Pingwin grubodzioby, skocz grubodzioby (Eudyptes pachyrhynchus) to gatunek pingwina czubatego endemiczny dla Nowej Zelandii. Obecnie gniazduje wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża Wyspy Południowej, a także na wyspie Stewart/Rakiura i jej okolicznych wysepkach. Ponieważ pierwotny zasięg gatunku wykraczał poza Fiordland, bywa nazywany pingwinem czubatym nowozelandzkim. Sporadycznie spotykany jest również w Australii.
Taksonomia
Pingwin grubodzioby został opisany w 1845 roku przez angielskiego zoologa George’a Roberta Graya. Jego epitet gatunkowy pochodzi od starogreckich słów pachy- (παχυ-) – „gruby” oraz rhynchos (ρύγχος) – „dziób”. Należy do rodzaju Eudyptes, obejmującego od czterech do siedmiu gatunków, których nazwa wywodzi się ze starogreckich eu (ευ) – „dobry” oraz dyptes (δύπτης) – „nurek”.
Opis pingwina grubodziobego
Ten średniej wielkości pingwin o żółtym czubie i czarno-białym upierzeniu dorasta do około 55 cm długości. Waży średnio 3,5 kg. Ma białe znaczenia na twarzy, biały przód ciała oraz czarną głowę i grzbiet. Szeroki, żółty czub rozpoczyna się u nasady dzioba, biegnie nad okiem i opada wzdłuż szyi. Gatunek można odróżnić od podobnych pingwinów czubatych – pingwina szczotkoczubego (Eudyptes sclateri) i pingwina grzebieniastego (Eudyptes robustus) – brakiem odsłoniętej skóry u nasady dzioba. Samice składają dwa jaja. Pierwsze z nich jest znacznie mniejsze. Pingwin grubodzioby osiąga wyższy sukces lęgowy niż większość innych gatunków z rodzaju Eudyptes. Ustępuje jedynie pingwinowi skalnemu.
Zasięg występowania
Pingwin grubodzioby gniazduje w koloniach ukrytych wśród korzeni drzew i skał, w gęstych, nadmorskich lasach strefy umiarkowanej. Rozmnaża się wzdłuż wybrzeży zachodniej części Wyspy Południowej, na południe od okolic Bruce Bay i Wysp Open Bay, w regionie Fiordland i w cieśninie Foveaux, a także na wyspie Stewart/Rakiura i jej pobliskich wysepkach. Skamieniałości tego gatunku odkryto aż na północnym krańcu Wyspy Południowej. Prawdopodobnie gniazdował on także na Wyspie Północnej. Jego zasięg uległ znacznemu ograniczeniu w czasach polinezyjskich wskutek polowań. Dziś występuje wyłącznie w najsłabiej zaludnionych rejonach Nowej Zelandii. Gatunek był obecny również w Australii.
Pingwin grubodzioby – zachowanie
Dieta
Głównym składnikiem diety pingwina grubodziobego są głowonogi. Stanowią one około 85% jego pożywienia, głównie kałamarnica Nototodarus sloanii. Kolejne miejsce zajmują skorupiaki (13%), przede wszystkim kryl Nyctiphanes australis. Najmniejszy udział mają ryby (2%), głównie dorsz czerwony i Macruronus novaezelandiae. Szacuje się, że znaczenie głowonogów w diecie skocza grubodziobego może być przeceniane. Skład pożywienia różni się pomiędzy populacjami z Wyspy Codfish a tymi z północnej części Fiordlandu.
Żerowanie
Pingwiny grubodziobe dzieli się na trzy grupy w zależności od miejsca występowania w fiordach i obszarów żerowania: wewnątrzfiordową, środkowofiordową i zewnatrzfiordową. Osobniki z części zewnętrznej nurkują długo i głęboko. Osiągają przy opadaniu większe prędkości niż pingwiny ze strefy środkowej, które żerują głównie w górnych 20 metrach słupa wody. W odizolowanych populacjach wzorce pozyskiwania pożywienia opierają się zarówno na zasobach miejscowych (autochtonicznych), jak i dopływających z zewnątrz (allochtonicznych). Lokalne źródła odgrywają jednak kluczową rolę w utrzymaniu każdej kolonii.
Drapieżniki
Gdy naukowcy sprawdzają gniazda pingwinów grubodziobych na początku wysiadywania jaj, ptaki mogą na krótko je opuszczać. W tym czasie jaja pozostają bez opieki. Zwiększa to ryzyko, że zostaną zjedzone przez drapieżniki. Poważnym zagrożeniem dla gatunku są psy domowe. Organizacje zajmujące się ochroną tych zwierząt apelują, aby w pobliżu siedlisk pingwina grubodziobego zawsze trzymać czworonogi na smyczy. Ma to pomóc w ochronie tej zagrożonej populacji.
Rozmnażanie
Zwyczaje rozrodcze i inkubacyjne pingwina grubodziobego są słabo poznane. Przeprowadzone badania dostarczają jednak istotnych informacji o cyklu życiowym i wskaźnikach sukcesu lęgowego gatunku. Okres godowy wpływa zarówno na sposób żerowania, jak i na interakcje wewnątrzgatunkowe, kształtowane przez zachowania zalotowe i strategie ochronne rodziców. Poza sezonem lęgowym ptaki zwykle prowadzą samotny tryb życia. Są aktywne nocą. Dojrzałość płciową osiągają w wieku około 5–6 lat, po czym przystępują do pierwszego cyklu rozrodczego. Po czterech miesiącach spędzonych na morzu gromadzą się w niewielkie grupy w środku zimy. Co roku od lipca do grudnia odbywają lęgi. Pozostają na lądzie przez około 20 tygodni, aż do opuszczenia kolonii przez młode. Termin ten zbiega się z okresem największej dostępności pokarmu. Pozwala to sprostać wysokim wymaganiom energetycznym okresu rozrodczego. W zachowaniach pokazowych pingwiny eksponują płetwy i czuby. Wydają przy tym donośne głosy – serię szczeków i odgłosów przypominających ryczenie. U samic w tym czasie rośnie poziom estradiolu, a u samców testosteronu. Obniżają się one po złożeniu jaj. Progesteron, najwyższy w okresie zalotów, utrzymuje się na wysokim poziomie także po rozpoczęciu inkubacji. Każdy lęg składa się z dwóch jaj, z których drugie jest większe.
Gniazda zakładane są w niewielkich, rozproszonych koloniach na stromych zboczach porośniętych lasami deszczowymi, które chronią przed ekstremalnymi temperaturami, oraz w bardziej otwartych lokalizacjach, takich jak Jackson Head. Wierność miejscu gniazdowania sprzyja sukcesowi lęgowemu. Choć gatunek uchodzi za monogamiczny, nieudany lęg zwiększa ryzyko rozstania partnerów. Inkubacja trwa 31–36 dni. Samiec przez pierwsze trzy tygodnie strzeże gniazda, podczas gdy samica codziennie karmi pisklęta. Utrata lęgu skłania samca do powrotu do wcześniejszego miejsca gniazdowania. Zmniejsza to szanse na wierność partnerce. Silne opady i burze są jedną z głównych przyczyn strat wśród piskląt. Jeśli wylęgną się oba jaja, większe pisklę jest zwykle faworyzowane, a mniejsze często ginie z głodu.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Pingwin cesarski
- Pingwin białobrewy
- Jakie dinozaury żyły w Polsce?
- Projektowanie ludzi – szansa czy zagrożenie?
- Fenomen mózgu i jego implementacja
Źródło:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Fiordland_penguin [dostęp: 10.80.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: travelwayoflife. Licencja: CC BY-SA 2.0.
