Pingwin królewski

Pingwin królewski (Aptenodytes patagonicus) to drugi co do wielkości gatunek pingwina. Mniejszy od pingwina cesarskiego, ale podobny do niego z wyglądu. Głównym źródłem pożywienia są świetliki oceaniczne, kałamarnice i kryl. Podczas wypraw żerowych ptaki wielokrotnie nurkują na głębokość przekraczającą 100 metrów. Odnotowane rekordy sięgają ponad 300 metrów. Naturalnymi wrogami pingwinów królewskich są m.in. wydrzyki, mewy brunatne, lamparty morskie oraz orki.

Gatunek rozmnaża się na wyspach położonych na północnych krańcach Antarktydy. Spotkać go można także na Wyspie Macquarie na Oceanie Południowym oraz na Falklandach. W przeszłości ptaki były masowo eksploatowane ze względu na tłuszcz, olej, mięso i pióra. Obecnie pingwin królewski objęty jest pełną ochroną gatunkową.

Taksonomia

W 1778 roku angielski ilustrator John Frederick Miller zamieścił w swoim dziele Icones animalium et plantarum ręcznie kolorowany miedzioryt przedstawiający pingwina królewskiego. Nadał mu binominalną nazwę Aptenodytes patagonica. Wskazał typowe miejsce występowania jako Mari antarctico, czyli Ocean Antarktyczny. W 1911 roku Gregory Mathews zawęził tę lokalizację do Georgii Południowej.

Międzynarodowa Unia Ornitologiczna uznaje gatunek za monotypowy. Nie wyróżnia podgatunków. Część autorytetów taksonomicznych przyjmuje jednak istnienie dwóch podgatunków. A. p. patagonicus, występuje na południowym Atlantyku. A. p. halli, zasiedla południowy Ocean Indyjski (m.in. Wyspy Kerguelena, Wyspę Crozeta, Wyspy Księcia Edwarda, Wyspę Heard i Wyspy McDonalda), a także Wyspę Macquarie.

Opis pingwina cesarskiego

Pingwin królewski osiąga od 70 do 100 cm wysokości. Waży od 9,3 do 18 kg. Samce i samice wyglądają podobnie. Można je rozróżnić po wydawanych odgłosach. Samce są też nieco większe. Średnia masa ciała dorosłych osobników z Wyspy Marion wynosiła 12,4 kg u 70 samców i 11,1 kg u 71 samic. W innym badaniu, obejmującym 33 ptaki karmiące pisklęta, średnia masa wyniosła 13,1 kg. W porównaniu z pingwinem cesarskim pingwin królewski jest o około 25% niższy. Waży średnio o jedną trzecią mniej.

Pingwin królewski na pierwszy rzut oka przypomina większego kuzyna – pingwina cesarskiego. Oba gatunki mają szeroką, kontrastującą z ciemnym upierzeniem plamę policzkową oraz żółto-pomarańczowe pióra w górnej części piersi. U pingwina królewskiego plama policzkowa jest jednolicie jaskrawo pomarańczowa, a u cesarskiego żółto-biała. Ptaki różnią się też odcieniem upierzenia na piersi. U królewskiego jest bardziej pomarańczowe. Kolorowe akcenty na dolnej części dzioba mają odcień różowy u pingwina cesarskiego, a pomarańczowy u królewskiego.

W naturze oba gatunki rzadko dzielą te same siedliska. Pingwina królewskiego można łatwo odróżnić po dłuższym i prostszym dziobie, większych płetwach oraz smuklejszej sylwetce. Młode pingwiny królewskie, z długim dziobem i gęstym, ciemnobrązowym puchem, wyglądają zupełnie inaczej niż szaro upierzone pisklęta cesarskie z charakterystyczną czarno-białą „maską” na głowie. Po pierwszym pierzeniu młode królewskie przypominają dorosłe ptaki, choć są mniej intensywnie ubarwione.

Pingwin królewski często gniazduje na tych samych dużych wyspach okołobiegunowych co inne gatunki. Wyróżnia się jednak większym rozmiarem, smukłą sylwetką, intensywnym ubarwieniem oraz popielatoszarym, a nie czarnym grzbietem.

Zasięg występowania i siedlisko

Pingwiny królewskie rozmnażają się na subantarktycznych wyspach położonych między 45° a 55° szerokości południowej – na północnych krańcach Antarktydy, a także w argentyńskiej części Ziemi Ognistej, na Falklandach i innych wyspach strefy umiarkowanej tego regionu. Łączną liczebność populacji szacuje się na 2,23 mln par lęgowych. Trend jest wzrostowy. Największe kolonie znajdują się na Wyspach Crozeta – około 455 tys. par, Wyspach Księcia Edwarda – 228 tys. par, Wyspach Kerguelena – 240–280 tys. par oraz w archipelagu Georgii Południowej – ponad 100 tys. par.

Na początku lat 20. XX wieku populacja pingwinów królewskich na Georgii Południowej i Falklandach została niemal całkowicie wyniszczona przez wielorybników. Brakowało tu drewna opałowego, więc do palenisk używano pingwinów bogatych w tłuszcz, niezbędny do wytapiania oleju z wielorybów. Olej pingwini wykorzystywano także do lamp, ogrzewania i gotowania, a ptaki i ich jaja stanowiły dodatkowe źródło pożywienia. Obecnie na Wyspie Macquarie gniazduje około 70 tys. par. Zakres występowania poza sezonem lęgowym nie jest znany. Pojedyncze osobniki widywano m.in. na Półwyspie Antarktycznym, w RPA, Australii i Nowej Zelandii.

Jedna z największych znanych kolonii pingwina królewskiego, na Île aux Cochons w archipelagu Crozeta, zanotowała w ostatnich dekadach dramatyczny spadek liczebności – z około pół miliona par lęgowych w latach 80. XX wieku do około 60 tys. w 2017 roku. Prawdopodobną przyczyną są zmiany klimatyczne.

W sierpniu 1936 roku Towarzystwo Ochrony Przyrody wypuściło kilka pingwinów królewskich w Gjesvær w Finnmarku oraz na wyspie Røst w archipelagu Lofotów w północnej Norwegii. Ptaki obserwowano tam kilkukrotnie w latach 40., a w pierwszej połowie lat 50. pojawiały się niepotwierdzone doniesienia o ich obecności. Ostatni oficjalny zapis pochodzi z 1949 roku.