Nereida różnokolorowa (Hediste diversicolor), znana także jako nereida różnobarwna, jest gatunkiem pierścienicy zaliczanej do gromady wieloszczetów. Reprezentuje rodzinę nereid (Nereididae). Zwierzęta te najczęściej można spotkać na plażach, w norach wydrążonych w piasku bądź mule. To także typowy gatunek dla ujść rzek zlokalizowanych w strefie pływów północnych rejonów Oceanu Atlantyckiego.
Naukowcy są podzieleni co do klasyfikacji gatunku. Wielu z nich określa te pierścienice mianem Nereis diversicolor. Do charakterystycznych cech omawianych zwierząt zalicza się tendencje do zmiany ubarwienia ciała w zależności od pory roku. W okresie rozrodczym nereidy są zatem na ogół zielone. Po zakończeniu sezonu lęgowego stają się natomiast brązowe.
Opis
Nereidy różnokolorowe wyróżniają się segmentową budową ciała. Dorosły osobnik zwykle ma od 90 do nawet 120 segmentów. U nereid różnobarwnych występuje zjawisko metamerii homonimicznej. Polega ono na podobieństwie wszystkich segmentów do siebie. Nie dotyczy to jedynie segmentu głowowego i odbytowego.
Większość pierścienic zaliczanych do tego gatunku osiąga długość około 10 cm. Na głowie znajduje się dwoje czułków. Można tam także zobaczyć dwie pary anten, cztery pary ramion i czworo oczu. Z każdego segmentu ciała wyrastają tzw. parapodia, czyli szczeciniaste wyrostki. Pozwalają one pierścienicom na sprawne przemieszczanie się w wodzie. W części grzbietowej można zauważyć charakterystyczne naczynie krwionośne. W pobliżu parapodiów da się także dostrzec specjalne otworki wydalnicze. Pierścień odbytowy wieńczy otwór wraz z dwoma charakterystycznymi wąsami. W skład głowy nereidy różnobarwnej wchodzą dwa pierścienie. Są to płat przedgębowy oraz płat gębowy. Na brzusznej stronie tego drugiego można dostrzec otwór gębowy.
Występowanie i siedlisko nereid różnokolorowych
Zasięg występowania nereidy różnokolorowej rozciąga się na północno-wschodnie rejony Oceanu Atlantyckiego. Pierścienice te zamieszkują wody od Morza Bałtyckiego i Morza Północnego na północy, aż po Azory i Morze Śródziemne na południu. Gatunek ten introdukowano również w północno-zachodniej części Atlantyku. Miało to miejsce w rejonie Cobscook Bay, Zatoki Maine i Zatoki Świętego Wawrzyńca. Nereidy preferują głównie obszary wód o niskim zasoleniu. Najczęściej można je zobaczyć na piaszczystych i błotnistych plażach. Ich nory są dość stabilne. Zwykle przybierają kształt litery U bądź J. Pierścienice te zwykle szukają schronienia pod kamieniami.
Biologia
Nereida różnokolorowa na ogół preferuje pokarm mięsny. Dlatego zalicza się ją do drapieżników. W razie potrzeby potrafi jednak dopasować swój jadłospis do rodzaju dostępnego w danym momencie pożywienia. Wejście do jej nory zwykle pokryte jest specjalną śluzową siecią. Świetnie sprawdza się ona przy przechwytywaniu różnych drobnych cząsteczek (np. fitoplanktonu, zooplanktonu oraz bakterii). Pokarm zostaje wciągnięty przez sieć dzięki wykonywanym przez zwierzę ruchom przyczyniającym się do wytworzenia prądu wodnego o odpowiedniej mocy.
W przypadku mniejszej dostępności pożywienia pierścienica opuszcza norę i wychodzi na żer. Celem polowania zwykle stają się niewielkie bezkręgowce. Nereida chwyta je i miażdży swoimi mocnymi szczękami. Za pożywienie pierścienicom może także służyć detrytus oraz odchody innych zwierząt. Nereidy różnobarwne niekiedy zbierają też nasiona różnych traw i umieszczają je w odpowiednim miejscu. W ten sposób po wykiełkowaniu roślin zyskują odpowiednie pożywienie dla siebie. Wykorzystują je zwłaszcza przy niedoborach pokarmu mięsnego.
U nereid występuje wyraźny dymorfizm płciowy. W ogólnej populacji tych zwierząt znacznie większą liczbę stanowią samice. Poza sezonem rozrodczym trudno odróżnić przedstawicieli obu płci. Jednak tuż przed okresem lęgowym samce stają się intensywnie zielone. Także u samic pojawia się ciemnozielone zabarwienie widoczne zwłaszcza na grzbiecie. Spodnia część ciała pozostaje natomiast pomarańczowo-brązowa. Dojrzewające w ciele samicy jaja w odpowiednim czasie zostają złożone do nory.
Pierścienice kopulują ze sobą wczesną wiosną. Zwykle odbywa się to wówczas, gdy temperatura wody przekroczy poziom 6°C. Nereidy łączą się ze sobą najczęściej w nocy podczas pełni bądź nowiu księżyca.
Czas dojrzewania młodych nereid różni się w zależności od regionu. W miejscach, gdzie panuje cieplejszy klimat, stają się zdolne do rozrodu już osobniki w wieku około 12 miesięcy. W chłodniejszych rejonach natomiast nereidy osiągają dojrzałość płciową dopiero po ukończeniu trzeciego roku życia. Samiec zwykle składa nasienie w pobliżu nory samicy. Później trafia ono do jej kryjówki za pośrednictwem prądu wodnego. W dalszej kolejności dochodzi do zapłodnienia, które ma miejsce wewnątrz ciała osobnika płci żeńskiej.
Nereida różnokolorowa – ekologia
Populacja nereid różnobarwnych w naturalnych miejscach ich występowania jest bardzo liczna. Dlatego też pierścienice te stanowią cenne źródło pożywienia dla wielu ptaków i ryb. Chętnie żywią się nimi zwłaszcza przedstawiciele takich gatunków jak czapla białoskrzydła, biegus malutki, sieweczka krzykliwa i bekas. Natomiast wśród ryb płaskich, które polują na nereidy różnokolorowe, wymienia się m.in. flądrę, solę, a także troć wędrowną.
Przeprowadzone badania naukowe wskazują, że obecność przedstawicieli gatunku Hediste diversicolor w dłuższej perspektywie czasowej prowadzi do zahamowania rozwoju namorzynów. Takie testy odbyły się w południowych rejonach Anglii i dotyczyły hodowli trawy morskiej. Na obszarach, gdzie swoje siedliska miały nereidy rosła ona wolniej i szybko obumierała. Było to spowodowane głównie tendencją pierścienic do konsumowania liści trawy, a także do naruszania podłoża w trakcie kopania nor.
Zastosowania
Nereidy wykorzystuje się jako zwierzęta laboratoryjne w badaniach naukowych. Za ich pośrednictwem dokonuje się oceny jakości osadów morskich. Organizmy te mają bowiem tendencję do gromadzenia metali ciężkich, takich jak ołów, kadm, chrom i arsen. Można je także nabyć komercyjnie. Z możliwości tej korzystają zwłaszcza wędkarze.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Srokosz – dzierzba srokosz
- Bocian biały
- Nurogęś – tracz nurogęś
- Co wiedziały starożytne cywilizacje? – cz. 1: Budownictwo
- Rasy ludzkie – co mówi nauka?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Hediste_diversicolor [dostęp: 10.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: M.Buschmann. Licencja: Domena Publiczna.
