającym ogromne znaczenie komercyjne. Często hoduje się go na specjalnych farmach. Żółtogony nierzadko można zobaczyć w akwariach publicznych. Ryby te również cieszą się ogromną popularnością wśród wędkarzy sportowych.
Taksonomia i nazewnictwo
Pierwszy opis chryzora pochodzi z 1791 roku. Stworzył go niemiecki lekarz i przyrodnik Marcus Elieser Bloch. Badacz ten nazwał opisywaną rybę Sparus chrysurus. Wskazał też, że przedstawiciele tego gatunku najczęściej przebywają w wodach oceanicznych ciągnących się wzdłuż wybrzeży Brazylii.
Taksonomiczne badania lucjanów należących do rodziny lucjanowatych wykazały bliskie pokrewieństwo żółtogona z rodzajem Lutjanus. Część badaczy stoi na stanowisku, że Lutjanus ambiguus jest hybrydą chryzora z lucjanem smugowym (Lutjanus synagris). Możliwość krzyżowania się ze sobą żółtogonów z innymi rybami zaliczanymi do rodziny lucjanowatych dowodzi bliskiego pokrewieństwa przedstawicieli wspomnianych gatunków.
Opis
Charakterystyczną cechą chryzora jest żółty pas biegnący przez całą długość ciała wzdłuż jego boków. Pas ten rozciąga się od pyska aż do ogona, który także jest ubarwiony w całości na żółto. Pozostałe partie ciała (poza płetwami) mają oliwkowy lub niebiesko-czarny kolor. Płetwy brzuszne i odbytowe są białe, natomiast grzbietowa wyróżnia się żółtym kolorem. W skład płetwy odbytowej wchodzą 3 kolce i 8 lub 9 miękkich promieni. Natomiast grzbietowa złożona jest z 10 kolców i 10 lub 12 miękkich promieni.
W odróżnieniu od innych ryb z rodziny lucjanowatych żółtogon ma niewielką głowę oraz mały pyszczek. U ryby tej nie występuje również ciemna plama poniżej płetwy grzbietowej.
Ekologia
Chryzora najczęściej można spotkać w zachodnich wodach Atlantyku. Zwykle pływa w wodach okalających wybrzeża Karaibów, południowej Florydy oraz Bahamów. Pojedyncze osobniki żerują także w dalej wysuniętych na północ rejonach wód oceanicznych sięgających aż do Massachusetts. Na półkuli południowej natomiast z reguły występują w wodach opływających brzeg południowo-wschodniej Brazylii.
Żółtogony są drapieżnikami. W skład ich diety wchodzą przede wszystkim krewetki, kraby, robaki i mniejsze ryby. Dla dorosłych chryzorów największym zagrożeniem są duże ryby drapieżne, np. barrakudy wielkie, rekiny, makrele atlantyckie, a także przedstawiciele innych gatunków lucjanów. Chryzory odbywają tarło zazwyczaj w okresie letnim. Samice najczęściej składają ikrę w pobliżu raf koralowych.
Połów
Wędkarze zwykle odławiają żółtogony przebywające na głębokości kilkudziesięciu metrów pod wodą. Do tego celu z reguły wykorzystują wędkę z haczykiem oraz zanętę w postaci mieszanki mielonych ryb. Umieszczona w siatce lub metalowym koszu zanęta po rozpuszczeniu się w wodzie opada na dno zbiornika. Zwabione jej obecnością chryzory przez długi czas pozostają w okolicach łodzi wędkarzy. Dzięki temu są łatwiejsze do złapania.
Wędkarze w trakcie połowów stosują najczęściej lekki sprzęt. Żółtogony na ogół wykazują się bowiem dużą czujnością, starannie omijając większe linki i grubsze haczyki zanurzone w wodzie. Wyławiane ze zbiorników osobniki zazwyczaj mają od 36 do 40 cm długości. Czasami zdarzają się też znacznie większe lub mniejsze okazy.
Połowy żóltogonów odbywają się przez cały rok. Najczęściej jednak organizuje się je w okresie letnim ze względu na większe prawdopodobieństwo osiągnięcia lepszych rezultatów. Delikatne i kruche mięso chryzorów jest szczególnie cenione przez smakoszy dań rybnych.
Ochrona i zarządzanie
W Stanach Zjednoczonych populacja żółtogona utrzymuje się na stabilnym, wysokim poziomie. Dzieje się tak z uwagi na stosowaną tam zrównoważoną politykę połowów. Natomiast w krajach takich jak Kuba i Brazylia oraz Meksyk sytuacja jest bardziej niepokojąca. W tych rejonach świata masowo odławia się bowiem chryzory, co powoduje systematyczny spadek ich liczebności. Niestety, w tych regionach brakuje skutecznych działań zarządzających populacją tych ryb.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Szlaki metaboliczne – jak zostały „wydeptane”?
- Mikroplastik – co to jest i jak wpływa na florę i faunę
- Śmierć kliniczna – dowód na życie pozagrobowe?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Yellowtail_snapper [dostęp: 03.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Transity. Licencja: CC BY-SA 3.0.