Łęczak (Tringa glareola), znany też pod nazwami brodziec leśny albo trawnik, jest gatunkiem niewielkiego ptaka wędrownego przynależącego do rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Zasięg naturalnego występowania przedstawicieli tego gatunku rozciąga się na rozległe tereny Europy oraz Azji. Łęczak jest najmniejszym reprezentantem rodzaju Tringa. Do tego rodzaju na ogół zalicza się średniej wielkości ptaki wędrowne, których charakterystyczną cechą są długie kończyny. Ptak występuje głównie na terenach podmokłych łąk oraz w pobliżu rzek i zbiorników słodkowodnych. To odróżnia go od przedstawicieli innych, podobnych gatunków spotykanych najczęściej na terenach nadmorskich i przybrzeżnych.
Taksonomia
Pierwszy naukowy opis brodźca leśnego pochodzi z 1758 roku. Został on stworzony przez słynnego szwedzkiego przyrodnika Karola Linneusza. Przygotowana przez wspomnianego badacza charakterystyka znalazła się w dziesiątym wydaniu dzieła Systema Naturae. Od samego początku ptaka tego określano łacińskim terminem Tringa glareola. Linneusz nawiązał przy tym do swej wcześniejszej publikacji zatytułowanej Fauna Svecica, która ukazała się w szwecji w 1746 roku. Przyrodnik za typowe miejsce występowania trawnika uznał Europę, a konkretnie Szwecję. Łęczaka zalicza się do gatunków monotypowych. W praktyce oznacza to, że w obrębie tego gatunku nie wydziela się żadnych podgatunków.
Opis łęczaka
Brodźce leśne mają relatywnie krótki i cienki dziób. Grzbiet porastają brązowe pióra. Kończyny natomiast są długie i mają jasnożółty kolor. W okolicach zadu można zauważyć niewielką, białą plamę. Trawniki łączy bliskie pokrewieństwo z brodźcem krwawodziobym (Tringa totanus) oraz brodźcem pławnym (Tringa stagnatilis) Przedstawicieli tych trzech gatunków zalicza się do grupy niewielkich ptaków wyróżniających się czerwonymi lub jasnożółtymi kończynami oraz niezbyt rzucającym się w oczy upierzeniem godowym. Ptaki te w sezonie rozrodczym są ubarwione na szaro lub brązowo. W okolicach ich szyi i piersi można zauważyć niewielkie jasne plamki.
Dorosłe osobniki zazwyczaj dorastają do około 20-23 cm długości przy rozpiętości skrzydeł na poziomie 40 cm. Ich masa ciała wynosi od 50 do 80 g. U trawników te występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samce i samice wyglądają niemal identycznie. W sezonie lęgowym przybierają jednak upierzenie godowe. Mają wówczas brązowe grzbiety oraz jaśniejszy spód ciała, kuper i ogon. Głowę i szyję pokrywają charakterystyczne ciemne plamki. Na ogonie widać natomiast poprzeczne prążkowania. Poza okresem lęgowym białe plamy na wierzchu nabierają rudawego odcienia.
Zasięg i siedlisko
Miejsca lęgowe łęczaków znajdują się głównie na podarktycznych mokradłach rozciągających się w pasie od Szkocji na zachodzie po wschodnią Eurazję i Palearktykę na wschodzie. Przed nastaniem zimy ptaki te podejmują wędrówkę w kierunku Afryki, Azji Południowej (szczególnie Indii) oraz Australii. Migrują także na Hawaje. Ich liczną obecność notuje się ponadto na Palau i Wyspach Marianna. Tam obserwuje się stada liczące około 30 osobników. Na Wyspach Marshalla błotniak leśny pojawia się sporadycznie. Brodźce leśne w okresie zimowym często spotyka się również na Wyspach Pacyfiku Zachodniego oraz w zachodnich rejonach Pacyfiku Azji Wschodniej. Niewielka, osiadła populacja lęgowa występuje również na terenie Wysp Brytyjskich, a konkretnie w Szkocji. Jej obecność zauważono po raz pierwszy w latach pięćdziesiątych XX wieku. Trawniki najczęściej zamieszkują tereny w pobliżu słodkowodnych jezior.
Zachowanie i ekologia
Czas pierzenia się zależy od wieku danego osobnika. U starszych ptaków proces ten następuje od sierpnia do grudnia. U młodszych natomiast pióra zmieniają się niedługo przed wyruszeniem do miejsc lęgowych, czyli w czasie od grudnia do kwietnia. Czasami jednak mogą nastąpić różne przesunięcia w tych terminach. Tak dojrzałe, jak i młodsze brodźce leśne są w stanie przemierzyć dystans około 5000 km bez konieczności robienia odpoczynku. Muszą mieć jednak zgromadzone odpowiednie zapasy tłuszczu. Powinny one stanowić co najmniej 50% masy ich ciała.
Łęczak – rozmnażanie
Łęczaki zwykle budują gniazda samodzielnie i sytuują je na ziemi, w dobrze osłoniętych przed wzrokiem drapieżników miejscach. Czasem jednak zasiedlają opuszczone gniazda innych ptaków, np. kosów (Turdus pilaris). Samica jednorazowo składa od dwóch do czterech jaj. Ich wysiadywaniem zajmują się oboje rodzice. Pisklęta zazwyczaj wykluwają się po około trzytygodniowej inkubacji. Początkowo opiekę nad młodymi sprawuje zarówno matka, jak i ojciec. Później jednak samice opuszczają gniazdo i pozostawiają potomstwo samcowi. Młode stają się zdolne do samodzielnego lotu w wieku około 1 miesiąca.
Pożywienie i żerowanie
W skład diety brodźców leśnych wchodzą głównie owady. Często żywią się także pajęczakami, skorupiakami, ślimakami, małymi rybkami i kijankami. Niektóre trawniki polują również na żaby. W trakcie żerowania ptaki wtykają dziób w płytką wodę albo błoto. Tam szukają potencjalnych ofiar. Łęczaki niekiedy jedzą także nasiona roślin.
Status ochrony
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje łęczaka za gatunek najmniejszej troski. Oznacza to, że w najbliższym czasie nie grozi mu wyginięcie. Populację szacuje się na około 2-3 miliony osobników i wykazuje ona trend wzrostowy. Trawnik jest jednym z gatunków objętych Umową o Ochronie Afrykańsko-Eurazjatyckich Ptaków Wodnych (AEWA).
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Jelec pospolity – jelec europejski – jelec
- Żółw słoniowy
- Genealogie Jezusa Chrystusa w Nowym Testamencie
- Maskarada z UFO
- Opętanie przez demony – dowód na niewidzialną rzeczywistość?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Wood_sandpiper [dostęp: 06.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Mahmadanesh. Licencja: CC BY 4.0.
