Biegacz wręgaty

Zobacz również

Biegacz wręgaty (Carabus (Tachypus) cancellatus) to gatunek chrząszcza należącego do rodziny biegaczowatych (Carabidae). Naziemny drapieżnik o imponującej długości ciała, która waha się od 17 do 32 mm. Występuje powszechnie w Europie Środkowej i Północnej oraz na Syberii. W wyniku działalności człowieka został również wprowadzony do Ameryki Północnej, gdzie zdołał się zaaklimatyzować.

Gatunek odgrywa istotną rolę w ekosystemach, pełniąc funkcję naturalnego regulatora populacji owadów, którymi się żywi. Wyróżnia się nie tylko swoją wielkością, lecz także charakterystycznym ubarwieniem oraz silnymi żuwaczkami.

Systematyka

Na terenie Europy przyrodnicy wyróżnili kilka podgatunków Carabus cancellatus. Różnią się one między sobą drobnymi cechami morfologicznymi i występowaniem. Oto najważniejsze z nich:

  • Carabus (Tachypus) cancellatus alessiensis Apfelbeck, 1901
  • Carabus (Tachypus) cancellatus cancellatus Illiger, 1798
  • Carabus (Tachypus) cancellatus carinatus Charpentier, 1825
  • Carabus (Tachypus) cancellatus corpulentus Kraatz, 1880
  • Carabus (Tachypus) cancellatus emarginatus Duftschmid, 1812
  • Carabus (Tachypus) cancellatus excisus Dejean, 1826
  • Carabus (Tachypus) cancellatus graniger Palliardi, 1825
  • Carabus (Tachypus) cancellatus intermedius Dejean, 1826
  • Carabus (Tachypus) cancellatus tibiscinus Csiki, 1905

Każdy z tych podgatunków dostosował się do specyficznych warunków środowiskowych. Czyni to C. cancellatus jednym z bardziej zróżnicowanych gatunków biegaczowatych na kontynencie. Badania nad ich rozmieszczeniem i różnorodnością dostarczają cennych informacji na temat biogeografii tego chrząszcza.

Biegacz wręgaty – biologia i ekologia 

Biegacz wręgaty to aktywny drapieżnik. Poluje zarówno w dzień, jak i w nocy. Jego dieta obejmuje owady, ślimaki, dżdżownice oraz padlinę. Czyni go to niezwykle ważnym naturalnym sprzymierzeńcem w biologicznej ochronie upraw. Chrząszcze te są jednymi z najszybszych przedstawicieli biegaczowatych. Potrafią pokonać dystans jednego metra w zaledwie sześć sekund. W razie zagrożenia bronią się, wystrzeliwując soki żołądkowe na odległość do 25 centymetrów.

Samice składają około 45 jaj. Podobnie jak dorosłe chrząszcze, także i one prowadzą drapieżny tryb życia. Przepoczwarzają się jeszcze w tym samym roku. Dorosłe osobniki pojawiają się jesienią. Zimują pod korą drzew lub między kępami traw. Często w niewielkich grupach. Na wiosnę ponownie stają się aktywne. Taki cykl życia pozwala im skutecznie kontrolować populacje szkodników przez większą część roku.

Pożywienie

Biegacz wręgaty odżywia się głównie larwami owadów oraz drobnymi bezkręgowcami, takimi jak ślimaki i dżdżownice. W razie potrzeby nie gardzi również padliną. Zarówno dorosłe osobniki, jak i larwy są drapieżnikami. Czyni je to efektywnymi naturalnymi regulatorami populacji szkodników w ekosystemach.

Cykl życiowy

Dorosłe osobniki opuszczają zimowe kryjówki w kwietniu. Termin ten różni się w zależności od szerokości geograficznej. Chrząszcze na południu rozpoczynają aktywność wcześniej niż te na północy. Ich aktywność trwa do sierpnia, kiedy to odbywają się gody. Samice składają około 45 jaj. Wylęgają się z nich żarłoczne larwy.

Larwy rozwijają się intensywnie i przepoczwarzają jeszcze w tym samym roku. Nowe pokolenie dorosłych chrząszczy pojawia się we wrześniu i październiku. Zanim nadejdzie zima, owady szukają schronienia – najczęściej pod korą drzew lub w kępach traw – gdzie spędzają chłodniejsze miesiące. Zimowanie kończy się w kwietniu. Dorosłe chrząszcze powracają wówczas do aktywności, zamykając cykl życiowy.

Zachowanie

Biegacz wręgaty to wyjątkowo szybki i zwinny biegacz. W razie zagrożenia stosuje skuteczną strategię obronną. Potrafi wystrzelić sok żołądkowy na odległość nawet 25 centymetrów. Substancja ta odstrasza potencjalnych drapieżników, stanowiąc efektywny mechanizm przetrwania.

Taksonomia

Biegacz wręgaty został po raz pierwszy opisany w 1798 roku przez niemieckiego entomologa Johannesa Karla Wilhelma Illigera. Obecnie gatunek jest klasyfikowany w podrodzaju Tachypus, który należy do podziału (subdivisio) Latitarsi w dziale (divisio) Multistriati.

W przeszłości chrząszcz ten był zaliczany do podrodzaju Cancellocarabus. Nazwa ta została jednak zsynonimizowana z Tachypus. Zmiana odzwierciedla postęp w badaniach nad systematyką rodziny biegaczowatych, opartych na szczegółowej analizie cech morfologicznych i genetycznych.

Opis

Biegacz wręgaty osiąga długość od 16 do 32 mm. Czyni go to jednym z większych przedstawicieli biegaczowatych. Chrząszcz wyróżnia się pokrywami z wyraźnymi żeberkami oraz pojedynczymi rzędami guzków pomiędzy nimi. Rzędy wzgórków są równomierne i nieprzerywane dużymi dołkami.

Grzbietowa część ciała ma metaliczne ubarwienie, najczęściej miedziane, czasem z zielonkawym odcieniem. Przedplecze charakteryzuje się krawędzią boczną wyposażoną w szczecinki oraz tylnymi kątami wyraźnie wystającymi ku tyłowi.

Pierwszy człon czułków zazwyczaj ma czerwoną barwę. Zdarzają się jednak osobniki z czarnym zabarwieniem. Czwarty człon czułków jest niemal całkowicie nagi na wierzchołku. Odnóża mogą być zarówno czerwone, jak i czarne. Cechy te sprawiają, że Carabus cancellatus jest łatwy do rozpoznania w terenie.

Zasięg występowania

Biegacz wręgaty to gatunek eurosyberyjski o szerokim zasięgu geograficznym. Naturalnie występuje od Hiszpanii aż po okolice Bajkału. W Europie został wykazany w niemal wszystkich krajach, m.in. w Polsce, Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii. Spotkać go można w krajach bałtyckich, skandynawskich oraz na Bałkanach. Na Wyspach Brytyjskich i w Ameryce Północnej został introdukowany i zdołał się tam zadomowić.

W Polsce jest gatunkiem pospolitym, spotykanym na terenie całego kraju. Poza Europą znany jest również w Syberii i Kazachstanie. Dzięki dużej zdolności adaptacyjnej gatunek występuje w bardzo zróżnicowanych środowiskach, od lasów po tereny rolnicze.

Ochrona biegacza wręgatego

W regionie Walonii (Belgia) Carabus cancellatus należy do rzadkich gatunków bezkręgowców. Z uwagi na malejącą populację i znaczenie ekologiczne jest objęty ścisłą ochroną prawną. Działania te mają na celu zabezpieczenie jego naturalnych siedlisk oraz wsparcie odbudowy liczebności.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami: 


Źródło

1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Carabus_cancellatus [dostęp: 13.01.2025]

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Luc Viatour. Licencja: CC BY-SA 3.0.

Jeśli podzielasz naszą misję i chciałbyś wesprzeć nasze działania, możesz to zrobić:

Z góry dziękujemy za okazaną nam pomoc!

Zobacz również

Poprzedni artykuł
Następny artykuł

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook
x Chcę pomócChcę pomóc